Scalanie działek – jak to wygląda?

Jak sama nazwa wskazuje, scalanie działek polega na połączeniu ze sobą przynajmniej dwóch parceli w jedną całość. Dawny podział administracyjny pozostawił nam w spadku mnóstwo małych i mało atrakcyjnych parceli, na których budowa domu lub innego obiektu nie jest możliwa. W rezultacie często możemy spotkać się z zapuszczonymi i nieużytkowanymi terenami, nawet w większych miastach. Scalanie działek pozwala na połączenie kilku parceli i uzyskanie jednej, bardziej atrakcyjnej działki, która zaoferuje znacznie więcej możliwości w kontekście zagospodarowania terenu. Bardzo często miejsce ma również scalanie działek i ponowny podział nieruchomości. Na taki krok często decyduje się kilku właścicieli sąsiednich parceli. W tym procesie chodzi o to, aby najpierw połączyć ze sobą działki, a następnie podzielić je w bardziej przemyślany i praktyczny sposób.
W przypadku, gdy jeden właściciel dysponuje kilkoma sąsiadującymi ze sobą działkami sprawa jest bardzo prosta. Wystarczy złożyć wniosek o połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej. Taki wniosek składa się w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca prowadzenia księgi wieczystej. Jednocześnie składa się wniosek o zamknięcie księgi wieczystej, z której odłączono nieruchomość. O ile uwarunkowania lokalne wprowadzane przez Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego nie wprowadzają w tej kwestii ograniczeń, właściciel kilku sąsiadujących ze sobą nieruchomości może je szybko połączyć w jedną, wspólną całość.
Jednak scalanie działek zwykle występuje z ponownym podziałem. Na taki krok decydują się właściciele kilku sąsiadujących ze sobą działek. Dawny podział administracyjny sprawia, że działki te są mało atrakcyjne i utrudniają lub umożliwiają budowę. Właściciele chcą zatem dokonać ponownego podziału gruntów, aby uzyskać parcele dające więcej możliwości zagospodarowania terenu. Takie scalanie działek przebiega w toku postępowania administracyjnego, a wspólny wniosek muszą złożyć właściciele, do których należy ponad 50% gruntów, których dotyczy sprawa.
Scalanie działek z ponownym podziałem pozwala na bardziej przemyślane i praktyczne podzielenie gruntów w taki sposób, aby właściciele nowo wyodrębnionych parceli mieli więcej swobody w zagospodarowaniu terenu. Problemem są zwłaszcza wąskie działki, na których ciężko jest zmieścić wymarzony dom. Łącząc ze sobą kilka wąskich parceli można następnie dokonać innego podziału, który pozwoli wygospodarować działki w kształcie prostokąta, dające znacznie więcej możliwości. Kilka mało atrakcyjnych działek często kupują osoby spokrewnione ze sobą lub dobrze się znające. Już na etapie zakupu działek takie osoby mają w planach scalanie działek z ponownym podziałem. Plusem tego rozwiązania jest możliwość pozyskania dogodnych parceli w dużo niższej cenie.
Scalanie działek na wniosek właścicieli jest możliwe w ramach postępowania administracyjnego. Wiosek o scalenie i podział nieruchomości składają właściciele lub użytkownicy wieczyści nieruchomości, do których należy ponad 50% gruntów. Warunkiem koniecznym jest to, aby działki były położone na obszarze objętym Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego. Wniosek powinien obejmować dane osobowe wszystkich wnioskodawców oraz opis i lokalizacje działek podlegających scaleniu i podziałowi. Wnioskujący będą stronami w postępowaniu, co daje im możliwość sugerowania dogodnego podziału działki.
Po złożeniu wniosku sprawa jest rozpatrywana przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Pierwszym krokiem jest sprawdzenie zgodności wniosku z ewidencją nieruchomości, a warunkami zagospodarowania przestrzennego, a także ze stanem istniejącej infrastruktury. Organ administracyjny ma aż sześć miesięcy na podjęcie decyzji. W przypadku pozytywnej decyzji wydany zostanie projekt uchwały o przystąpieniu do scalania i podziału nieruchomości.
Po wydaniu projektu strony zostaną powiadomione o decyzji i poinformowani o terminie zebrania, w trakcie którego właściciele nieruchomości będą mogli zasugerować odpowiedni podział, a jednocześnie wybrać radę uczestników scalania w liczbie do 10 osób. Rada będzie mogła opiniować i nadzorować dalsze prace. Projekt uchwały będzie dostępny przez 21 dni dla wszystkich stron postępowania – także właścicieli sąsiednich działek, którzy nie wnioskowali o podział i scalanie. Na tym etapie można składać wnioski i uwagi, które zostaną rozpatrzone przez radę gminy lub radę miasta. Po 21 dniach następuje podjęcie uchwały o scaleniu i podziale nieruchomości. Uchwała obejmować będzie wszelkie informacje o nowo wyodrębnionych działkach, w tym geodezyjny projekt scalania oraz podziału nieruchomości, według którego wykonane zostaną dalsze czynności.
W wyniku scalenia i ponownego podziału można uzyskać atrakcyjne parcele dające więcej możliwości zagospodarowania terenu. To oczywiście sprawia, że rośnie ich wartość. W związku z tym pojawia się konieczność zapłacenia opłaty adiacenckiej. Wysokość tej opłaty nie powinna być wyższa, niż 50% różnicy między wartością, jaką nieruchomość miała przed i po scaleniu oraz podziale. Konkretną stawkę określa rada gminy lub rada miasta, a informacje o wysokości opłaty, sposobie i terminie zapłaty można znaleźć w przyjętej uchwale scaleniowo-podziałowej.