Odzyskiwanie wody deszczowej. Czy to się opłaca?

Postępujące zmiany klimatyczne sprawiły, że obecnie coraz większy nacisk kładzie się na stosowanie rozwiązań proekologicznych. Jednym z powszechnie stosowanych zabiegów, mających na celu ograniczenie zużycia zasobów jest odzyskiwanie wody deszczowej. Inwestorzy planujący zastosowanie tego typu rozwiązania mogą liczyć na wsparcie finansowe, którego celem jest rozpowszechnienie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Jednak czy zabieg ten rzeczywiście się opłaca?

Na czym polega proces odzyskiwania wody deszczowej i jak się do niego przygotować? Czy inwestycja w systemy odzyskiwania wody deszczowej jest opłacalna? Sprawdź, jakie korzyści niesie ze sobą odzyskiwanie wody deszczowej i czy warto zdecydować się na zastosowanie tego rozwiązania.

Dlaczego odzyskiwanie wody deszczowej jest tak ważne?

Każdego dnia przeciętny człowiek zużywa średnio 110 litrów wody. Ten wyraźny wzrost zapotrzebowania, a także postępujące zmiany klimatyczne sprawiły, że coraz większy obszar objęty jest corocznymi suszami. Co więcej, wyprodukowanie wody pitnej wiąże się z koniecznością poniesienia wysokich kosztów i wysokich nakładów energetycznych. Tymczasem zdecydowana większość wody przeznaczana jest nie do picia, a do spełnienia innych potrzeb, takich jak spłukiwanie toalet, sprzątanie, pranie, mycie samochodów oraz podlewanie kwiatów.

Eksperci od lat zwracają uwagę na coraz większe zagrożenie wystąpienia kryzysu wodnego, który swym zasięgiem może objąć cały świat. Właśnie dlatego coraz powszechniej mówi się o konieczności pozyskiwania wody deszczowej oraz tzw. wody szarej, czyi tej odzyskiwanej samodzielnie z wanien, pralek i umywalek.

Proces odzyskiwania wody, zarówno tej deszczowej, jak i szarej ma wymiar ekologiczny. Pozwala na ograniczenie zużycia nowych zasobów wodnych, zastępując je tymi, pochodzącymi z odzysku. Jednak odzyskiwanie wody to nie tylko działania proekologiczne. Zastąpienie wody pochodzącej z wodociągów tą z odzysku pozwala znacząco zredukować koszty ponoszone przez gospodarstwo wodne. Wykorzystanie wody deszczowej nie pociąga ze sobą dodatkowych kosztów, z kolei stosowanie wody szarej sprawia, że za wodę płacimy wyłącznie podczas pierwszego pobrania jej z wodociągów.

Woda deszczowa jest czysta i wolna od zarazków. Zanieczyszczeniu ulega dopiero w kontakcie z ziemią, spływając z dachów czy podjazdów. Tymczasem szacuje się, że odpowiednio zebrana deszczówka pozwala pokryć nawet 50% zapotrzebowania na zużycie wody, sprawdzając się podczas takich czynności jak spłukiwanie toalet, pranie, sprzątanie oraz podlewanie ogrodów.

W jaki sposób odzyskiwać deszczówkę?

Woda pochodząca z opadów deszczu jest „miękka” i całkowicie pozbawiona chloru, potasu i magnezu. To sprawia, że znacznie lepiej sprawdzi się podczas uprawy roślin, dla których powinna stanowić podstawowy element nawodnienia. Jednak co szczególnie ważne, odpowiednio przefiltrowana woda deszczowa sprawdzi się również podczas wykonywania codziennych obowiązków domowych. Wyjątkowa miękkość wody sprawia, że do realizacji podstawowych prac domowych zużywa się znacznie mniej detergentów.

Szacuje się, że w zależności od obszaru, przeciętny mieszkaniec Polski może odzyskać około 60 metrów sześciennych wody deszczowej. Wartość ta stanowi wynik średniorocznej wartości opadów deszczu w Polsce, utrzymujących się na poziomie 656,2 mm w 2023 roku w zestawieniu ze średnią powierzchnią dachu, mieszczącą się w granicach 100 metrów kwadratowych. Choć wartość ta z pewnością nie pokryje pełnego zapotrzebowania ludzkości na wodę, to pozwoli skutecznie wykorzystać dostępne walory naturalne, pociągając ze sobą wyraźne obniżenie kosztów związanych z użytkowaniem wody.

Aby możliwe było skuteczne wykorzystywanie wody deszczowej, należy w pierwszym kroku przygotować odpowiedni zbiornik. Ten najprostszy wykonany jest z nieprzezroczystego tworzywa sztucznego i ustawiony bezpośrednio pod rynnami. Innym wariantem są zbiorniki drewniane oraz metalowe. Należy jednak pamiętać, że kwaśna woda deszczowa może powodować znacznie szybsze uszkodzenie zbiornika, pociągając za sobą konieczność jego wymiany.

Co szczególnie ważne, zbiorników na wodę deszczową nie należy stosować w przypadku dachów pokrytych azbestem bądź papą bitumiczną. Mimo rosnącej świadomości dotyczącej szkodliwości tych produktów, na wielu dachach w Polsce dalej nie dokonano wymiany dachów. Tymczasem zarówno azbest, jak i papa bitumiczna mogą zawierać szkodliwe związki, które przenikają do wody spływającej po powierzchni dachu.

Planując pozyskanie większych ilości wody deszczowej, należy zadbać o instalację rozległych pojemników o pojemności nawet do 3 000 litrów. Tego typu zbiorniki, wykonane z plastiku lub betonu, zwykle montuje się na głębokości około 1,2 metra, jednak szczegółowy projekt powinien być ustalony z osobą dysponująca odpowiednią wiedzą i doświadczeniem. Chcąc wykorzystać wodę deszczową do celów innych niż pielęgnacja ogrodu, należy zadbać o dodatkowe wyposażenie systemu zbierania wody w dodatkowe systemy filtrujące, a także przewody, pozwalające na doprowadzenie wody deszczowej do zbiornika spłuczki toalety czy pralki.

Ile kosztuje montaż instalacji do odzyskiwania wody deszczowej?

Najlepszym sposobem na redukcję kosztów budowy systemu odzyskiwania wody deszczowej jest uwzględnienie go jeszcze na etapie budowy domu. Takie zaplanowanie inwestycji pozwala znacząco zmniejszyć jej koszt. Jednak również w już istniejących domach można zdecydować się na montaż systemu odzysku wody.

Najtańszym sposobem na skuteczne odzyskiwanie wody deszczowej jest postawienie zbiornika pod rynną. Koszt pojedynczego zbiornika z tworzywa sztucznego wynosi około 100 złotych i nie wymaga instalacji złożonych systemów doprowadzających wodę.

Decydując się na zakup większego zbiornika, o pojemności od 1000 do 2000 litów należy przygotować się na dodatkowy wydatek na poziomie około 1000 złotych.

Bez wątpienia najdroższe okażą się zbiorniki instalowane pod ziemią. Koszt zakupu pojedynczego zbiornika podziemnego o pojemności do 3000 litów wynosi około 2000 złotych. Do tej kwoty należy doliczyć koszty związane z koniecznością wykopania odpowiednio głębokiego rowu, a także koszt wykonania instalacji pozwalającej na doprowadzenie zebranej wody deszczowej do gospodarstwa domowego. Koszt wykonania tego typu usług ustalany jest indywidualnie, na podstawie złożoności projektu i wynosi około kilku tysięcy złotych.

Czy inwestycja w system odzyskiwania wody deszczowej się zwróci?

Instalacja systemu do odzyskiwania wody deszczowej pozwala na znaczące obniżenie kosztów zużycia wody. Warto jednak pamiętać, że tempo zwrotu z inwestycji uzależnione jest przede wszystkim od wielkości zbiornika oraz sposobu wykorzystania wody deszczowej.

Decydując się na połączenie systemu odzysku wody deszczowej z systemem odzysku wody szarej, gospodarstwo domowe może zmniejszyć zużycie wody nawet o 50 litrów dziennie. Takie rozwiązanie pozwala na obniżenie średniorocznych kosztów zużycia wody nawet o 300 – 400 złotych na osobę w rodzinie. W takim wariancie inwestycja zwróci się już w ciągu kilku lat, niosąc ze sobą w kolejnych latach realne zyski.

Warto jednak pamiętać, że ostateczne tempo zwrotu z inwestycji uzależnione jest od szeregu różnych czynników, wśród których istotne znaczenie mają takie czynniki jak ogólne zapotrzebowanie gospodarstwa domowego na wodę, ilość produkowanych odpadów rocznie, a także sposób odzyskiwania wody.

Moja woda – szansą na obniżenie kosztów inwestycji

Dążąc do jeszcze szybszego tempa zwrotu z inwestycji w system odzyskiwania wody deszczowej, osoby indywidualne mogą skorzystać z programów dotacyjnych, których celem jest współfinansowanie rozwiązań proekologicznych. Jednym z najpopularniejszych programów pozwalających na sfinansowanie części kosztów związanych z instalacją systemów odzyskiwania wody deszczowej jest program „Moja woda” realizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Obecna edycja programu "Moja woda" potrwa jeszcze do 30 czerwca 2024 roku, pozwalając inwestorom na pokrycie wydatków związanych z zakupem i montażem systemu odzyskiwania wody deszczowej.

Wnioskodawcy korzystający ze wsparcia programu mogą liczyć na dofinansowanie do zakupu i instalacji systemu odzyskiwania wody na poziomie do 80% kosztów kwalifikowalnych, jednak nie więcej niż 6000 złotych. Koszty te mogą obejmować przede wszystkim zakup, montaż, budowę i uruchomienie takich instalacji, jak:

- przewody odprowadzające wody opadowe, zbierane z rynien i wpustów bezpośrednio do zbiornika naziemnego, podziemnego, otwartego, zamkniętego, szczelnego oraz infiltracyjnego,

- instalację rozsączającą zbiorniki retencyjne nadziemne, podziemne, otwarte, zamknięte, szczelne oraz infiltracyjne,

- elementy do nawadniania lub innego wykorzystania zebranej wody deszczowej, pozwalające na skuteczne zagospodarowanie wód opadowych oraz roztopowych na terenie całej nieruchomości objętej określonym przedsięwzięciem.

Korzyści wynikające z wykorzystania wody deszczowej

Rosnąca świadomość dotycząca konieczności stosowania proekologicznych rozwiązań sprawiła, że coraz więcej osób zastanawia się nad zasadnością zbierania wody deszczowej. Okazuje się, że rozwiązanie to, mimo konieczności poniesienia kosztów inwestycyjnych, niesie ze sobą szereg korzyści, wśród których można wymienić między innymi takie, jak:

- Wyraźna oszczędność pieniędzy – szacuje się, że podczas krótkich opadów deszczu, trwających nawet około 10 minut, można zebrać średnio 180 litrów wody deszczowej dziennie. Wartość ta odpowiada dwudziestu spłukaniom toalety, zrobieniu sześciu prań, czy trzykrotnemu umyciu samochodu. Taka zależność pozwala wyliczyć, że przeciętne opady deszczu pozwolą na ograniczenie zużycia wody pochodzącej z wodociągów nawet o około 80 litrów, co w skali roku daje nawet do 30 metrów sześciennych wody.

- Ekologia – niewykorzystywanie wód opadowych można określić mianem sporego marnotrawstwa. Gospodarstwa domowe każdego dnia ponoszą koszty związane z pobieraniem wody wodociągowej, z których spora część wykorzystywana jest do spłukania toalety, podlewania roślin czy wykonywania prac porządkowych. Wykorzystanie naturalnych zasobów nie tylko wpisuje się w popularne obecnie trendy less waste, ale dodatkowo, pozwala na skuteczne obniżenie kosztów.

- Deszczówka jest najlepsza dla roślin – woda pozyskiwana z opadów deszczu jest miękka, a przy tym nie zawiera szkodliwych dla roślin substancji, takich jak między innymi chlor. To sprawia, że doskonale sprawdzi się podczas codziennej pielęgnacji roślin uprawnych i ozdobnych.

Czy opłaca się odzyskiwać wodę deszczową?

Choć deszczówka nie znajdzie zastosowania w każdym aspekcie życia i nie stanowi pełnej alternatywy dla wody pochodzącej z wodociągów, to nie ulega wątpliwości, że to sprawdzone rozwiązanie proekologiczne, pozwalające na znaczące obniżenie kosztów związanych z zużyciem wody. Zastosowanie odpowiednich systemów i późniejsze połączenie zbiornika z instalacją znajdującą się w domu sprawia, że gospodarstwo domowe może obniżyć koszty zużycia wody nawet o kilkaset złotych w skali roku.

Możliwość obniżenia poziomu zużycia wody pitnej jest szczególnie ważna w świetle postępujących zmian klimatycznych. Obecnie, również w Polsce coraz więcej obszarów zmaga się z utrzymującymi się w okresie letnim suszami. Problem ten jest na tyle złożony, że część gmin, dążąc do zaspokojenia podstawowych potrzeb ludzkości, zmuszona jest do wprowadzenia surowych obostrzeń obejmujących niekiedy całkowity zakaz wykorzystywania wody wodociągowej do podlewania roślin czy zasilania basenów.

Choć koszt inwestycyjny może się okazać dla niektórych osób zbędnym wydatkiem, to warto pamiętać o tym, że, dostępność programów dotacyjnych pozwala na skuteczne obniżenie kosztów związanych z realizacją inwestycji. Inwestorzy indywidualni mogą liczyć na obniżenie kosztów związanych z inwestycją nawet o 6000 złotych. Uwzględniając wszystkie te czynniki, można z pełnym przekonaniem stwierdzić, że odzyskiwanie wody deszczowej jest nie tylko korzystne dla środowiska naturalnego, ale dodatkowo opłacalne dla inwestora.