Jak usytuować dom na działce względem stron świata?
Spis treści:
Odpowiednie usytuowanie budynku na działce względem stron świata jest jednym z kluczowych czynników, wpływających na późniejszy komfort życia mieszkańców i efektywność energetyczną budynku. Przemyślane ustawienie domu pozwala na maksymalne wykorzystanie dostępnym walorów naturalnych, w tym światła słonecznego i naturalnego ciepła. Wykorzystując w pełni dostępne walory naturalne, można znacząco obniżyć późniejsze koszty eksploatacyjne.
W jaki sposób w pełni wykorzystać walory naturalne? Sprawdź, na co zwrócić szczególną uwagę, określając odpowiednie usytuowanie domu w obrębie działki budowlanej.
Zwróć uwagę na wybór odpowiedniej działki
Odpowiednie usytuowanie domu względem stron świata niesie ze sobą szereg korzyści. Jednak aby możliwe było maksymalne wykorzystanie dostępnych walorów naturalnych warto zwrócić szczególną uwagę na wybór właściwej działki.
Wybór działki budowlanej stanowi jeden z ważniejszych elementów, wpływających na późniejszy przebieg budowy. Poszukując idealnej działki, warto więc zwrócić uwagę nie tylko na walory estetyczne działki i jej cenę, ale także na kwestie techniczne, które już na etapie budowy domu jednorodzinnego, będą w znaczący sposób wpływały zarówno na możliwość wyboru odpowiedniego projektu, jak i późniejszą budowę.
Szczególną uwagę należy zwrócić na zapisy prawa lokalnego. Zawarte w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego (lub w Warunkach Zabudowy) ograniczenia mogą znacząco utrudnić, a niekiedy nawet uniemożliwić budowę domu, na podstawie konkretnego projektu. Dokumenty lokalne mogą narzucać m.in. położenie domu jednorodzinnego względem drogi dojazdowej, minimalną odległość domu jednorodzinnego od granicy działki, a także od granic chronionych, czy możliwy sposób wykonania przyłączy. Aby uniknąć późniejszego rozczarowania już na etapie planowanej budowy domu, warto pamiętać, że inwestor, dysponując własną działką budowlaną nie ma pełnej swobody w zakresie jej zabudowy, a ścisłe przestrzeganie zapisów określonych w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego jest niezbędne dla uzyskania pozwolenia na budowę.
Ustawienie domu w świetle przepisów prawa
Kolejnym czynnikiem, na który należy zwrócić szczególną uwagę, planując budowę domu jednorodzinnego z uwzględnieniem jego odpowiedniego usytuowania, są obowiązujące przepisy prawa. W tym celu należy starannie przeanalizować zapisy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2012 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W akcie tym znajdują się wszelkie niezbędne informacje, określające potencjalne zagrożenia i uciążliwości, które mogą znacząco utrudnić zaplanowaną budowę.
Dodatkowo rozporządzenie wskazuje minimalne odległości domu od granicy działki oraz innych zabudowań. Zgodnie z zapisami ww. Rozporządzenia minimalna odległość domu od granicy działki powinna wynosić co najmniej:
- 3 metry – w przypadku ścian bez okien i drzwi,
- 4 metry – w przypadku ścian z oknami i/lub drzwiami,
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, różnego rodzaju elementy architektoniczne, rozmieszczone na bryle budynku, takie jak tarasy, gzymsy, okapy, daszki czy schody zewnętrzne powinny się znajdować w odległości nie większej niż 1,5 metra od granicy działki.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, w tym w przypadku małych i wąskich działek, przepisy prawa dopuszczają budowę domu jednorodzinnego bezpośrednio przy granicy działki. Jednak wyjątek ten musi być dopuszczony w przepisach Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego.
Warunki terenowe działki, a odpowiednie usytuowanie domu
Planując budowę domu jednorodzinnego, należy pamiętać, że odpowiednie usytuowanie domu powinno odpowiadać panującym na działce warunkom glebowym. Aby zyskać gwarancję powodzenia planowanej budowy domu, warto jeszcze przed zakupem działki zlecić wykonanie szczegółowych badań geotechnicznych gruntu. Wykonane badania i analizy gruntu pozwolą określić rodzaj podłoża, wskazując optymalne rozmieszczenie budynku, które nie tylko wzmocni konstrukcje budowy, ale dodatkowo zmniejszy ryzyko nadmiernego osiadania budynku, będącego główną przyczyną pękania ścian.
Przeprowadzenie szczegółowych badań geotechnicznych gruntu jest szczególnie istotne w przypadku tanich działek budowlanych. Jeżeli cena danej działki budowlanej jest znacznie niższa od średniej ceny dla danego regionu, istnieje wysokie ryzyko, że teren jest problematyczny.
Ważny wybór odpowiedniego projektu
Budowa domu jednorodzinnego z uwzględnieniem odpowiedniego usytuowania na działce budowlanej może wydawać się prawdziwym wyzwaniem. Właśnie dlatego tak ważny jest wybór odpowiedniego projektu architektoniczno-budowlanego. W zależności od potrzeb i preferencji, a także budżetu, jakim dysponuje inwestor, można się zdecydować na wybór projektu gotowego, z katalogu pracowni architektonicznej lub na wykonanie projektu indywidualnego.
Wysoka dostępność różnorodnych wzorów projektów indywidualnych znacząco ułatwia dobór odpowiedniej koncepcji. Dodatkowo, inwestorzy zainteresowani określonym projektem mogą się zdecydować na zamówienie projektu w odbiciu lustrzanym lub wykonanie adaptacji projektu tak, by ten w pełni dopasował się do danej działki budowlanej.
Alternatywą dla projektów gotowych, są projekty indywidualne. Rozwiązanie to jest polecane szczególnie wówczas, gdy inwestor ma ściśle określone wymagania dotyczące wyglądu i funkcjonalności nowopowstałego domu jednorodzinnego, a także gdy dysponuje „trudną” działką budowlaną. W takim przypadku architekt odpowiedzialny za wykonanie projektu, po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu z inwestorem, a także po zapoznaniu się z warunkami technicznymi działki, zaproponuje rozwiązanie najlepiej dopasowane do potrzeb i możliwości inwestora.
Znaczenie stron świata przy projektowaniu domu
Jednym z czynników, które należy wziąć pod uwagę, podczas planowanej budowy domu jednorodzinnego jest odpowiednie usytuowanie bryły budynku, względem stron świata. Odpowiednie usytuowanie domu, z uwzględnieniem lokalizacji geograficznej oraz klimatu, może znacząco wpłynąć na efektywność energetyczną budynku oraz późniejszy komfort życia mieszkańców.
W strefach umiarkowanych, do jakich należy Polska, kluczowe znaczenie ma dostęp do światła słonecznego zimą oraz ochrona przed nadmiernym nagrzewaniem się budynku latem. Odpowiednie usytuowanie budynku, poprzez ustawienie głównych pomieszczeń dziennych od strony południowej pozwala na maksymalne wykorzystanie ciepła w sezonie grzewczym, co pozwala na znaczące obniżenie kosztów ogrzewania.
Naturalne oświetlenie ma bezpośredni wpływ na zdrowie i samopoczucie mieszkańców. Pomieszczenia dzienne, takie jak salon czy jadalnia, powinny być usytuowane od strony południowej lub południowo-zachodniej, co zapewni optymalne nasłonecznienie w ciągu dnia. Z kolei sypialnie mogą być skierowane na wschód, co pozwoli na łagodniejsze oświetlenie rano.
Ustawienie domu na działce z wejściem od północy
Nie ulega wątpliwości, że najkorzystniejsze są te działki budowlane, w których dojazd zlokalizowany jest od strony północnej. W takim przypadku wejście do domu (w tym drzwi frontowe oraz wjazd do garażu), pomieszczenia gospodarcze i techniczne oraz kuchnia znajdują się w zacienionej części budynku. Taki układ jest szczególnie korzystny, ponieważ części te nie wymagają wyższej temperatury, ani dostępu do pełnego słońca. Co więcej, taki układ umożliwia aranżację ogrodu i tarasu od strony południowej, co sprzyja wypoczynkowi na łonie natury, a przeniesienie części dziennej na tył budynku zmniejsza ryzyko występowania nadmiernego hałasu od strony ulicy.
Dla uzyskania najlepszych rezultatów w takim wariancie zaleca się usytuowanie salonu i jadalni od strony południowej lub zachodniej, z kolei części sypialnianej od strony północnej i wschodniej.
W takim układzie warto zdecydować się na montaż dużych okien, co pozwoli na maksymalne wykorzystanie energii słonecznej. Takie rozwiązanie pozwoli znacząco obniżyć koszty związane z ogrzewaniem domu.
Ustawienie domu na działce z wejściem od południa
W przypadku domów jednorodzinnych budowanych na działce z wejściem od strony południowej, dla uzyskania najlepszych efektów zaleca się zaplanowanie części dziennej tuż przy wejściu do budynku. W takim wariancie warto zadbać o przeniesienie ogrodu na przód budynku.
Aby zapewnić maksymalne doświetlenie wnętrza domu, zaleca się zastosowanie większych okien w części dziennej i cofnięcie garażu w głąb posesji.
Jak usytuowanie domu wpływa na koszty ogrzewania?
Dobrze zaprojektowany dom jednorodzinny powinien być nie tylko funkcjonalnie ustawiony, ale dodatkowo dopasowany do warunków klimatycznych. Podczas planowania układu pomieszczeń warto więc zwrócić szczególną uwagę na strefy termiczne, które pozwolą dopasować pomieszczenia pod względem optymalnej temperatury. Należy przy tym pamiętać, że różnica temperatur pomiędzy sąsiadującymi pomieszczeniami nie powinna być zbyt wysoka.
Dla uzyskania najlepszych efektów zaleca się podział domu na cztery strefy termiczne:
- Strefa I – temperatura od 5 do 8 stopni Celsjusza – w strefie tej powinny się znaleźć wszystkie te pomieszczenia, w których na co dzień nie przebywają ludzie. W tej strefie powinny się znaleźć przede wszystkim garaż i pomieszczenia gospodarcze.
- Strefa II – temperatura od 12 do 16 stopni Celsjusza – w strefie tej powinny się znaleźć wszystkie pomieszczenia z przeznaczeniem na czasowy pobyt ludzi, w tym kotłownia czy pomieszczenie gospodarcze.
- Strefa III – temperatura ok. 20 stopni Celsjusza – w strefie tej powinny się znaleźć wszystkie pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, w tym sypialnie, przedpokoje, kuchnia, gabinet oraz salon.
- Strefa IV – temperatura ok. 24 stopni Celsjusza – w strefie tej powinna się znaleźć łazienka.
Zaplanowanie pomieszczeń wymagających wyższej temperatury, od strony południowej i zachodniej pozwala maksymalnie wykorzystać dostępne walory naturalne. To z kolei pozwala zmniejszyć zapotrzebowanie na energię cieplną i tym samym na obniżenie kosztów związanych z ogrzewaniem domu.
