Rodzaje przewodów elektrycznych
Przewody elektryczne to krwioobieg instalacji elektrycznej. To one dostarczają energię elektryczną do gniazdek, włączników, punktów oświetlenia. Wybór właściwych przewodów ma ogromne znaczenie w kontekście bezpieczeństwa oraz funkcjonalności całej instalacji elektrycznej. Przewody elektryczne muszą być właściwie dobrane do specyfiki obiektu, a następnie prawidłowo zamontowane. W tym artykule omówimy najważniejsze rodzaje przewodów elektrycznych.
Przewody elektryczne wykorzystywane w domowej sieci
Zdecydowana większość przewodów elektrycznych w naszych domach jest ukryta w ścianach pod cienką warstwą tynku. Niektóre przewody są jednak ukryte w podłogach i stropach, a także w listwach przypodłogowych. Omawiając rodzaje przewodów elektrycznych na pewno warto powiedzieć kilka słów o tym, czym właściwie różni się przewód od kabla. Przewód jest zaprojektowany do napięć maksymalnie 6k i nie musi on posiadać izolacji. Można go używać jedynie wewnątrz budynku. Z kolei kabel to rodzaj przewodu posiadający izolację, którego można używać także w ziemi i wodzie.
W polskich domach wykorzystywany jest prąd przemienny, co sprawia, że zastosowanie znajdują w nich przewody elektryczne 3-żyłowe. Mamy to żyłę fazową, żyłę ochronną i żyłę neutralną. Przewody te najczęściej są wykonane z miedzi i zabezpieczone izolacją w odpowiednim kolorze. Przewody mogą różnić się konstrukcją żyły, materiałem, z którego wykonany jest przewód, jak również materiałem na izolację. Istotną kwestią jest także napięcie znamionowe, czyli maksymalne napięcie jakim można obciążyć dany przewód. Przy wyborze przewodów elektrycznych do domu trzeba wziąć pod uwagę zapotrzebowanie na moc, warunki otoczenia oraz rodzaj odbiorników.
Obwody jednofazowe i trójfazowe
W zależności od zapotrzebowania urządzeń oraz instalacji elektrycznych w domu można zastosować obwody jednofazowe oraz trójfazowe. Oba te obwody znacząco różnią się budową. W przypadku obwodów jednofazowych stosuje się trzy kable: roboczy, neutralny oraz ochronny. Prąd przepływa przez kabel roboczy w kolorze czarnym lub brązowym, ale również przez kabel neutralny w kolorze niebieskim. Kolor neutralny jest jednak połączony z punktem neutralnym transformatora, a ponadto posiada uziemienie, przez co, przynajmniej w teorii, nie powinien „kopać”. Co oczywiście nie oznacza, że można go używać bez zachowania należytej ostrożności. Prąd nie płynie przez kabel ochronny w kolorze zielono-żółtym. Stanowi on zabezpieczenie instalacji.
W obwodzie trójfazowym mamy aż pięć przewodów. Trzy z nich to przewody robocze, jeden to przewód neutralny, a jeden to przewód ochronny. Taka budowa obwodu pozwala bezpieczniej dostarczyć prąd do wielu urządzeń o dużej mocy. Z obwodów trójfazowych korzysta się chociażby w domach, które bazują na elektrycznym systemie grzewczym i na mechanicznej wentylacji.
Co oznaczają kolory i litery przypisane do przewodów?
Istnieją liczne rodzaje przewodów elektrycznych, które mogą różnić się materiałem przewodu, materiałem izolacji, konstrukcją żył oraz mocą znamionową. O przeznaczeniu wybranych przewodów często informują nas przypisane do nich oznaczenia, które warto znać.
Ze względu na materiał wykonania przewodu wyróżnić możemy:
- A – aluminium,
- F – stal,
- Kable miedziane, które są obecnie standardowym rozwiązaniem, nie posiadają przypisanego kodu.
Jeśli chodzi o konstrukcję żyły, tutaj warto znać następujące oznaczenia:
- O – drut,
- L – linka,
- L g – linka giętka.
Ze względu na rodzaj izolacji wyróżnić możemy:
- G – guma,
- Y – polwinit,
- X – polietylen.
W kontekście konstrukcji oraz przeznaczenia przewodu mamy następujące oznaczenia:
- a – powłoka żyły wykonana z przędzy bawełnianej,
- b – izolacja odporna na wysokie temperatury,
- c – izolacja wykonana z materiału niepalnego,
- d – izolacja o zwiększonej grubości,
- n – przewód z linką nośną,
- p – przewód płaski,
- t – przewód wtynkowy,
- u – przewód z uzbrojeniem.
Oznaczeń określających różne rodzaje przewodów elektrycznych jest oczywiście znacznie więcej. My jednak ograniczyliśmy się jedynie do tych oznaczeń, z którymi najczęściej mamy kontakt w obszarze instalacji elektrycznej wykorzystywanej w domach i mieszkaniach.
W jaki sposób dobiera się przewody elektryczne?
Przewody elektryczne muszą być dostosowane do specyfiki obiektu. W zależności od łącznego zapotrzebowania na energię elektryczną wybiera się najpierw rodzaj obwodu (jednofazowy lub trójfazowy). Następnie należy uwzględnić warunki otoczenia, w którym ukryty będzie kabel. Chodzi tu przede wszystkim o temperatury, wilgotność, a także ewentualną ekspozycję na promieniowanie UV. Do danych warunków trzeba dobrać odpowiednią konstrukcję przewodu. No i na koniec bardzo istotna moc znamionowa, która informuje o tym, jakie jest maksymalne napięcie jakim można obciążać dany kabel. Informacja ta jest przypisana do literku U. Skuteczna wartość napięcia w instalacji elektrycznych bazującym na prądzie przemiennym wynosi zwykle 230 V.
Kto układa przewody elektryczne w domu?
Jak widzisz, zaprojektowanie i stworzenie instalacji elektrycznej w domu jest zadaniem bardzo odpowiedzialnym i wymagającym wszechstronnej wiedzy. Prawidłowo poprowadzone przewody gwarantują funkcjonalność, bezpieczeństwo oraz żywotność urządzeń podłączonych do sieci. Niemniej istotny jest aspekt wizualny, czyli takie poprowadzenie przewodów, aby były one niezauważalne. Zarówno stworzeniem projektu instalacji elektrycznej, jak również jej budową zajmuje się wykwalifikowany elektryk z uprawnieniami. Często tego typu usługi świadczą większe firmy zatrudniające kilku fachowców, co skraca czas pracy.