Klasy kotła na paliwo stałe

Współczesne trendy w budownictwie stawiają przede wszystkim na funkcjonalność oraz energooszczędność. Do lamusa odchodzą stare i szkodliwe systemy, które miały niekorzystny wpływ zarówno na nasze zdrowie, jak i stan portfela. W tym kontekście warto rozpatrywać klasy kotła na paliwo stale. Od 2018 roku wykluczono z rynku dwie klasy i pozostawiano tylko nowoczesne kotły na paliwo stałe. Wielu inwestorów obejmie także obowiązek wymiany starego kotła.

O czym informuje klasa kotła na paliwo stałe?

Do 2012 roku obowiązywało pięć klas kotłów na paliwo stałe. Obecnie mamy już tylko trzy klasy, z czego dwie zostały wykluczone ze sprzedaży. Klasa kotła na paliwo stałe informuje o jego sprawności, na którą składa się stopień wykorzystania energii pierwotnej z materiału opałowego w celu produkcji energii cieplnej potrzebnej do ogrzania domu lub wody użytkowej. Najwyższa klasa to klasa 5. Obecnie w sprzedaży pozostały już tylko kotły na paliwo stałe 5-klasy. W wielu domach jednorodzinnych znajdziemy jednak kotły 3 i 4 klasy. Właściciele takich instalacji wcześniej czy później będą jednak zmuszeni do wymiany kotła starszej klasy.  

Jakie są klasy kotła na paliwo stałe?

Jak już mówiliśmy, obecnie funkcjonują trzy klasy kotłów na paliwo stałe: od klasy 3 (najniższej) do klasy 5 (najwyższej). Co charakteryzuje poszczególne klasy kotłów?

• Kotły na paliwo stałe klasy 3 – cechują się bardzo niską sprawnością (ok. 75%) i dużą utratą energii pierwotnej. Najczęściej są to kotły podajnikowe dawnego typu.
• Kotły na paliwo stałe klasy 4 – nieco lepsze urządzenia klasy średniej, w tym kotły podajnikowe oraz kotły dolnego spalania. Sprawność na poziomie 75 – 85 %.
• Kotły na paliwo stale klasy 5 – najefektywniejsze w tym momencie kotły na paliwo stałe, odznaczające się większą sprawnością (powyżej 88%) i bardziej przyjazne dla środowiska. 

Na ten moment w nowych domach można stosować wyłącznie kotły na paliwo stałe klasy 5. W sprzedaży nie ma już kotłów niższej klasy, a co więcej, posiadacze takich kotłów już niebawem będą zmuszeni do wymiany instalacji grzewczej. Bezterminowo użytkowane mogą być kotły na węgiel i kotły na drewno klasy 5, ale nie można wykluczyć, że przepis ten ulegnie zmianie w przyszłości. 

Wymagania i regulacje prawne w 2022 roku

Do 1 stycznia 2022 roku należało wymienić stare kotły na paliwo stałe eksploatowane powyżej 10 lat od daty ich produkcji, a także instalacji nie posiadających tabliczki znamionowej. W praktyce oznaczało to konieczność wymiany kotłów klasy 1 i 2, które zostały usunięte w 2012 roku. Do 1 stycznia 2024 roku wymienić należy kotły na paliwo stałe eksploatowane od 5 do 10 lat od daty ich produkcji. Z kolei do 1 stycznia 2026 toku wymienić będzie trzeba instalacje eksploatowane w okresie poniżej 5 lat od daty ich produkcji. Do 1 stycznia 2028 roku obowiązek wymiany dotknie właścicieli kotłów na paliwo stałe 3 i 4 klasy.

Już w 2018 roku wprowadzono zakaz sprzedaży kotłów 3 i 4 klasy, tak, aby całkowicie wykluczyć ich użytkowanie do 2028 roku. Po tym terminie będzie można wykorzystywać wyłącznie kotły na paliwo stałe klasy 5. Na ten moment obowiązuje możliwość użytkowania bezterminowego, aczkolwiek niewykluczone, że w niektórych regionach kraju w przyszłości wprowadzi się nakaz wymiany wszystkich kotłów na paliwo stałe, które są odpowiedzialne za dużą część zanieczyszczeń w powietrzu. Pomimo wyższej sprawności, kotły na paliwo stałe klasy 5 wciąż mocno odstają sprawnością od kotłów gazowych, kotłów elektrycznych, a także pomp ciepła.

Czy warto inwestować w kotły 5 klasy?

Na ten moment kotły na węgiel, drewno lub pellet 5 klasy można eksploatować bezterminowo. Istnieje jednak ryzyko, że w przyszłości podzielą one los kotłów 3 i 4 klasy i całkowicie znikną z rynku. Wskazują na to bieżące trendy w budownictwie, które stopniowo wypierają mniej energooszczędne rozwiązania. Kotły na paliwo stałe wciąż są tańsze od kotłów gazowych i kotłów elektrycznych, ale jeśli chodzi o koszty eksploatowania, stają się dużo droższe. Gdyby nie dopłaty obowiązujące w 2022 roku, kotły na paliwo stałe byłyby zdecydowanie najdroższym systemem grzewczym. W przypadku drewna i pelletu koszty nawet po dopłatach są wyższe, niż w przypadku kotłów gazowych i elektrycznych. To kolejny ważny powód, dla którego warto poważnie rozważyć, czy kocioł na paliwo stałe 5 klasy jest dobrą inwestycją. We współczesnych domach coraz częściej stosuje się kotły gazowe, a w przypadku braku przyłącza, nowoczesne kotły eklektyczne lub pompy ciepła.

Dlaczego warto wymienić stary kocioł na nowy?

Do 1 stycznia 2028 roku należy wymienić wszystkie kotły na paliwo stałe 3 i 4 klasy. O tym obowiązku warto jednak pomyśleć dużo wcześniej, zwłaszcza, że obecnie można liczyć na liczne dotacje, jak chociażby z programu Czyste Powietrze, w ramach którego można uzyskać nawet do 90% dofinansowania na wymianę starej instalacji grzewczej. Ponadto, nowoczesna instalacja grzewcza pozwoli wyraźnie obniżyć rachunki za ogrzewanie (w przypadku pomp ciepła wspieranych OZE można nawet całkowicie wykluczyć te koszty). Dlatego, nie warto czekać na ostatni moment i już teraz rozpocząć planowanie termomodernizacji domu.