W obliczu coraz bardziej nieprzewidywalnych wydarzeń na świecie coraz więcej osób decyduje się na budowę przydomowych schronów. Wraz z wybuchem wojny na Ukrainie w lutym 2022 roku przeprowadzono liczne analizy, z których wynika, że w Polsce liczba miejsc zapewniających schronienie w razie nieprzewidywalnych zdarzeń jest mocno ograniczona. Aby zapewnić sobie maksymalne poczucie bezpieczeństwa, inwestorzy prywatni mogą podjąć działania we własnym zakresie, których celem jest zapewnienie bezpieczeństwa sobie i swoim bliskim.
Jak zaplanować i przeprowadzić budowę schronu, aby ten zapewnił maksymalne bezpieczeństwo w przypadku wystąpienia zagrożenia? Sprawdź, czy warto zdecydować się na budowę przydomowego schronu i na co zwrócić uwagę, planując tego typu inwestycję.
Wybuch wojny na Ukrainie w lutym 2022 roku poruszył cały świat. Skala konfliktu za naszą wschodnią granicą sprawiła, że konieczne okazało się przeprowadzenie szczegółowej inwentaryzacji schronów dostępnych w Polsce.
Przeprowadzone badania okazały się druzgocące. W Polsce liczba nadających się do użytku schronów jest mocno ograniczona. Profesjonalne schrony zapewniają miejsce dla zaledwie 300 000 mieszkańców. Z kolei miejsca ukrycia, czyli schronienia niehermetyczne pomieszczą, łącznie, w skali całego kraju 1,1 miliona osób, w 9000 obiektów na terenie całego kraju. Nieznacznie lepiej prezentuje się liczba miejsc doraźnego schronienia, których w całym kraju jest 224 000, co w przypadku zagrożenia zapewni schronienie dla 47 milionów osób.
Należy jednak podkreślić, że rozłożenie wszystkich wyżej wskazanych obiektów na terenie całego kraju jest mocno nieregularne. Najwięcej miejsc doraźnego schronienia znajduje się na obszarze województwa śląskiego, z kolei najmniej na Warmii i Mazurach.
Co ciekawe, choć w teorii ilość miejsc w schronach pozwoli na bezpieczne ulokowanie wszystkich mieszkańców, których według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2024 roku wynosiła 37 mln 530 tys. osób, to zdecydowana większość mieszkańców nie ma wiedzy, dotyczącej miejsc ich ulokowania. To oraz obawa o niski standard wyposażenia sprawia, że coraz więcej osób decyduje się na budowę własnego schronu. Jak tego dokonać?
Jeszcze do niedawna, budowa przydomowych schronów przez wielu odbierana była, jako zbędna przesada i przypisywana była głównie wyznawcom teorii spiskowych. Jednak dynamiczne zmiany na arenie międzynarodowej, w tym przede wszystkim stale postępujący konflikt zbrojny za naszą wschodnią granicą sprawił, że coraz więcej osób rozważa możliwość budowy własnego schronu, który pozwoli przeczekać trudne czasy.
Decyzja o adaptacji piwnicy na schron to bez wątpienia jeden z najczęściej wybieranych wariantów przez właścicieli domów jednorodzinnych. Tego typu konstrukcja, choć w teorii jest względnie prosta do wykonania, wymaga jedna odpowiedniego zaplanowania i przeprowadzenia ściśle określonych prac budowlanych.
Pierwszym krokiem, pozwalającym na przekształcenie tradycyjnej piwnicy w bezpieczny schron, jest przeprowadzenie oceny istniejącej struktury budynku. Jak w przypadku każdej przebudowy, przeprowadzenie ekspertyzy, przez wykwalifikowanego specjalistę, pozwoli określić czy konstrukcja budynku pozwoli na przeprowadzenie dodatkowych prac. Kluczowe znaczenie ma tutaj solidność fundamentów oraz ścian piwnicznych. Te, aby pełnić funkcję schronu, muszą nie tylko wytrzymać typowe ciśnienie gruntu, ale dodatkowo potencjalne wstrząsy, będące skutkiem działań zbrojnych.
Dysponując odpowiednią ekspertyzą techniczną, inwestor może zgłosić się do architekta, w celu opracowania odpowiedniego projektu. Co ważne, należy przy tym pamiętać, że nie zawsze wprowadzenie zmian w projekcie jest możliwe. Co do zasady, zmian w projekcie powinien dokonać architekt, będący autorem projektu pierwotnego. O ile w przypadku nowych projektów ustalenie autora zwykle nie stwarza większych trudności, tak w przypadku starszego budownictwa konieczne może się okazać wcześniejsze ustalenie właściciela praw autorskich. Co ważne, zasada ta nie obowiązuje wówczas, gdy planowana przebudowa wiąże się z koniecznością utrzymania budynku w należytym stanie technicznym.
Dysponując odpowiednim projektem oraz po uprzednim załatwieniu formalności związanych ze zgłoszeniem zamiaru przeprowadzenia prac budowlanych (lub złożeniem stosownego wniosku o pozwolenie na budowę, gdy wymaga tego zakres zaplanowanych prac), można przejść do realizacji. Pierwszym krokiem jest wykonanie odpowiedniej izolacji piwnicy. Ta powinna zabezpieczyć nowopowstały schron przed działanie wilgoci, a także możliwego skażenia chemicznego lub biologicznego. Aby uzyskanie takich efektów było możliwe, konieczne jest zastosowanie specjalistycznych materiałów, w tym folii izolacyjnych oraz powłok ochronnych. Dodatkowo bezpieczny schron powinien być wyposażone w szczelne drzwi, które skutecznie oddzielą schron od pozostałej części budynku.
Inaczej sytuacja wygląda, w przypadku, gdy właściciel domu jednorodzinnego nie dysponuje piwnicą, nadającą się do przekształcenia w schron. W takich przypadkach konieczne będzie wybudowanie przydomowego schronu całkowicie od podstaw. Należy jednak pamiętać, że tego typu przedsięwzięcie wymagać będzie znacznie większych nakładów finansowych oraz czasowych. Jednak realizując prace zgodnie z projektem, można stworzyć bezpieczną przestrzeń, która sprawdzi się w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia.
Aby możliwa była budowa schronu, inwestor w pierwszej kolejności powinien zadbać o dobór odpowiedniego miejsca na działce. Należy przy tym pamiętać, że bezpieczny schron przydomowy powinien się znajdować w miejscu oddalonym od potencjalnych źródeł zagrożenia, takich jak między innymi drzewa, czy linie energetyczne, jednak równocześnie nie powinien być nadmiernie oddalony od domu, aby umożliwić mieszkańcom szybkie dotarcie w razie wystąpienia zagrożenia.
Dysponując odpowiednio dobranym miejscem, można przejść do kolejnego etapu, jakim jest przygotowanie projektu architektoniczno-budowlanego. Projekt powinien być wykonany przez wykwalifikowanego architekta, dysponującego odpowiednią wiedzą i doświadczeniem. Odpowiednio opracowany projekt przydomowego schronu powinien obejmować między innymi takie elementy jak grubość ścian – dostosowana do potencjalnych zagrożeń, system wentylacji – zapewniający dopływ świeżego powietrza, oraz odpowiednio zaplanowany układ pomieszczeń i niezbędne dla poprawy bezpieczeństwa wyjście awaryjne. Na koniec należy pamiętać o tym, że projekt schronu przydomowego powinien być zatwierdzony przez odpowiednie organy budowlane (w formie pozwolenia na budowę).
Po spełnieniu wszystkich tych etapów inwestor może przejść do kolejnego etapu, jakim jest budowa schronu. Decydując się na realizację tego typu inwestycji, należy pamiętać o tym, by stosować wyłącznie materiały najwyższej jakości, wyróżniające się wysokim poziomem odporności na uszkodzenia mechaniczne i działanie czynników zewnętrznych.
Połączenie betonu wysokiej klasy ze stalą zbrojeniową i nowoczesnymi technologiami budowlanymi pozwoli stworzyć w pełni bezpieczny schron od podstaw. Dla większej skuteczności zaplanowanego przedsięwzięcia, w przypadku budowy schronu warto zrezygnować z przeprowadzenia prac w systemie gospodarczym. Zlecenie prac wykwalifikowanym specjalistom pozwoli uniknąć ewentualnych błędów, które w efekcie mogą negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo w schronie.
Decydując się na budowę przydomowego schronu, również w piwnicy, należy pamiętać o tym, że sama przestrzeń to nie wszystko. Aby przydomowy schron mógł spełnić swoje zadanie w przypadku wystąpienia zagrożenia życia lub zdrowia, należy zadbać o odpowiednie wyposażenie. To właśnie od tego, co znajdzie się w schronie, zależeć będzie późniejszy komfort osób, szukających schronienia przed niebezpieczeństwem, a odpowiednio wyposażony schron pozwoli przetrwać nawet przez dłuższy czas, bez konieczności opuszczania go.
Jak więc wyposażyć przydomowy schron, aby zapewnić sobie maksymalne bezpieczeństwo? Przede wszystkim, należy zadbać o takie elementy, jak:
Wydolny system wentylacyjny – bez wątpienia najważniejszym elementem każdego schrony jest system wentylacyjny. Te zastosowane w przydomowych schronach powinny być wyposażone w najwyższej jakości filtry HEPA, które skutecznie oczyszczają powietrze z zanieczyszczeń i cząstek chemicznych. Dodatkowo warto zadbać o zastosowanie urządzeń pozwalających utrzymać działanie wentylacji również w przypadku wystąpienia awarii prądu.
Zapas wody i żywności – kolejnym niezbędnym elementem, który powinien się znaleźć w każdym przydomowym schronie, jest zapas wody zdatnej do picia oraz żywności. Woda powinna być przechowywana w szczelnych pojemnikach, a jedzenie opatrzone długim terminem przydatności do spożycia. Dobrym wyborem będą różnego rodzaju konserwy, owoce suszone oraz produkty liofilizowane.
Środki medyczne – w dobrze wyposażonym schronie powinny się dodatkowo znaleźć wszystkie niezbędne środki medyczne, w tym przede wszystkim bandaże, nożyczki, plastry, chusteczki dezynfekujące i mydła antybakteryjne, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Dodatkowo, jeżeli któryś z domowników przyjmuje leki na stałe, również te powinny się znaleźć w schronie.
Generator prądu – w sytuacji zagrożenia może dojść do czasowych (lub dłuższych) przerw w dostawie prądu. Aby uniknąć trudności związanych brakiem dostępu do prądu, warto rozważyć wyposażenie schronu w generator, który zapewni niezbędne zasilanie.
Meble – urządzając schron, warto zadbać o zapewnienie przestrzeni do spania. Oprócz miejsca do wypoczynku dla wszystkich domowników warto zadbać o dodatkowe materace, które zapewnią schronienie również sąsiadom.
Tak wyposażony schron pozwoli bezpiecznie przetrwać nawet najtrudniejsze chwile. Warto jednak pamiętać, by na bieżąco robić przegląd artykułów spożywczych i leków, tak by w sytuacji zagrożenia znajdujące się w schronie produkty były zdatne do spożycia.
Nie ulega wątpliwości, że przydomowe schrony zyskują na popularności, szczególnie wśród właścicieli nowoczesnych domów jednorodzinnych. Ich budowa to nie tylko dbałość o bezpieczeństwo i życie mieszkańców, ale również szansa na praktyczne wykorzystanie dostępnej przestrzeni.
W bezpiecznych latach schron może z powodzeniem pełnić inne funkcje użytkowe. Tego typu miejsce doskonale sprawdzi się jako spiżarnia, czy domowe centrum rozrywki. Dzięki temu dodatkowa przestrzeń będzie wykorzystywana codziennie, a nie tylko w przypadku wystąpienia zagrożenia.
Wobec tego, czy warto zdecydować się na budowę przydomowego schronu (lub przekształcenie piwnicy w schron)? Na to pytanie każdy inwestor powinien odpowiedzieć indywidualnie. Warto jednak pamiętać, że inwestycja w bezpieczeństwo jest zawsze dobrym sposobem na ulokowanie środków i może się okazać niezwykle pomocna, w przypadku wystąpienia realnego zagrożenia.