Zastosowanie płyt OSB. Jak wykorzystujemy ten materiał?
Płyty OSB znajdują bardzo szerokie zastosowanie w budownictwie, a wszystko za sprawą ich właściwości. Jest to materiał drewnopodobny, który nie posiada jednak wielu wad tradycyjnego drewna. Materiał jest ceniony przede wszystkim za bardzo dobre właściwości mechaniczne. W tym artykule opowiemy o różnych zastosowaniach płyt OSB, a także wskażemy popularne rodzaje tych płyt. Parametry dla poszczególnych rodzajów mają bowiem wpływ na zastosowanie.
Co to jest płyta OSB?
Nazwa płyt OSB pochodzi od ich oryginalnej, angielskiej nazwy: Oriented Stand Boards, co możemy przetłumaczyć jako: kompozytowa, prasowana płyta wiórowa. To materiał drewnopodobny, do produkcji którego wykorzystuje się płasko sprasowane, prostokątne wióry.
Najczęściej są to wióry z drewna sosnowego i świerkowego o najszerszym spektrum zastosowań w budownictwie. Dostępne są płyty jednowarstwowe oraz wielowarstwowe. Płyta jednowarstwowa zazwyczaj jest wykorzystywana jako element innych płyt drewnopodobnych.
W przypadku płyt wielowarstwowych (najczęściej trzy warstwy) wióry układa się wzdłuż w warstwach wierzchnich oraz w poprzek w warstwie środkowej. W ten sposób można uzyskać większą wytrzymałość mechaniczną.
Naturalne płyty OSB odznaczają się wysoką wytrzymałością mechaniczną. Ich powierzchnia jest zabezpieczana specjalnymi żywicami, klejem lub emulsją na bazie wosku, dzięki czemu materiał zyskuje także większą odporność na ścieranie oraz wilgoć.
Materiał jest ceniony także ze względu na ekologiczność. Do jego produkcji wykorzystuje się obecnie syntetyczne żywice, które nie zawierają w sobie szkodliwych substancji toksycznych i formaldehydów.
Rodzaje płyt OSB
Na dokładny zakres zastosowań płyt OSB w dużej mierze wpływa wybrany rodzaj. Producenci oddają do dyspozycji klientów cztery rodzaje płyt, a mianowicie:
- OSB 1 – są dostępne w niskiej cenie ze względu na użyte spoiwo w postaci żywic mocznikowo-formaldehydowych. Są stworzone z myślą o stosowaniu w suchych miejscach. Aktualnie płyty te są stosowane coraz rzadziej, właśnie ze względu na zawartość formaldehydu.
- OSB 2 – wykorzystywane jako płyty nośne oraz materiał konstrukcyjny do wykańczania wnętrz. Wymagają dodatkowej impregnacji, aby uzyskać oczekiwaną odporność na wilgoć.
- OSB 3 – w tym momencie najczęściej wykorzystywany rodzaj płyty. Jako spoiwo wykorzystuje się tu klej poliuretanowy i żywicę melaminowo-uretanową. Odznaczają się wysoką wytrzymałością mechaniczną i można je wykorzystywać w warunkach wysokiej wilgotności.
- OSB 4 – są najbardziej wytrzymałe i odporne na wilgoć. Z tego względu znajdują zastosowanie głównie przy konstrukcjach nośnych, na które oddziałują duże obciążenia, np. do budowy dachów, czy poszycia ścian w domach szkieletowych. Ten rodzaj płyty posłuży także jako budulec mniejszych budynków gospodarczych czy garaży.
Przy składaniu zamówienia warto zwrócić uwagę na liczbę warstw, a także grubość płyty. Standardowe płyty OSB występują najczęściej w grubościach od 8 do 33 mm i posiadają trzy warstwy – dwie wierzchnie z wiórami ułożonymi wzdłuż i środkową z wiórami ułożonymi w poprzek.
Zastosowanie płyt OSB w budownictwie
Znając rodzaje płyt OSB dostępne w ofercie producentów możemy przejść do wymienienia długiej listy zastosowań tego materiału w budownictwie.
Otóż płyty OSB sprawdzą się jako:
- poszycie podkładów podłogowych i stropów pod finalną podłogę,
- okładzina podłogowa na legarach,
- nośne poszycie ścian wewnętrznych i zewnętrznych oraz dachów,
- wytrzymały materiał na szalunki,
- wszechstronny element konstrukcyjny wykorzystywany w domach szkieletowych,
- materiał do zabudowy i wykończenia skosów na poddaszu,
- tymczasowe balustrady i osłony delikatnych nawierzchni,
- materiał powszechnie wykorzystywany do produkcji mebli,
- materiał do produkcji kontenerów o lepszych właściwościach izolacyjnych i ochronnych,
- materiał wykorzystywany do budowy lekkich garaży oraz obiektów gospodarczych.
Inwestor zamawiający płyty OSB powinien pamiętać o tym, aby dobrać odpowiedni rodzaj tego materiału. Poszczególne odmiany różnią się wytrzymałością mechaniczną, a także odpornością na wilgoć, co oczywiście wydatnie wpływa na zakres potencjalnych zastosowań.
Zalety i wady płyt OSB
Z najważniejszych zalet możemy wskazać, że płyta OSB to materiał jednolity i stabilny, odznaczający się wysoką wytrzymałością mechaniczną. Jest szeroko wykorzystywany do wielu konstrukcji, a prosta obróbka dodatkowo ułatwia i skraca czas wykonywania prac.
Możliwość łatwego docinania płyt zwiększa także możliwości bezodpadowego wykorzystania tego materiału. Płyty OSB odznaczają się wysoką trwałością i żywotnością, a do tego nie wymagają okresowej konserwacji.
Ich atutem jest również wysoka izolacyjność akustyczna, dzięki czemu są tak chętnie wybierane jako poszycie podłóg, a także ścian działowych w domu.
A jakie są wady płyt OSB? Obecnie na pewno można wskazać stosunkowo wysokie ceny. Za metr kwadratowy jakościowej płyty OSB 3 trzeba aktualnie zapłacić nawet 25 – 30 zł. Wyraźny wzrost cen miał miejsce w roku 2022. W roku 2023 ceny mogą nieznacznie wzrosnąć, ale wydaje się, że ten pułap powinien się utrzymać.
Płyty OSB wymagają także składowania w odpowiednich warunkach. Magazyn powinien być suchy i dobrze wentylowany. W innym razie płyty OSB mogą stracić swoje właściwości. Z tego względu materiał należy zamawiać u sprawdzonych dostawców.