Co to jest dom autonomiczny? Wyjaśniamy!

Rosnąca świadomość dotycząca konieczności stosowania proekologicznych rozwiązań, a także chęć ograniczenia stale rosnących kosztów związanych z eksploatacją budynku w przyszłości sprawiła, że coraz więcej osób decyduje się na budowę domów autonomicznych. To specyficzne budynki, które pozwalają na pełne zaspokojenie potrzeb mieszkańców, bez konieczności korzystania z usług zewnętrznych dostawców. Domy autonomiczne bez wątpienia mogą być określone jako najbardziej zaawansowane technologicznie, co wpływa pozytywnie na ogólny komfort życia mieszkańców.

Jeżeli stajesz właśnie przed koniecznością wyboru odpowiedniego projektu domu jednorodzinnego, z pewnością zastanawiasz się, na co zwrócić szczególną uwagę. Dowiedz się, czym dokładnie jest dom autonomiczny, jakie zalety ze sobą niesie, a także, dlaczego warto wziąć go pod uwagę, podczas planowanej budowy domu jednorodzinnego.

Dom autonomiczny – czyli jaki?

Dom autonomiczny, czy też budynek autonomiczny ogółem, to taki typ budowli, który powstał z myślą o tym, by mógł funkcjonować niezależnie od dostępu do zewnętrznej infrastruktury. Tego typu budynki wyróżniają się pełną niezależnością i nie wymagają dostarczania zewnętrznej energii elektrycznej, wody, a nawet odbierania ścieków i kanalizacji deszczowej.

Taka pełna niezależność domu autonomicznego sprawia, że ten nie generuje żadnych dodatkowych opłat za media. Jednak, aby to było możliwe, dom autonomiczny powinien być wyposażony w szereg mechanizmów i rozwiązań technologicznych, które pozwolą na pełne zaspokojenie potrzeb mieszkańców.

Rozwiązania niezbędne do stosowania w domu autonomicznym

Nawet najstaranniej zaprojektowany dom jednorodzinny, bazujący wyłącznie na najwyższej jakości materiałach budowlanych, stosowanych w budownictwie pasywnym nie spełni znamion domu autonomicznego, jeżeli zabraknie w nim odpowiednich rozwiązań, pozwalających na pokrycie zapotrzebowania na energię elektryczną, wodę czy ogrzewanie. W tym celu inwestor musi zadbać o samodzielne zastosowanie rozwiązań samowystarczalnych.

W domach autonomicznych szczególny nacisk kładzie się na takie technologie, jak:

Ogrzewanie – W zależności od potrzeb i preferencji inwestora, do ogrzania domu autonomicznego zastosować można grzejniki elektryczne lub maty grzewcze. Warto jednak podkreślić, iż tego typu rozwiązania wymagać będą wydolnej instalacji fotowoltaicznej, która pozwoli na pokrycie pełnego zapotrzebowania mieszkańców.

Z uwagi na znacznie większą niezależność i gwarancję pełnego zaspokojenia zapotrzebowania, w przypadku domów autonomicznych najczęściej stosowanym rozwiązaniem są pompy ciepła oraz pasywne ogrzewanie słoneczne. Co warte podkreślenia, oba te rozwiązania dobrze sprawdzą się w naszym klimacie, zapewniając wymagany komfort cieplny.

Warto przy tym pamiętać, że samo odpowiednio dobrane źródło ogrzewania nie wystarczy, dla zapewnienia pełnej autonomii budynku. Istotne jest, aby w domu autonomicznym zastosować rozwiązania znane nam dobrze z domów pasywnych, których celem jest przeciwdziałanie nadmiernym stratom ciepła. Nowoczesne okna wielokomorowe, wypełnione kryptonem lub argonem zapobiegną nadmiernemu wychładzaniu się mieszkania, wręcz sprzyjając jego nagrzewaniu się za sprawą promieni słonecznych.

Dom autonomiczny powinien wyróżniać się przy tym starannie wykonaną izolacją termiczną, zapobiegającą powstawaniu mostków termicznych, a także odpowiednio usytuowany względem stron świata. Spełniając tę przesłankę oraz pozostałe kryteria, możliwe będzie uzyskanie domu w pełni niezależnego.

Energia elektryczna – w naszej strefie klimatycznej uzyskanie pełnej niezależności elektrycznej jest trudne do osiągnięcia, jednak nie niemożliwe. Kluczem do uzyskania pełnej niezależności energetycznej jest przede wszystkim odpowiednie połączenie samodzielnej produkcji energii elektrycznej, z maksymalnym obniżeniem poziomu jej zużycia.

Aby dostarczyć prąd niezbędny do zaspokojenia wszystkich potrzeb gospodarstwa domowego, inwestorzy najczęściej decydują się na zastosowanie instalacji fotowoltaicznych. Odpowiednio dobrane i połączone z magazynem energii o odpowiednio wysokiej pojemności sprostają oczekiwaniom większości użytkowników. Niekiedy jednak produkcja prądu wyłącznie z energii słonecznej może się okazać niewystarczająca. Wówczas dla uzyskania pełnej autonomii domu konieczne jest zastosowanie dodatkowego rozwiązania, bazującego na odnawialnych źródłach energii, jakim jest między innymi energetyka wiatrowa. Zastosowanie przydomowych turbin wiatrowych pozwoli na stałe pozyskiwanie prądu bez przerwy, również w okresie niskiego nasłonecznienia.

Alternatywą dla łączenia instalacji fotowoltaicznej z elektrownią wiatrową jest wykonanie odpowiedniego przyłącza. Inwestorzy decydujący się na instalację fotowoltaiki mogą skorzystać z dostępnych dla prosumentów rozwiązań, w ramach których nadwyżki prądu sprzedawane są do sieci, a następnie odkupowane, ze środków gromadzących się w depozycie prosumenta.

Warto przy tym pamiętać, że domy autonomiczne powinny spełniać kryteria domów pasywnych. To znaczy, że w tego typu budynkach należy maksymalnie obniżać ogólne zużycie energii. Dobrym sposobem, na zmniejszenie zapotrzebowania gospodarstwa domowego, w energię elektryczną, jest zastosowanie energooszczędnych urządzeń. Dobrym sposobem na stałe kontrolowanie poziomu zużycia energii elektrycznej jest zastosowanie systemów zarządzania energią, które pozwalają usprawnić korzystanie z domowych urządzeń w sposób pozwalający na uzyskanie najlepszych efektów.

Własne ujęcie wody – to punkt, dla którego kluczowy jest odpowiedni wybór działki budowlanej. Aby możliwe było stworzenie własnego ujęcia wody, w postaci studni, działka musi spełniać określone warunki gruntowo-wodne. Jest to niezbędne dla uzyskania odpowiedniej wydajności źródła oraz wody zdatnej do użytku.

Co więcej, sama budowa studni wymaga od inwestora spełnienia szeregu dodatkowych formalności. Przede wszystkim, tego typu przedsięwzięcie powinno być zgodne z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, lub warunkami zabudowy. Co więcej, może się okazać, że zasady, dotyczące budowy studni mogą nawet uniemożliwić realizację zaplanowanego projektu.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków – ostatnim z podstawowych elementów domu autonomicznego jest niezależność od systemów kanalizacyjnych. Aby to było możliwe, dom autonomiczny powinien być wyposażony we własną oczyszczalnię ścieków, która pozwoli na sprawne gospodarowanie nieczystościami.

Warto jednak pamiętać, że podobnie, jak w przypadku własnego ujęcia wody, również przydomowa oczyszczalnia ścieków wymagać będzie od inwestora spełnienia szeregu dodatkowych formalności, wśród których zdecydowanie najważniejsze jest uzyskanie stosownego pozwolenia na budowę tego typu obiektu.

Ile kosztuje budowa domu autonomicznego?

Nie da się w pełni jednoznacznie określić kosztów związanych z planowaną budową domu autonomicznego. Na ostateczny koszt inwestycji wpływa szereg różnych czynników, wśród których niezwykle istotne są lokalizacja planowanej budowy, wielkość domu, rodzaj zastosowanych technologii oraz jakość zastosowanych systemów autonomicznych.

Według danych szacunkowych na rok 2024 sama budowa domu autonomicznego o powierzchni 150 metrów kwadratowych może pochłonąć od 300 do nawet 600 tysięcy złotych. Należy przy tym podkreślić, że wartość ta dotyczy wyłącznie kosztów związanych z budową domu i nie obejmuje zakupu i instalacji rozwiązań technologicznych, takich jak:

zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej – od 20 do 50 tysięcy złotych,

zakup i montaż magazynu energii – od 20 do 50 tysięcy złotych,

zakup i montaż pompy ciepła – w zależności od rodzaju pompy ciepła od 20 do 100 tysięcy złotych,

koszt wykonania oczyszczalni – od 6 do 15 tysięcy złotych,

koszt wykonania studni – od 3,5 do 7 tysięcy złotych,

Na podstawie powyższych danych można oszacować, że koszt budowy domu autonomicznego może pochłonąć od 369 500 do nawet 822 000 złotych.

Osoby decydujące się na budowę domu autonomicznego powinny również zadbać o odpowiedni dobór wyposażenia, w tym przede wszystkim oświetlenia oraz sprzętu AGD i RTV, który sprzyjać będzie maksymalnemu obniżeniu poziom zużycia energii elektrycznej. Koszty te będą jednak zależne od indywidualnych potrzeb i preferencji inwestora i tym samym nie są uwzględniane w kalkulacji.

Czy warto zdecydować się na budowę domu autonomicznego?

Decyzja o budowie domu autonomicznego powinna być odpowiednio przemyślana. Wysokie koszty związane z budową tego typu obiektu mogą znacząco przekroczyć pierwotnie zakładany budżet. Właśnie dlatego, warto znać najważniejsze wady i zalety tego typu budynków.

Nie ulega wątpliwości, że koszty budowy domu autonomicznego są znacznie wyższe, w porównaniu z budową zwykłego domu jednorodzinnego. Na wyraźny wzrost kosztów wpływa przede wszystkim konieczność zastosowania dodatkowych rozwiązań technologicznych, takich jak zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej, czy pomp ciepła. Jednak ta jednorazowa, wysoka inwestycja z pewnością zwróci się wraz z kolejnymi latami. Dom autonomiczny jest w pełni niezależny od zewnętrznych dostawców usług. Osoby decydujące się na budowę domu autonomicznego nie ponoszą żadnych dodatkowych kosztów związanych z użytkowaniem energii elektrycznej, ogrzewaniem, czy dostarczeniem wody i odprowadzeniem ścieków.

A jakie są pozostałe wady i zalety domów autonomicznych?

Wady:

- budowa domu autonomicznego nie zawsze jest możliwa, niekiedy realizację tego typu projektu mogą blokować przepisy prawa lokalnego, w tym w szczególności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub warunków zabudowy,

- budowa domu autonomicznego może się okazać niemożliwa w przypadku wyboru nieodpowiedniej działki, o złych parametrach gruntowo-wodnych, zbyt małej lub o niekorzystnym położeniu,

- w niektórych przypadkach uzyskanie pełnej niezależności energetycznej w Polskim klimacie może się okazać niemożliwe, przez co konieczne może się okazać posiłkowanie się wsparciem od zewnętrznych dostawców,

- budowa domu autonomicznego wymaga zastosowania najwyższej jakości materiałów budowlanych, co sprawia, że znacznie trudniej jest obniżyć koszty związane z planowaną realizacją przedsięwzięcia.

Zalety:

- pełna niezależność od zewnętrznych dostawców sprawia, że dom autonomiczny jest całkowicie bezkosztowy (poza koniecznością regularnego opłacania podatku od nieruchomości inwestor nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów związanych z użytkowaniem mediów), to sprawia, że inwestycja, choć początkowo pochłonie znacznie więcej kosztów, z czasem zacznie się zwracać i przynosić realne korzyści,

- dom autonomiczny jest w pełni ekologiczny, co jest szczególnie istotne, zważywszy na postępujące zmiany klimatyczne,

- domy zbudowane w technologii autonomicznej mają wysoką wartość rynkową, to sprawia, że są doskonałym sposobem na lokatę kapitału,

- niezależność od dostawców mediów, poza istotnym ograniczeniem kosztów życia pozwala uniknąć trudności, związanych z wystąpieniem przerwy w dostawie wywołanej koniecznością przeprowadzenia prac technicznych lub awarią.