Jak wykonać termomodernizację starego domu, na co zwrócić uwagę?

Efektywność energetyczna budynku jest niezbędna dla poprawy komfortu życia mieszkańców. Niestety stare domy, w szczególności te wznoszone w pierwszej połowie XX wieku nie spełniają dzisiejszych norm. Brak dodatkowej izolacji termicznej i nieszczelne okna sprzyjają stracie ciepła, co w efekcie sprawia, że nawet mimo stosowanego ogrzewania w domu jest zimno, a rachunki bywają naprawdę wysokie.

Aby skutecznie zmniejszyć miesięczne koszty ogrzewania, które w przypadku starego, nieogrzewanego domu potrafią przekraczać nawet tysiąc złotych, a także, by poprawić komfort życia mieszkańców, należy przeprowadzić kompleksową termomodernizację domu. Jak do niej przystąpić i na co zwrócić szczególną uwagę?

Sprawdź jakie wyzwania niesie ze sobą termomodernizacja starego domu i na jakie koszty powinieneś się przygotować.

Termomodernizacja – co to jest?

Termomodernizacja budynku to złożony proces, którego głównym celem jest zwiększenie efektywności energetycznej budynku, tak by poprawić komfort życia mieszkańców. Proces ten obejmuje szereg działań budowlanych, których celem jest zmiana parametrów technicznych budynku, w sposób umożliwiający zmniejszenie zużycia energii wykorzystywanej na potrzeby ogrzewania, chłodzenia i skutecznej wentylacji budynku, a także niezbędnej do podgrzania ciepłej wody użytkowej.

Co ważne, proces termomodernizacji nie ma ściśle określonego zakresu i harmonogramu niezbędnych do przeprowadzenia prac. Decyzję o tym, jakie prace budowlane należy przeprowadzić w celu zapewnienia maksymalnej efektywności energetycznej, podejmuje się indywidualnie, na podstawie wcześniej przeprowadzonego audytu energetycznego, zwanego też audytem termomodernizacyjnym.

Na podstawie przeprowadzonej profesjonalnej analizy, specjalista określa obszary, wymagające natychmiastowej poprawy, w celu zapewnienia maksymalnego poziomu efektywności energetycznej. Profesjonalny audyt zwraca uwagę w szczególności na obecne zapotrzebowanie na energię i emisyjność, wskazując proponowane rozwiązania, pozwalające na zmniejszenie zapotrzebowania energetyczne budynku.

Co wchodzi w zakres termomodernizacji?

Choć niezbędne do przeprowadzenia prace modernizacyjne zostaną wskazane w audycie energetycznym, to warto już wcześniej wiedzieć, jakie działania wchodzą w zakres termomodernizacji.

Zmniejszenie zużycia energii niezbędnej do utrzymania komfortu cieplnego wewnątrz budynku można osiągnąć na różne sposoby, a zakres niezbędnych do przeprowadzenia prac uzależniony jest od stanu technicznego danego budynku. Kompleksowa termomodernizacja obiektów budowlanych, w tym starych domów, obejmuje swym zakresem takie działania, jak:

- ocieplenie ścian, dachu i stropów – zarówno tego nad piwnicą, jak i stropodachu,

- kompleksowa wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, na tę, wyróżniającą się znacznie wyższymi parametrami związanymi z przenikalnością ciepła,

- kompleksowa modernizacja istniejącej instalacji grzewczej, w tym w szczególności wymiana grzejników i izolacja przewodów grzewczych,

- wymiana dotychczas stosowanego nieefektywnego kotła grzewczego, na nowe źródło energii, wyróżniające się wyższą sprawnością, wykorzystujące bardziej ekologiczne paliwo,

- inwestycja w systemy bazujące na odnawialnych źródłach energii, w tym w szczególności pompy ciepła, panele fotowoltaiczne i kolektory słoneczne, wspomagane przez magazyny energii elektrycznej i magazyny energii cieplnej,

- inwestycja w wentylację mechaniczną z rekuperacją.

Jakie korzyści niesie ze sobą kompleksowa termomodernizacja starego domu?

Jak widać, zakres prac termomodernizacyjnych jest naprawdę obszerny, jednak warto pamiętać, że odpowiednio przeprowadzony niesie ze sobą szereg korzyści.

Tą szczególnie istotną, jest znacząca poprawa komfortu życia mieszkańców. Kompleksowa termomodernizacja zapobiega nadmiernym stratom ciepła, co sprawia, że wewnątrz budynku możliwe jest utrzymanie temperatury optymalnej dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Szacuje się, że przez niewłaściwie działające systemy wentylacji grawitacyjnej może dochodzić do strat ciepła na poziomie nawet 40%. Nieszczelne okna i drzwi z kolei prowadzą do wytracania ciepła na poziomie od 10 do 15%, a nieocieplone ściany generują straty nawet do 35% ciepła.

Przeprowadzenie prac termomodernizacyjnych pozwala znacząco zmniejszyć poziom strat ciepła, przyczyniając się do wyraźnego obniżenia miesięcznych kosztów eksploatacyjnych. Generowane przez systemy grzewcze ciepło nie „ucieka”, przez co jest w stanie działać wydajniej. To, poza wyraźnym obniżeniem miesięcznych kosztów ogrzewania, wpływa na zmniejszenie poziomu emisji gazów cieplarnianych, sprzyjając poprawie jakości powietrza.

Warto również pamiętać, że kompleksowa termomodernizacja starego domu, to również doskonała okazja do odświeżenia wyglądu budynku. Konieczność przeprowadzenia dodatkowych prac, związanych z ociepleniem ścian zewnętrznych to doskonała okazja do tego, by nadać elewacji nową, bardziej nowoczesną formę.

Jak przeprowadzić kompleksową termomodernizację krok po kroku?

Kompleksowa termomodernizacja starego domu to skomplikowane zadanie, które wymaga odpowiedniego przygotowania. Warto wobec tego wiedzieć, jak się do niej przygotować, aby uzyskać oczekiwane rezultaty. Odpowiednia kolejność przeprowadzonych prac jest niezbędna dla uzyskania rzeczywistej efektywności energetycznej, ponieważ wymiana starego kotła na ogrzewanie najnowszej generacji nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, wówczas, gdy pozostawimy nieruszone obszary, na których występują wyraźne straty ciepła.

Bez wątpienia podstawowym krokiem, jaki należy wykonać, planując termomodernizację starego domu, jest wykonanie audytu energetycznego. Na podstawie przeprowadzonych oględzin, pomiarów termowizyjnych i badań możliwe będzie wykrycie ubytków w izolacji, prowadzących do nadmiernych strat ciepła, a także wskazanie możliwych do zastosowania rozwiązań, wraz ze wskazaniem tych najkorzystniejszych, zarówno pod względem cieplnym, jak i ekonomicznym.

Odpowiednio przeprowadzony audyt energetyczny jest swego rodzaju bazą do dalszych prac związanych z planowaną termomodernizacją. Wskazuje proponowane do zrealizowania działania, z uwzględnieniem tych najkorzystniejszych ekonomicznie. Tak przygotowana analiza pozwoli lepiej zaplanować prace, co może się okazać szczególnie istotne, dla osób o ograniczonym budżecie.

Ważna odpowiednia izolacja ścian

Nieocieplone ściany budynku prowadzą do strat ciepła na poziomie od 25 do nawet 35%. To sprawia, że w procesie kompleksowej termomodernizacji starego domu, ich ocieplenie stanowi swego rodzaju punktu wyjściowy. Jednak jeszcze przed wykonaniem dodatkowej izolacji ścian, należy dokładnie ocenić ich stan.

Przestarzałe technologie budowlane sprzyjały gromadzeniu się wilgoci wewnątrz ścian. Aby ograniczyć straty ciepła, należy jeszcze przed wykonaniem izolacji, zadbać o usunięcie wilgoci. W tym celu można wykorzystać sprawdzoną metodę iniekcyjną, która pozwoli na skuteczne osuszenie ścian, a dodatkowo, poprzez zamknięcie kapilar, zapobiegnie ponownego zawilgoceniu.

Gdy ściany są odpowiednio przygotowane, można przejść do właściwej termomodernizacji. Dla uzyskania najlepszych parametrów cieplnych, przed przystąpieniem do prac, warto określić, jaki współczynnik przenikania ciepła przez ściany chcemy osiągnąć.

Do ocieplenia ścian zewnętrznych, stropów i dachów, najlepiej wykorzystać wełnę skalną. To wysokiej jakości materiał niepalny, który poza właściwościami termoizolacyjnymi, pozwoli również poprawić akustykę domu. Alternatywnie można sięgnąć po sprawdzone od lat rozwiązania i zastosować płyty styropianowe. Styropian pasywny, o podwyższonych parametrach zatrzymywania ciepła.

Kompleksowa wymiana stolarki okiennej i drzwiowej

Nie da się ukryć, że nawet nowoczesne drzwi i okna prowadzą do strat ciepła. Czy jest wobec tego sens w ich wymianie? Oczywiście, że tak. Poziom strat cieplnych przy nowoczesnych oknach i drzwiach jest na wyraźnie niższym poziomie.

Dla uzyskania najlepszych efektów warto sięgnąć po okna wielokomorowe, które znacząco zmniejszają ryzyko strat ciepła. Na etapie wymiany okien i drzwi warto również zadbać o dodatkowe usprawnienia. Nie wszystkie okna muszą się otwierać. Decydując się na nieotwierające się okna, np. przy drzwiach balkonowych, można zatrzymać więcej ciepła wewnątrz domu, przy utrzymaniu wysokiego poziomu nasłonecznienia.

Modernizacja systemu wentylacji

Wentylacja grawitacyjna w starych domach, w znacznej mierze korzystała z naturalnie występujących nieszczelności. Wykonanie dodatkowej izolacji ścian, a także wymiana drzwi i okien na te o wyższych parametrach izolacyjnych sprawiają, że konieczna jest kompleksowa modernizacja systemu wentylacji.

Podczas wprowadzenia istotnych zmian, zaburzających sprawne działanie wentylacji grawitacyjnej, konieczne jest zastosowanie wentylacji mechanicznej. Dzięki zastosowaniu systemu wentylatorów, tego typu wentylacja umożliwi sprawną wymianę powietrza, zapobiegając tym samym nadmiernemu gromadzeniu się wilgoci.

Inwestując w wentylację mechaniczną, warto zastosować system rekuperacji. Tego typu wentylacja z odzyskiem ciepła pozwala na ciągłe kontrolowanie ruchu powietrza nawiewanego i usuwanego z pomieszczeń, równocześnie odbierając część ciepła z powietrza usuwanego z pomieszczenia. Co ważne, rekuperator nie dopuszcza do mieszania się powietrza świeżego, z tym już „zużytym” co sprawia, że powietrze wewnątrz domu jest stale świeże.

Wymiana źródła ciepła

Na sam koniec nie można zapomnieć o podstawowym elemencie termomodernizacji, czyli wymianie nieefektywnego źródła ciepła. Stare kotły zasilane węglem były stosowane do ogrzewania domów od lat. Jednak obecne normy stopniowo zakazują ich stosowania, wymuszając stosowanie rozwiązań bardziej ekologicznych.

Jednak co ważne, choć początkowo konieczność wymiany kotła może się wydawać kosztowną inwestycją, to ta niesie ze sobą szereg korzyści. Decydując się na zastosowanie efektywnego źródła ciepła, można liczyć na realnie niższe koszty związane z ogrzewaniem domu, co w połączeniu z kompleksową termomodernizacją domu pozwoli na uzyskanie szybszego zwrotu z inwestycji.

Dodatkowo nowoczesne źródła energii znacząco poprawiają komfort użytkowników. Brak konieczności ciągłego dokładania paliwa sprawia, że w domu stale utrzymywana jest optymalna temperatura.

Na sam koniec nie sposób nie wspomnieć o kwestiach ekologicznych. Szacuje się, że stosowanie przestarzałych kotłów, niespełniających obecnych kryteriów dotyczących emisji zanieczyszczeń, wpływa za wytwarzanie nawet 50% niskich emisji, odpowiedzialnych za powstawanie smogu. Zastąpienie starego kotła rozwiązaniem proekologicznym przyczyni się tym samym do znaczącej poprawy jakości powietrza.

Poszukując najlepszego rozwiązania, warto zwrócić szczególną uwagę na pompy ciepła. Bazujące na odnawialnych źródłach energii pompy ciepła pozwalają na utrzymanie odpowiedniej temperatury wewnątrz domu, a w połączeniu z instalacją fotowoltaiczną są niemal całkowicie bezkosztowe.

Ile kosztuje termomodernizacja starego domu?

Nie da się precyzyjnie oszacować kosztów związanych z przeprowadzeniem kompleksowej termomodernizacji domu. Ostateczny koszt realizacji tego przedsięwzięcia uzależniony jest od szeregu czynników, w tym w szczególności od złożoności przeprowadzonych prac.

Szacuje się, że koszt przeprowadzenia prac ociepleniowych waha się w przedziale od 250 do 400 zł za m2. Ostateczny koszt realizacji prac uzależniony jest od zakresu koniecznych do przeprowadzenia robót budowlanych, rodzaju zastosowanych materiałów, a także systemu prowadzonych prac. Aby obniżyć koszt związany z dociepleniem domu, można zdecydować się na przeprowadzenie prac w systemie gospodarczym.

Koszt wymiany okien i drzwi uzależniony jest przede wszystkim od ich ilości i jakości. Decydując się na standardowe okna i drzwi o umiarkowanym poziomie przenikania ciepła, należy się przygotować na koszt na poziomie od 12 do nawet 30 tys. zł dla domu o powierzchni 100 m2.

Wykonanie wentylacji z systemem rekuperacji może pochłonąć nawet do 35 tys. zł, w zależności od rodzaju zastosowanego rekuperatora oraz złożoności prowadzonych prac. Z kolei wymiana starego kotła na pompę ciepła generuje koszt na poziomie ok. 55 tys. zł.

Jak obniżyć koszt termomodernizacji?

Jak widać, koszty związane z kompleksową termomodernizacją domu mogą się okazać przytłaczające. Warto jednak pamiętać, że obecnie realizowane są liczne projekty, których celem jest wspieranie wykorzystania odnawialnych źródeł energii.

Szczególnym zainteresowaniem cieszy się program „Czyste powietrze”, który pozwala uzyskać wsparcie na poziomie nawet do 136 200 złotych bezzwrotnej dotacji, na działania związane z kompleksową termomodernizacją budynków, w tym wymianą nieefektywnych źródeł ciepła na paliwo stałe, na najnowsze technologie.

Korzystając z dodatkowego dofinansowania, można znacząco obniżyć koszty związane z kompleksową termomodernizacją budynku. Co więcej, decydując się na tego typu inwestycję, należy pamiętać, że ta ma charakter długoterminowy, a realne obniżki kosztów eksploatacyjnych sprawią, że inwestycja szybko zacznie się zwracać.