Technologie ekologiczne w budownictwie

Bycie "eko" nie oznacza już tylko segregowania śmieci czy brania prysznica zamiast kąpieli w wannie. Troska o środowisko naturalne jest powszechna także w budownictwie – stosowanie ekologicznych technologii i rozwiązań w domach pozwala zarówno dbać o przyrodę, jak i obniżać koszty eksploatacji budynku. Należy też pamiętać, że zgodnie z wytycznymi Unii Europejskiej od 2021 r. wszystkie budynki powstające na terenie całej UE będą musiały cechować się właściwie zerowym zużyciem energii. Oznacza to, że budować będzie można wyłącznie domy energooszczędne.

Zgodnie z danymi Eurostatu, w przeciętnym polskim domu na ogrzanie metra kwadratowego przeznacza się średnio 120 kWh rocznie. Jesteśmy pod tym względem na szarym końcu całej Europy – w innych krajach UE o podobnym klimacie średnia wynosi około 50 kWh rocznie na metr kwadratowy. Jak więc widać, do nadrobienia mamy wiele i nowe przepisy unijne z pewnością pomogą nam poprawić te niechlubne statystyki. Po 31 grudnia 2020 r. wszystkie budynki powstające na terenie Unii będą musiały cechować się właściwie zerowym zużyciem energii – ma to prowadzić do zmniejszania emisji dwutlenku węgla, a także zwiększania produkcji energii ze źródeł odnawialnych.

Wymagania na 2021 r.

Od początku 2021 r. zaczną obowiązywać nowe, jeszcze bardziej surowe wymogi dotyczące izolacyjności termicznej poszczególnych elementów składowych domu – tak, by każdy nowo budowany dom był domem energooszczędnym. Współczynnik przenikania ciepła przez ściany zewnętrzne (U), który obecnie może wynosić nie więcej niż 0,18 W/(m2.K), od 1 stycznia 2021 r. zostanie zmniejszony do 0,15 W/(m2.K). Od 2017 r. maksymalna wartość współczynnika przenikania ciepła dla okien pionowych wynosi 1,1 W/(m2.K), od 2021 r. – będzie to już tylko 0,9 W/(m2/K). Ten sam współczynnik dla okien połaciowych zostanie zmniejszony z 1,3 W/(m2.K) do 1,1 W/(m2.K), zaś dla drzwi w ścianach zewnętrznych – z 1,5 W/(m2.K) do 1,3 W/(m2.K). Nie zmieni się współczynnik izolacyjności podłóg na gruncie. Wszystko to ma sprawić, że zapotrzebowanie na ogrzanie jednego metra kwadratowego domu wyniesie maksymalnie 70 kWh rocznie. Będzie to więc około 40% mniej niż obecnie.

Ekologia już na etapie projektu

Ekologia jest obecna we współczesnym budownictwie na różne sposoby. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że na oszczędność energii ma już wpływ projekt domu – jego bryła oraz kubatura. Ogólna zasada jest taka, że im dom jest mniejszy, tym mniej traci ciepła. Straty zależą bowiem od powierzchni przegród, przez które ucieka ciepło – w małym domu jest ich mniej, więc analogicznie mniejsze są straty. Oprócz powierzchni użytkowej domu ważny jest jego kształt. Ten energooszczędny będzie miał zwartą bryłę, a sprawdzić to można szukając w projekcie stosunku powierzchni przegród zewnętrznych do kubatury, oznaczanego symbolem A/V. Im będzie on niższy, tym lepiej. Przyjęło się, że najbardziej energooszczędne są domy zbudowane na planie prostokąta, z prostym jednospadowym dachem. Im mniej narożników i załamań przegród, tym lepiej. Co ciekawe, wyliczenia pokazują, że mniejsze straty ciepła na metr kwadratowy występują w domach piętrowych lub z poddaszem użytkowym niż w parterowych. Najwięcej ciepła ucieka przez dach, a w domach parterowych powierzchnia dachu w stosunku do powierzchni użytkowej jest bardzo wysoka.
Interesujące projekty spełniające wszystkie te wymagania znaleźć można w naszej praktycznej wyszukiwarce -> https://new-house.com.pl/gotowe-projekty-ze-strony-new-house.

Odpowiednie materiały budowlane

Jak już wcześniej wspominano, straty ciepła wynikają z tego, że ucieka ono przez dach oraz ściany. Dlatego w trakcie budowy warto zadbać o ich porządnie ocieplenie poprzez odpowiednią warstwę izolacji termicznej. Jeszcze niedawno standardem było ocieplanie murów styropianem o grubości 12-15 cm. Teraz coraz częściej przekonuje się inwestorów do stosowania warstwy styropianu o grubości nawet 20-25 cm na murach oraz dodatkowo 15-20 cm w posadzkach. Ważna jest nie tylko jego grubość, ale także współczynnik przewodzenia ciepła, czyli lambda. Mieści się on w przedziale od 0,031 do 0,044 W/(mK). Przyjmuje się, że w tych samych warunkach lepiej izolować ściany i podłogi będzie cieńszy styropian o niskim współczynniku lambda niż grubszy o wysokiej lambdzie. Najlepszy jest styropian z domieszką grafitu.

Ocieplenie ścian i podłóg to nie wszystko. W budownictwie ekologicznym stosuje się także grubsze niż dotychczas warstwy wełny izolującej dach (30 cm zamiast 20 cm), a także odpowiednie okna. Te najbardziej ekologiczne mają współczynnik przenikania ciepła niższy niż 0,8 W/(m2.K). Oczywiście ważne jest też to, czy są to okna wysokie, szerokie, a także w jakich pomieszczeniach się znajdują. Unikać należy umieszczania dużych okien we wnętrzach od północy.

Inne technologie ekologiczne

Technologie ekologiczne można stosować w zasadzie na każdym etapie budowy i urządzania domu. Coraz popularniejszym rozwiązaniem jest fotowoltaika, czyli instalacja paneli słonecznych wytwarzających energię. Szacuje się, że zwrot tego typu inwestycji następuje już po około pięciu latach, zaś okres wykorzystywania paneli wynosi nawet 30 lat. W wielu przypadkach inwestycja w panele fotowoltaiczne pozwala na zaspokojenie całkowitego zapotrzebowania rodziny na prąd, zdarza się nawet, że pozostają jego nadwyżki, które można odsprzedawać do zakładów energetycznych.

Coraz bardziej cenionym rozwiązaniem stosowanym w domach ekologicznych jest wentylacja mechaniczna, określana czasem mianem rekuperacji. Jest to system, który wymienia znajdujące się w domowych pomieszczeniach zużyte powietrze na powietrze świeże. Składa się on z rekuperatora, czyli centrali wentylacyjnej, a także systemu wentylatorów oraz filtrów umieszczonych w całym domu. Niejako przy okazji można oszczędzać na ogrzewaniu – rekuperator przenosi energię z zużytego powietrza do powietrza nawiewanego, więc nie musi tego robić obecny w domu system grzewczy. W najbardziej zaawansowanych systemach wentylacji mechanicznej odzysk ciepła wynieść może nawet 80%. W tych nieco mniej zaawansowanych, ale zarazem tańszych, odzysk ciepła wynosi około 60%.

Na co jeszcze można zwrócić uwagę?

Do coraz bardziej powszechnych rozwiązań ekologicznych zaliczają się również ekologiczne piece gazowe (pozwalają zaoszczędzić do 60% energii grzewczej) przydomowe oczyszczalnie ekologiczne (o sprawności nawet do 98%) czy przydomowe elektrownie wiatrowe. Wielu inwestorów decyduje się także na systemy inteligentnego zarządzania domem. Mogą one automatycznie wyłączać światła, gdy nikogo nie ma w pokoju, uniemożliwiają jednoczesną pracę ogrzewania i klimatyzacji, ograniczają ogrzewanie przy otwartym oknie. Szacuje się, że pozwala to na oszczędność nawet 20-23% energii cieplnej oraz do 30% energii elektrycznej. Wybór tego typu technologii ekologicznych zależy już oczywiście od planów inwestora oraz jego możliwości finansowych.