Budowa domu na zgłoszenie – jak wyglądają formalności?

Zgłoszenie budowy to uproszczona procedura stosowana przy mniej skomplikowanych inwestycjach, które nie muszą być tak skrupulatnie analizowane przez organy administracyjne. Jest to proces łatwiejszy i krótszy do zrealizowania. Jednocześnie, dużo szybciej można otrzymać zielone światło na rozpoczęcie budowy. W ostatnich latach przepisy ustawy Prawo budowlane ulegały zmianom, które stopniowo zastępują pozwolenie na budowę zgłoszeniem. Dla przykładu, w 2015 roku stwierdzono, że rozbudowa domu nie będzie już wymagała pozwolenia, a w zupełności wystarczy zgłoszenie.
Z kolei w 2021 roku wprowadzono zmiany, w ramach których budowa domu o powierzchni zabudowy do 70 m2 jest możliwa bez pozwolenia, a na zgłoszenie. Wcześniej z uproszczonej procedury można było skorzystać wyłącznie w przypadku małych domów parterowych o powierzchni 35 m2. Pozwolenie na budowę jest udzielane inwestorowi w drodze postępowania administracyjnego. Takiego postępowania nie wymaga natomiast akceptacja zgłoszenia. W wielu przypadkach organy nie wydają nawet decyzji, a akceptacja wniosku odbywa się na zasadzie „milczącej zgody”. Taka sytuacja ma miejsce, gdy urząd nie wniesie sprzeciwu w okresie 21 dni od momentu dokonania zgłoszenia.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, budowa domu na zgłoszenie jest możliwa w przypadku wolnostojących domów jednorodzinnych, parterowych lub z poddaszem użytkowym, o powierzchni zabudowy nieprzekraczającej 70 m2. Ponadto, obszar oddziaływania inwestycji mieści się w całości na działce inwestora. Taki dom musi być również wznoszony w celu zaspokojenia prywatnych potrzeb mieszkaniowych. Przepisy przewidują także budowę na zgłoszenie w przypadku wolnostojących, parterowych budynków rekreacji indywidualnej o powierzchni zabudowy do 35 m2.
W 2022 roku coraz więcej mówiło się o tym, że od początku 2023 roku wszystkie domy jednorodzinne będzie można budować na zgłoszenie, zamiast pozwolenia. Na ten moment stosowna nowelizacja wciąż nie weszła w życie, ale niewykluczone, że dojdzie do tego jeszcze w tym roku. A zatem, w momencie, w którym czytasz ten tekst być może możliwa jest budowa domu na zgłoszenie niezależnie od jego powierzchni użytkowej. Warto sprawdzić aktualny stan prawny.
Chociaż zgłoszenie budowy to procedura uproszczona i znacznie mniej skomplikowana w porównaniu z uzyskaniem pozwolenia na budowę, to wymagane dokumenty są niemal identyczne. Do urzędu musisz zabrać ze sobą następujące dokumenty: zgłoszenie budowy lub innych robót budowlanych, oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania działką na cele budowlane, projekt budowlany (szkice, rysunki, projekt zagospodarowania działki, opis techniczny instalacji), a także potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej. Jeśli chcesz, aby sprawę w Twoim imieniu załatwił pośrednik, potrzebne będzie także pełnomocnictwo w sprawach administracyjnych.
Stosowne dokumenty należy złożyć: w starostwie powiatowym, urzędzie wojewódzkim lub urzędzie miasta. Od 1 lipca 2021 roku zgłoszenie można złożyć także w formie elektronicznej, co dodatkowo ułatwi sprawę. Urząd sprawdzi kompletność Twojego zgłoszenia, a następnie oceni, czy istnieje możliwość budowy domu na zgłoszenie. W tej procedurze organ nie wystawia decyzji w przypadku zaakceptowania zgłoszenia. Jeśli w terminie do 21 dni od momentu dokonania zgłoszenia nie otrzymasz decyzji o sprzeciwie, wówczas jest to tzw. „milcząca zgoda”. Jest to zielone światło do rozpoczęcia budowy. Pamiętajmy o tym, że przed rozpoczęciem prac budowlanych należy jeszcze powiadomić powiatowego inspektora nadzoru budowlanego.
Budowa domu na zgłoszenie jest możliwa w sytuacji, gdy budynek technicznie nie wymaga pozwolenia na budowę, a także, gdy obszar oddziaływania inwestycji nie wykracza poza obszar działki. Sprzeciw organu administracyjnego może się pojawić w sytuacji, gdy planowana inwestycja jednak wymaga pozwolenia na budowę lub gdy urząd stwierdzi, że obszar oddziaływania wykracza także na sąsiednie działki. Organ sprzeciwi się zgłoszeniu także w sytuacji, gdy zaprojektowany budynek jest niezgodny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy. W przypadku decyzji o sprzeciwie inwestor ma 14 dni, aby odwołać się do urzędu wojewódzkiego lub do Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego.