Wszystko, co powinieneś wiedzieć o szczegółowych rysunkach technicznych

Dokumentacja projektowa budynków mieszkalnych i usługowych może być niezrozumiała dla osób niezwiązanych z branżą. Jednak każdy inwestor, planujący budowę jakiegokolwiek typu budynku powinien być w stanie samodzielnie zweryfikować, czy projekt spełnia wszystkie najważniejsze normy dotyczące jakości i bezpieczeństwa. Taka wiedza pozwoli uniknąć podjęcia nietrafionych inwestycji, które realnie mogą pociągnąć ze sobą znacznie wyższe koszty, niż pierwotnie zakładano.

Rysunek techniczny jest jednym z ważniejszych elementów każdego projektu. To dokumentacja, która pozwala w jednoznaczny i precyzyjny sposób wskazać projektowane budynki, zwracając uwagę na wszystkie ich elementy. Można więc stwierdzić, że rysunek techniczny jest niezbędny do prawidłowego przeprowadzenia planowanych prac budowlanych, niezależnie od wybranej technologii budowy.

Dowiedz się, co powinieneś wiedzieć o szczegółowych rysunkach technicznych oraz w jaki sposób je czytać, aby sprawnie przeprowadzić lub nadzorować przebieg planowanych prac budowlanych.

Czym jest rysunek techniczny?

Rysunek techniczny najprościej można opisać jako szczegółową informację techniczną, przedstawioną w formie graficznej, zwykle na papierze, choć coraz częściej również w formie cyfrowej, wykonaną zgodnie z obowiązującymi i przyjętymi normami i zasadami, które są takie same na całym świecie.

Jednym z typów szczegółowych rysunków technicznych są rysunki budowlane, które wskazują specyfikę danego budynku. Ich celem jest między innymi:

Wsparcie właściciela i planisty w odpowiednim zrozumieniu jak będzie wyglądał i funkcjonował dany budynek po zakończeniu budowy.

Udzielenie niezbędnych instrukcji i informacji, dzięki którym ekipa budowlana będzie mogła sprawnie przeprowadzić zaplanowane prace budowlane.

Określenie szczegółowego zapisu wewnętrznego funkcjonowania budynku, które okaże się niezbędne podczas jego późniejszej konserwacji.

Rysunek szczegółowy – czyli jaki?

Jednym z elementów każdego rysunku technicznego budynku, jest rysunek szczegółowy. To niezwykle ważny element każdego projektu architektonicznego, który pozwala pokazać punkty zbiegu, a także wskazać, jak poszczególne elementy łączą się ze sobą, szczególnie w krytycznych częściach budynku. Tego typu rysunki szczegółowe powstają zwykle jako połączenie licznych, mniejszych projektów przekrojowych i widoków znacznie mniejszej części budynku z bliska.

To swego rodzaju szczegółowa instrukcja budowy, która może między innymi wskazać, jak należy połączyć ze sobą belki żelbetowe, a także jak wykonać inne, często niestandardowe elementy projektu.

Co powinien zawierać rysunek szczegółowy budynku?

Poza bez wątpienia najważniejszym elementem, jakim jest sam rysunek szczegółowy budynku, dokumentacja powinna zawierać szereg dodatkowych informacji, które pozwolą lepiej zrozumieć założenia architekta. Rysunek techniczny, w tym szczegółowy rysunek techniczny, stanowi podstawową dokumentację, która w istocie stanowi narzędzie komunikacji, pomiędzy wszystkimi specjalistami, zaangażowanymi w proces budowy. Jednak aby tak się mogło stać, rysunek powinien być wykonany zgodnie z obowiązującymi na całym świecie normami, w tym normą ISO 128.

Zgodnie z informacjami zawartymi w ww. normie, rysunek techniczny powinien mieć uniwersalny układ, zwymiarowany rysunek oraz szereg dodatkowych informacji, takich jak:

- tabela informacyjna,

- tabela rewizji,

- tabela z BOM (tj. bill of material),

- notatki i specyfikacja,

- litery i liczby określające położenie.

Szczegółowy rysunek techniczny – tabela informacyjna

Aby każda ze stron zaangażowanych w proces budowy mogła dokładnie zrozumieć założenia architekta odpowiedzialnego za opracowanie projektu budynku, rysunek szczegółowy powinien być wyposażony w tabelę informacyjną.

Tego typu tabelka zwykle umiejscowiona jest w prawym dolnym rogu dokumentu i zawiera szereg najważniejszych informacji dotyczących zarówno twórcy szczegółowego rysunku technicznego, jak i produktu, którego dotyczy. Zwykle w tego typu tabeli zawiera się nazwa firmy odpowiedzialnej za opracowanie projektu, a także numer części, której dotyczy rysunek szczegółowy, jej nazwa użytkowa, rewizja rysunku, zastosowana skala oraz jednostki wymiarowe i wymiar rysunku.

Bez wątpienia jednym z ważniejszych elementów zawartych w tabeli informacyjnej rysunku technicznego jest wskazanie metody rzutowania. Jest to szczególnie ważne, ponieważ to od zastosowanej metody rzutowania zależeć będzie sposób późniejszego odczytywania rysunku technicznego.

Obecnie w architekturze stosuje się dwa style przygotowywania rysunków technicznych, w tym rysunków technicznych szczegółowych – amerykański i europejski, które różnią się metodą rzutowania.

Szczegółowy rysunek techniczny – tabela rewizji i tabela BOM

Kolejnym elementem, który bezwzględnie powinien się znaleźć w szczegółowym rysunku technicznym, są tabela rewizji i tabela BOM.

Ta pierwsza we wpisach określana jest jako numer 2 i zwykle usytuowana jest w prawym górnym rogu dokumentacji. W tabeli rewizji prezentowane są wszystkie najważniejsze informacje dotyczące zmian naniesionych na rysunek. To swego rodzaju historia dokumentacji graficznej, która dotyczy zarówno istotnych zmian, jak między innymi zmiana krytycznego wymiaru czy zmiany w zakresie zacieśnienia stosowanej tolerancji, jak również zmian typowo kosmetycznych, w tym odmładzania starszych projektów. Dla lepszego zrozumienia historii zmian w projekcie, w tabeli rewizji powinny się znaleźć takie informacje, jak data wprowadzonej zmiany, jej rodzaj oraz symbol, który w zależności od stosowanych przez architekta praktyk może być oznaczony liczbowo lub w formie liter.

Tabela BOM to z kolei lista materiałów tworzących dany budynek. Stosowana jest wyłącznie wówczas, gdy dany projekt składa się z więcej niż jednego elementu.

Ważne notatki i specyfikacje

Kolejnym niezwykle istotnym elementem rysunku technicznego są notatki i specyfikacje. Tabela zawierająca najważniejsze informacje dotyczące szczegółowego rysunku technicznego zwykle umieszczona jest w lewym dolnym rogu, jednak należy podkreślić, że nie jest to regułą wynikającą ze standaryzacji dokumentacji.

W tej sekcji zwykle znajdują się najważniejsze informacje, dotyczące rodzaju stosowanych materiałów oraz procesów związanych z planowaną budową. Dla lepszego zrozumienia procesu budowy zwykle architekci wskazują wymagane specyfikacje oraz instrukcje dla każdego procesu.

Jak czytać szczegółowy rysunek techniczny

Należy przede wszystkim podkreślić, że opis projektu jest ściśle powiązany z kompletną dokumentacją rysunkową, w której skład wchodzą między innymi szczegółowe rysunki techniczne. Rysunek architektoniczny budynku składa się zwykle z kilku elementów, na które składają się rzuty poszczególnych kondygnacji, ich przekroje, elewacje, zestawienie stolarki oraz wizualizacje. Aby lepiej zrozumieć, co przedstawia rysunek szczegółowy, należy wiedzieć, w jaki sposób rozróżnić poszczególne elementy.

Ściany

W budownictwie wyróżniamy dwa typy ścian. Pierwsze z nich to ściany nośne, czyli konstrukcyjne, na których opiera się cała konstrukcja budynku. Drugie z kolei to ściany działowe, których jedynym zadaniem jest podzielenie wnętrza na mniejsze pomieszczenia. Aby móc wyłącznie na podstawie rysunku szczegółowego rozróżnić, które ściany są nośne, a które działowe, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na ich grubość. Te w zależności od rodzaju zastosowanych materiałów, mogą mieć od 25 do 44 centymetrów grubości. Ściany działowe z kolei zwykle osiągają grubość maksymalnie do kilkunastu centymetrów.

Podczas czytania rysunku szczegółowego warto zwrócić uwagę również na kolor, jakim oznaczono ściany. Jest to szczególnie ważne, ponieważ innym kolorem oznaczone są ściany wykonane z cegły, a innym te z betonu czy z żelbetu.

Okna i drzwi

Kolejnym elementem, który zawiera się w szczegółowym rysunku technicznym, są okna i drzwi. Okna w rysunkach technicznych oznaczane są za pomocą dwóch równoległych kresek. Dwa dodatkowe odcinki zewnętrze obrazują parapet, z kolei otwory okienne o tych samych rozmiarach oznaczane są za pomocą symbolu umieszczonego w kółku. Symbol ten jest swego rodzaju odnośnikiem, który pozwala odszukać pozycję w wypisie stolarki, znajdującym się na końcu dokumentacji.

Dla lepszego zrozumienia rysunku szczegółowego, nad linią obrazującą okno znajduje się wymiar, który szczegółowo opisuje szerokość i wysokość otworu okiennego. Z kolei „od wewnątrz” znajduje się informacja, wskazująca wysokość parapetu, mierzoną od podłogi do dolnej części otworu okiennego.

W przypadku drzwi zaznaczonych na rysunku szczegółowym zastosowanie mają podobne zasady. Różnicę stanowi zastosowanie dodatkowego łuku, który pozwala przedstawić sposób otwierania drzwi.

Kominy

W budownictwie wyróżniamy trzy typy kominów:

- dymowy,

- spalinowy,

- wentylacyjny.

Każdy z nich znajduje zastosowanie w innych przypadkach i inaczej oznaczany jest na dokumentacji projektowej. Kanał dymowy stosowany jest w przypadku budynków, w których system centralnego ogrzewania zasilany jest paliwem stałym, kanał spalinowy stosowany jest wówczas, gdy stosowane są gazowe systemy centralnego ogrzewania, z kolei kanał wentylacyjny to system wentylacji, który powinien się znaleźć przede wszystkim w takich pomieszczeniach jak łazienka, kuchnia czy kotłownia.

Schody

Szczegółowe rysunki techniczne mogą dodatkowo obejmować rysunek schodów. Ten zwykle przedstawiony jest jako połączone ze sobą prostokąty o ściśle określonych wymiarach. Każdy prostokąt odpowiada kolejnemu stopniowi. Dla lepszego zrozumienia całość jest starannie opisana, zgodnie ze wzorem n x h x s, w którym:

n – ilość stopni, h – wysokość stopni, s – szerokość stopni.

Znajomość podstawowych zagadnień związanych z opracowaniem szczegółowych rysunków technicznych w projektach architektonicznych pozwoli lepiej zwizualizować planowaną inwestycję, a także na bieżąco śledzić zakres planowanych do realizacji prac. Choć wiedza ta nie jest niezbędna dla laika, niezwiązanego z branżą budowlaną, to z pewnością pozwoli poczuć się pewniej podczas prowadzonych prac budowlanych.