Czym jest dylatacja i jak ją prawidłowo wykonać?
Dylatacja to wolna szczelina, którą celowo stosuje się pomiędzy różnymi elementami budynku. W zależności od miejsca zastosowania szczelina dylatacyjna może pełnić różne funkcje, ale przeważnie jej zadaniem jest umożliwienie swobodnej pracy poszczególnym elementem konstrukcyjnym, bez narażania ich na pęknięcia związane ze wzajemnym oddziaływaniem na siebie. Prawidłowo wykonana dylatacja ma zatem duży wpływ na trwałość całego budynku. W niniejszym artykule wyjaśniamy czym jest dylatacja i jak wykonać ją w poprawny sposób.
Co to jest dylatacja i jaką pełni funkcję?
Dylatacja to celowo wykonana szczelina, która oddziela od siebie różne elementy budynku. Powszechnie używa się również nazw szczelina dylatacyjna lub przerwa dylatacyjna. Elementy oddzielone dylatacją samodzielnie przenoszą obciążenia i nie oddziałują na siebie, dzięki czemu nie dochodzi do przeciążeń, pęknięć lub odkształceń. Dylatacja może być pustą szczeliną, ale często stosuje się w niej odpowiedni materiał, np. styropian lub tzw. sznur dylatacyjny. W rezultacie wolne przestrzenie można odpowiednio zaizolować i zapobiec tym samym mostkom termicznym. Jest to ważne zwłaszcza w przypadku zewnętrznych elementów konstrukcyjnych, takich jak ściany. Dylatacja może również zapewniać dodatkową przestrzeń dla materiałów, które ulegają pęcznieniu i kurczeniu, bądź redukować obciążenia związane z drganiami. W zależności od pełnionych funkcji możemy wyróżnić kilka rodzajów dylatacji.
Rodzaje dylatacji
Najczęściej stosowane są tzw. dylatacje konstrukcyjne. Oddzielają one od siebie elementy konstrukcyjne, tak, aby mogły one swobodnie pracować i nie oddziaływać na siebie. W ten sposób dylatacja chroni przed powstawaniem pęknięć czy odkształceń. Z kolei dylatacja technologiczna ma zapewnić dodatkową przestrzeń na materiały, które pod wpływem otoczenia mogą ulegać pęcznieniu lub kurczeniu. Doskonałym przykładem jest beton, który reaguje na wilgotność oraz temperatury. Z tego względu niezbędna jest m. in. dylatacja wylewki betonowej.
Pokrewnym rozwiązaniem jest dylatacja termiczna, która zapobiega powstawaniu odkształceń termicznych wynikających z dużych różnic temperatur. Ten rodzaj dylatacji jest niezwykle ważny przy budowie dróg, torów kolejowych czy mostów. W domach jednorodzinnych dylatacja termiczna jest stosowana np. przy budowie tarasu. Wyróżnić możemy jeszcze dylatację przeciwdrganiową, która ma redukować negatywne oddziaływanie drgań na konstrukcję. Znajduje zastosowanie w budynkach i maszynach przemysłowych, ale również przy budowie domów na terenie narażonym na trzęsienia ziemi.