Montaż więźby dachowej na gwoździe, wkręty czy łączniki ciesielskie?

Więźba dachowa to nośna podstawa każdego dachu spadzistego. Musi ona zmagać się z wieloma obciążeniami generowanymi przede wszystkim przez czynniki zewnętrzne, ale również wynikające z normalnej eksploatacji domu. Wpływ na trwałość konstrukcji dachu w dużej mierze mają systemy łączeniowe. Rodzi się zatem bardzo istotne pytanie – czym łączyć ze sobą najważniejsze elementy więźby dachowej: gwoździami, wkrętami czy może łącznikami ciesielskimi?

Systemy montażowe do budowy więźby dachowej

Więźba dachowa składa się z drewnianych belek i desek, a jej układ zawsze jest dobierany na podstawie kąta nachylenia dachu, jak również rozpiętości ścian zewnętrznych. Na więźbę składają się m.in. wiązary, płatwy, kleszcze, słupy, jętki czy też murłaty. Kluczowe połączenia zachodzą pomiędzy krokwiami z wiązarów a murłatą. Takie połączenie musi znieść obciążenia pionowe związane z siłą ciążenia konstrukcji dachu, jak również obciążenia poziome związane z oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Takimi obciążeniami są rozpór oraz podrywanie.

Za budowę więźby dachowej odpowiada doświadczony cieśla i to głównie na jego wiedzy polegamy w kontekście wyboru odpowiednich systemów montażowych. Niemniej jednak, ostateczna decyzja zależy od inwestora, który może zażyczyć sobie zastosowanie konkretnego rozwiązania. Do łączenia elementów więźby dachowej można wykorzystać gwoździe, wkręty oraz łączniki ciesielskie.

Gwoździe – szybko, łatwo, ale czy skutecznie?

Najpowszechniejszym systemem są oczywiście gwoździe krokwiowe. Wciąż wielu ekip ciesielskich bazuje na tym właśnie systemie, wskazując jego zalety: szybkość, łatwość, wytrzymałość. Niezaprzeczalnie gwoździe oferują szybki i dość łatwy montaż. Niestety w kontekście wytrzymałości można już dyskutować. Jak się okazuje, gwoździe są najmniej odporne na obciążenia poziome, takie poderwanie. W porównaniu ze złączami odporność gwoździ może być nawet 10-krotnie niższa. O ile w przypadku normalnych warunków pogodowych nie ma to większego znaczenia, o tyle w przypadku bardzo silnego i porywistego wiatru gwoździe mogą okazać się niewystarczające.

Gwoździe wykazują także niską nośność na ścięcie, które może pojawić się w przypadku silnych obciążeń zwanych rozporami. Siła rozporu na murłacie w skrajnych sytuacjach może sięgać nawet 10 – 20 kN, podczas gdy odporność gwoździ na to obciążenie nie przekracza 4 – 5 kN. Nie ulega wątpliwości, że gwoździe to najbardziej ekonomiczny system, ze względu na niską cenę, a zarazem krótszy czas pracy. Niestety w wielu aspektach gwoździe okazują się po prostu zbyt słabym łączeniem, a ich zastosowanie wiąże się z większym ryzykiem uszkodzenia dachu pod wpływem czynników zewnętrznych, takich jak silny wiatr czy zalegający śnieg.

Jaką charakterystykę posiadają wkręty ciesielskie?

Wkręty ciesielskie to rozwiązanie pokrewne, choć oczywiście ich montaż wygląda zgoła inaczej, aniżeli montaż gwoździ. Nie są one przybijane, a wkręcane z pomocą wkrętarki o odpowiedniej końcówce gniazda. Wcześniej nie nawierca się otworów. Wkręty ciesielskie wykazują już nieco większą odporność na poderwanie w porównaniu z gwoździami. Jednak w przypadku odporności na rozpór wkręty nie wypadają dużo lepiej od gwoździ. Ich nośność może być nieco wyższa, ale wciąż zbyt niska w porównaniu z obciążeniami, jakie mogą oddziaływać na murłatę. Montaż z użyciem wkrętów również jest dość szybki i bezproblemowy, co oznacza, że koszt nie jest szczególnie wyższy. Sam materiał jest kilkukrotnie droższy, ale wciąż są to śmiesznie niskie kwoty, jak na budowę domu. Za 100 gwoździ trzeba zapłacić ok. 50 zł, natomiast za wkręty ok. 250 zł. 

Zalety profesjonalnych łączników ciesielskich

Elementy więźby dachowej można także łączyć za pośrednictwem specjalistycznych łączników ciesielskich. W ich skład wchodzą kątowniki oraz gwoździe lub wkręty wykorzystywane do ich przytwierdzenia. Obecność kątownika automatycznie zwiększa nośność systemu montażowego. O ile gwoździe i wkręty oferują odporność na siły rozporu na poziomie 4-5 kN, o tyle w przypadku złączy ciesielskich jest to grubo ponad 25 kN (najtrwalsze systemy do 100 kN). Dzięki temu, dach jest dużo bardziej odporny zarówno na obciążenia pionowe, jak również poziome.

Wadą jest oczywiście cena. W przypadku materiałów nie ma tragedii. Trzeba liczyć kątowniki oraz gwoździe pierścieniowe wykorzystywane do ich montażu. Za pojedyncze połączenie trzeba zapłacić ok. 4 zł. A zatem w przypadku 100 punktów montażowych jest to wydatek rzędu 400 zł. Rzadko jednak kiedy używa się tak wielu połączeń. Dla przeciętnego dachu będzie to ok. 50 złączy. Droższa jest jednak robocizna, jako iż montaż z użyciem łączników ciesielskich zajmuje więcej czasu. Biorąc jednak pod uwagę zdecydowanie wyższą trwałość tego systemu, warto dopłacić.

Jaki system montażu więźby dachowej jest optymalny?

Biorąc pod uwagę odporność na różne obciążenia, najlepiej wypadają zdecydowanie złącza ciesielskie. Są one w stanie wytrzymać znacznie większe siły poderwania i rozporu. O ile sam montaż rzeczywiście zajmuje nieco więcej czasu, co zwykle wiąże się z wyższym wynagrodzeniem dla cieśli, budując dom zależy nam przecież na trwałości i żywotności. W związku z tym warto poprosić cieślę, aby do montażu więźby wykorzystał właśnie ten rodzaj łączeń. Zagwarantuje to większy spokój ducha w bardzo wietrzne dni, a także w trakcie śnieżnicy. Ekipy ciesielskie często proponują montaż na gwoździe lub wkręty po to, aby skłonić inwestora niższym kosztem robocizny. Jednak doświadczony cieśla na pewno nie zaprzeczy, że to właśnie złącza są systemem najbardziej trwałym i wytrzymałym.