Szalunki fundamentowe – co warto wiedzieć na ich temat?
Spis treści:
Szalunek to konstrukcja potrzebna do nadania kształtu fundamentom, które w przyszłości staną się solidną podstawą budynku. Ma sprawić, że fundament zalany betonem zyska odpowiedni kształt i trwałość, a to odznacza, że musi być dostatecznie wytrzymały, aby nie ulec uszkodzeniu na skutek naporu mieszanki betonowej. Istnieje wiele rodzajów szalunków fundamentowych, a ich specyfikę po krótce omówimy w niniejszym artykule.
W jakim celu stosuje się szalunki fundamentowe?
Ławy i ściany fundamentowe, zanim staną się solidną podstawą budynku, muszą uzyskać określony kształt i formę, a także nabrać trwałości, co wiąże się z procesami zasychania betonu. Szalunki wykorzystuje się właśnie w celu nadania fundamentom określonego kształtu. Po tym, gdy kształt się utrwali, szalunki się demontuje, choć nie zawsze – dostępne są także szalunki systemowe, które po prostu wykorzystuje się w innym miejscu lub szalunki tracone, które stają się integralną częścią konstrukcji. Szalowanie fundamentów można wykonać na wiele sposobów i posługując się wieloma rodzajami materiałów. Czasami, szalunkiem może być także sama skarpa wykopu, w którym wylewane są fundamenty. Wybór zależy w dużej mierze od warunków wodno-gruntowych. rodzaju wykopów, a także rodzaju fundamentów, które będą wznoszone.
Czy można wybudować fundamenty bez szalunku?
Tak, istnieją sytuacje, w których fundamenty można wznosić bez szalunku. Jeśli grunt jest odpowiednio spoisty i solidny, a fundamenty będą wykonywane w wykopach wąskoprzestrzennych, wówczas szalunkiem fundamentów będą ściany skarpy. Innym sposobem jest zastosowanie bloczków lub pustaków fundamentowych, które mają już gotową formą i nie trzeba ich formować na placu budowy. Są one czasem określane pustakami szalunkowymi. W wielu sytuacjach nie da się jednak uniknąć konieczności szalowania fundamentów, co wiąże się z wyższym kosztem wznoszenia konstrukcji. Wówczas bardzo istotną kwestią jest wybór odpowiedniego rodzaju szalunku.
Rodzaje szalunków fundamentowych
Szalunki fundamentowe mogą zostać wykonane z drewna, płyty OSB, metalu, tworzywa, a nawet styropianu. Wiele zależy od rodzaju wznoszonego fundamentu, a także od specyfiki konstrukcji i warunków wodno-gruntowych. Wybór szalunków fundamentowych niewątpliwie ma wpływ na koszty budowy domu, dlatego w tej kwestii warto zaufać doświadczonemu architektowi. Poniżej prezentujemy najpopularniejsze rodzaje szalunków fundamentowych:
Szalunki z desek
Szalunki fundamentowe najczęściej wykonuje się z desek sosnowych o grubości ok. 2,5 – 3 cm. Są one bardzo trwałe, ogólnodostępne i niedrogie. Plusem jest to, że deski sosnowe nie chłoną wody, dzięki czemu, opady deszczu nie naruszają betonowej wylewki. Przez lata atutem była również niska cena, ale ostatnio jest to kwestia dyskusyjna, biorąc pod uwagę, że drewno bardzo podrożało. Ważnym atutem jest jednak to, że deski łatwo oddzielają się od betonu, dzięki czemu, można je wykorzystywać wielokrotnie. Z tego względu, wiele firm budowlanych posiada deski szalunkowe, które mogą zostać wykorzystane na etapie budowy fundamentów.
Szalunki z płyt
Minusem szalunków wykonanych z desek jest to, że montuje się je dość długo, co oczywiście wydłuża proces budowy fundamentów. Dlatego alternatywą są płyty OSB lub MFP, które pozwalają dużo szybciej wznieść szalunki na całej powierzchni fundamentów. Płyty są zresztą wielofunkcyjne, ponieważ można je wykorzystać także do budowy stropów czy też sztywnego poszycia na więźbie betonowej. Są jednak rozwiązaniem kosztowniejszym od desek.
Szalunki systemowe
Nowoczesne szalunki często wykonuje się z metalu, np. a aluminium i stali. Z takich materiałów wykonuje się chociażby szalunki systemowe, które wykorzystuje się przy budowie dużych obiektów. Prace wykonuje się etapami: ustawia się szalunek, wykonuje się część konstrukcji, a gdy nabierze ona oczekiwanej trwałości, szalunek przesuwa się w inne miejsce, celem wzniesienia kolejnej części. Szalunki systemowe możemy podzielić na: przestawne, przesuwne oraz ślizgowe. Plusem jest krótki czas montażu oraz sprawny przebieg prac budowlanych, ale wynajem takich szalunków to spory wydatek. Dlatego rzadziej stosuje się je w przypadku budowy domów jednorodzinnych.
Szalunki tracone
Wyżej opisane rodzaje szalunków to szalunki, które demontuje się po uzyskaniu docelowej konstrukcji. Jednak istnieją także szalunki tracone, które stają się integralna częścią fundamentu i co ważne, stosuje się je coraz częściej. Bardzo popularne są szalunki wykonane ze specjalnych płyt styropianowych, które na początek pełnią rolę fundamentu, a następnie stają się termoizolacją. Innym przykładem szalunku traconego mogą być płyty cementowo-wiórowe. Zaletą jest bardzo szybki montaż, a także oszczędność pieniędzy. Dlatego też, to właśnie szalunki tracone coraz częściej wykorzystuje się przy budowie domów jednorodzinnych.
Szalunki z pustaków i bloczków
Fundamenty domu można wykonać ze specjalnych pustaków lub bloczków betonowych. Jest to zresztą rozwiązanie coraz częściej wykorzystywane przy budowie domów murowanych. Wówczas mówi się czasem o pustakach szalunkowych. W praktyce, zaletą tego rozwiązania jest brak tradycyjnego szalunku w formie deskowania lub płyt, które otaczają konstrukcję. Pustaki lub bloczki odznaczają się już finalnym kształtem i choć zalewa się je betonem, to nie trzeba ich dodatkowo zabudowywać szalunkiem. Często wystarczą ściany skarpy, w których zostaną osadzone.
Jak wybrać odpowiednie szalunki fundamentowe?
Na wybór szalunków fundamentowych wpływa kilka czynników, w tym: rodzaj wznoszonych fundamentów, rodzaj budynku, rodzaj wykopów, a także warunki wodno-gruntowe. Biorąc jednak pod uwagę, jak istotną rolę pełnią szalunki fundamentowe, ich wybór warto pozostawić w kwestii wykwalifikowanych fachowców, którzy zdecydują się na odpowiednie rozwiązanie po zapoznaniu się ze specyfiką projektu. W zdecydowanej większości przypadków to właśnie firma budowlana realizująca prace jest odpowiedzialne za dostarczenie materiałów i narzędzi niezbędnych do wzniesienia fundamentów, a co za tym idzie, nie jest to zadanie obciążające inwestora.
