Do czego służy ściana oporowa?

Konieczność zastosowania ścian oporowych pojawia się w przypadku budowy domu na pochyłym terenie. Jest to specjalna konstrukcja, która ma zabezpieczyć budynek przed naporem gruntu, który z czasem może się przemieszczać w dół zbocza. Odpowiednio mocny mur zapobiegnie jednak osuwaniu się gruntu, kompensując siłę naporu. Ściana oporowa to konstrukcja stosowana także jako element zagospodarowania pochyłego terenu. Z niniejszego artykułu dowiesz się, w jaki sposób stosuje się te konstrukcje, jakie są rodzaje ścian oporowych, a także, jakie znajdują zastosowania.

Co to jest ściana oporowa?

Ściana oporowa to konstrukcja, której zadaniem jest przeniesienie sił oddziałujących na budynek z tytułu posadowienia go na pochyłym terenie. Obiekt budowlany ingeruje w warunki gruntowe, a w przypadku pochyłego terenu może doprowadzić do tego, że masy gruntu z czasem zaczną się osuwać. Gdy wielotonowy ciężar gruntu zacznie oddziaływać na budynek, nawet najtrwalsze fundamenty i ściany zewnętrzne mogą tego nie wytrzymać. I właśnie w takiej sytuacji niezbędna okaże się ściana oporowa, która skutecznie zrekompensuje siły naporu własnym ciężarem lub umiejętną konstrukcją.

Powszechnie stosowane jest także pojęcie muru oporowego, ale nie są to synonimy. Mur, jak sama nazwa wskazuje, to konstrukcja murowana, w której zastosowano spoiwo w postaci zaprawy. Z kolei ściana oporowa może być także elementem monolitycznym z betonu lub żelbetu, a także z gotowych elementów prefabrykowanych. W taj sytuacji do ich budowy nie wykorzystuje się zaprawy i procesu murowania, a zatem nie są one murami.

W jakich sytuacjach stosuje się ściany oporowe?

Ściany oporowe stosuje się w sytuacjach, gdy zachodzi ryzyko osuwania się gruntu oraz wystąpienia dużej siły naporu, która będzie oddziaływać na budynek. W praktyce, ściana oporowa jest wykorzystywana także jako ważny element zagospodarowania pochyłego terenu. Spotkamy się z nimi chociażby w sąsiedztwie ulic, które są położone blisko stromej skarpy. Ściana zapobiega osuwaniu się gruntu i stabilizuje go. W kontekście inwestora przymierzającego się do budowy domu jednorodzinnego, ściana oporowa będzie elementem niezbędnym w przypadku działki położonej na stromej skarpie. Niektóre gotowe projekty domów są od początku tworzone z myślą o posiadłości posadowionej na skarpie, a projektanci stosują w nich ściany oporowe w taki sposób, aby były one kompatybilną i spójną częścią całego budynku. Tego typu konstrukcje znacznie ułatwiają również aranżację ogrodu, zwłaszcza, gdy zależy nam na stworzeniu ogrodu piętrowego.

Rodzaje ścian oporowych

Ze względu na kształt ścian oporowych wyróżnić możemy ściany o symetrycznym układzie o przekroju litery T oraz ściany asymetryczne o przekroju litery L. Krótsze elementy ścian są oczywiście umieszczane w ziemi, dzięki czemu dodatkowo rekompensują działające siły naporu oraz pozwalają je skutecznie rozproszyć. Z kolei ze względu na typ konstrukcji, wyróżnić możemy: masywne ściany oporowe, wspornikowe ściany oporowe, płytowo-żebrowe ściany oporowe oraz płytowo-kątowe ściany oporowe. Każda z tych ścian wykorzystuje nieco inny sposób do tego, aby zapobiec osuwaniu się gruntu. Dla przykładu, prosta ściana masywna wykorzystuje w tym celu swój własny ciężar. Z kolei ściana płytowo-żebrowa jest dużo lżejsza i cieńsza, ale posiada wzmacniające ją żebra żelbetowe.

W jaki sposób wybrać odpowiednią ścianę oporową?

Wybór ściany oporowej zależy od dokładnych warunków gruntowych, w tym od spoistości, gęstości i uwarstwienia gruntu, który chcemy zabezpieczyć. Parametry te można rozpoznać na podstawie badań geotechnicznych, które coraz częściej wykonuje się na etapie projektowania domu. W przypadku budowy domu na skarpie tego typu badania często są obligatoryjne, ponieważ pozwalają dobrać odpowiednie rozwiązania konstrukcyjne, które zapewnią budynkowi trwałość i żywotność w tych szczególnych warunkach. Ściana oporowa może być dobrana przez projektanta posiadającego stosowne uprawnienia budowlane. Niektóre gotowe projekty domów są tworzone pod kątem budowy na skarpie i obejmują ścianę oporową, która jest umiejętnie wkomponowana w stylistykę domu. Być może konieczna będzie jednak zmiana parametrów konstrukcyjnych tej ściany. Może to zrobić architekt odpowiedzialny za adaptację gotowego projektu pod kątem specyfiki działki.

Z jakich materiałów wznosi się ściany oporowe?

We współczesnym budownictwie coraz częściej sięga się po prefabrykowane ściany oporowe wykonane z betonu o odpowiedniej klasie. Mogą to być także ściany żelbetowe, które posiadają wewnątrz żebra zbrojeniowe, które zwiększają wytrzymałość konstrukcji i sprawiają, że jest ona a w stanie znieść większe obciążenia przy niższej masie własnej. Ściana oporowa może być również wykonana z bloczków z betonu architektonicznego. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość wykończenia takiej ścianki np. klinkierem. To ważne, ponieważ ściana oporowa powinna być estetyczna i dopasowana stylistycznie zarówno do budynku, który chroni, jak również do aranżacji ogrodu. Nieco droższym rozwiązaniem są natomiast ściany oporowe wykonane z naturalnego kamienia, np. granitu. Modnym rozwiązaniem we współczesnym budownictwie są także ściany zbudowane z gabionów wypełnionych kamieniem i kruszywem. To także popularny sposób ogrodzenia działki.