Pustaki to jeden z najpopularniejszych budulców wykorzystywanych do budowy domu w technologii murowanej. Wznosi się z nich przede wszystkim ściany zewnętrzne i ściany wewnętrzne, aczkolwiek można je wykorzystać także do budowy fundamentów. Dobrym przykładem są tutaj pustaki szalunkowe zalewowe. Pustaki są niezbędne także przy budowie stropów gęstożebrowych. W tym artykule omawiamy różne rodzaje pustaków używanych do budowy domu.
Charakterystyka pustaków z różnych materiałów
Budowa domu w technologii murowanej niesie ze sobą tę korzyść, że inwestorzy mają do wyboru szereg różnorodnych materiałów, z których można wykonać poszczególne elementy konstrukcyjne. W ten sposób można dostosować parametry budynku do swoich potrzeb, a jednocześnie zoptymalizować koszty inwestycji. Jednym z najczęściej wykorzystywanych budulców przy budowie domów są pustaki. Przeważnie służą one do budowy nośnych ścian zewnętrznych i wewnętrznych, ale również ścian działowych. Istnieją pustaki przeznaczone do budowy fundamentów, a także pustki wentylacyjne z otworami na komin. Pustaki wykorzystuje się również przy budowie stropów gęstożebrowych.
Wybierając pustaki do budowy domu warto znać charakterystykę poszczególnych materiałów. Nie każdy typ pustaka nadaje się do określonych zastosowań. W ofercie producentów można jednak znaleźć rozwiązania systemowe, czyli pustaki przeznaczone do różnych celów, umożliwiające kompleksową budowę domu. Poniżej omawiamy najpopularniejsze rodzaje pustaków:
Pustaki ceramiczne
Najczęściej wykorzystywanym rodzajem pustaka jest pustak ceramiczny. Wykonuje się go z gliny wypalanej w bardzo wysokich temperaturach. Do budowy współczesnych domów coraz częściej wykorzystuje się ceramikę poryzowaną, która odznacza się znacznie lepszymi parametrami termoizolacyjnymi. Materiał ten odznacza się wysoką wytrzymałością mechaniczną, zapewnia świetną izolacyjność akustyczną, a także bardzo wysoką ognioodporność. Jest to materiał paroprzepuszczalny wpływający korzystnie na mikroklimat w budynku. Wadą jest kruchość i łatwość uszkodzenia na etapie transportu oraz murowania konstrukcji. Ponadto, pustaki ceramiczne niższej jakości mogą odznaczać się gorszym współczynnikiem przewodzenia ciepła.
Pustaki ceramiczne są dostępne w wielu grubościach. Najcieńsze pustaki o grubości 11,5 – 19 cm są wykorzystywane do budowy ścian wewnętrznych. Do budowy ścian zewnętrznych zwykle wykorzystuje się pustaki o grubości 25 – 44 cm. Pustaki o grubości 38 – 44 cm mogą być wykorzystane do budowy ścian jednowarstwowych. Ponadto, wśród pustaków ceramicznych dostępne są pustaki wentylacyjne, fundamentowe, stropowe. W Polsce ogromnym zainteresowaniem cieszą się pustaki ceramiczne Porotherm od uznanego producenta Wienerberger.
Pustaki betonowe
Pustaki mogą być wykonane także z betonu, a ich zaletą jest to, że parametry techniczne można dostosować poprzez wybór odpowiedniej mieszanki. Dla przykładu, pustaki wykonane z gęstszego betonu odznaczają się większą wytrzymałością mechaniczną, natomiast pustaki o mniejszej gęstości oferują lepszy współczynnik termoizolacji. Pustaki betonowe są wykorzystywane do budowy ścian, jako wypełnienie w budynkach o konstrukcji szkieletowej, a także jako szalunek tracony. Pustaki betonowe zalewowe można wykorzystać do budowy fundamentów – wydrążone otwory służą do umieszczenia zbrojenia i zalania betonem. Pustaki z tego materiału rzadziej znajdują zastosowanie przy kompleksowej budowie domu. Częściej sięga się jednak po bloczki betonowe, zwłaszcza bloczki wykonane z betonu komórkowego.
Pustaki keramzytobetonowe
Coraz popularniejszym rozwiązaniem jest budowa domu z pustaków keramzytowych. Keramzyt to lekkie kruszywo budowlane wytwarzane poprzez wypalanie gliny ilastej w bardzo wysokich temperaturach. Materiał ten odznacza się bardzo dobrą izolacyjnością termiczną i akustyczną, jest paroprzepuszczalny i bardzo odporny na czynniki atmosferyczne. Ponadto, jest to materiał bardzo lekki, co w połączeniu z bardzo łatwym montażem przekłada się na znacznie szybszą budowę domu. Biorąc jednak pod uwagę, że pustaki z keramzytu są dostępne w dużych gabarytach, minusem jest konieczność zapewniania drogi dojazdowej dla ciężkiego sprzętu, w tym dźwigu. Ponadto, w Polsce wciąż jest to rozwiązanie dość rzadko spotykane, co przekłada się na mniejszą dostępność ekip.
Pustaki silikatowe
Bardzo popularnym rozwiązaniem jest natomiast budowa domu z silikatów wapienno-piaskowych. Materiał ten produkuje się z piasku, wapna oraz wody. Odznacza się on wysoką wytrzymałością, zapewnia dobrą izolacyjność akustyczną i termiczną, zapewnia korzystny mikroklimat w budynku. Budowa z silikatów jest również stosunkowo prosta. W ofercie producentów dostępne są rozwiązana systemowe potrzebne do kompleksowej budowy domu. Zaletą jest skrócony czas inwestycji. Pustaki silikatowe mają jednak pewne wady. Przede wszystkim są dość ciężkie, co oznacza konieczność zapewnienia dostatecznie solidnych fundamentów. Są również twarde, do sprawia, że szlifowanie ich jest zadaniem problematycznym. Przy dużej twardości są jednocześnie dość kruche, co oznacza, że trzeba na nie bardzo uważać w procesie transportu i obróbki.
Rodzaje pustaków ze względu na zastosowanie
Jak już mówiliśmy, pustaki do budowy domu w ofercie wielu producentów są dostępne jako rozwiązanie systemowe, które umożliwia kompleksową budowę całego domu. Dostępne są pustaki fundamentowe, które posiadają wydrążenia pod zbrojenie, które następnie zalewa się betonem. W ten sposób można dużo szybciej postawić ten element konstrukcyjny. Głównym zastosowaniem pustaków jest budowa ścian zewnętrznych oraz wewnętrznych. Grubość należy dostosować pod kątem nośności oraz izolacyjności termicznej. W ofercie producentów dostępne są pustaki wentylacyjne, przeznaczone do budowy kominów i szybów wentylacyjnych. Pustaki wykorzystuje się również jako wypełnienie w stropach gęstożebrowych.
Jak wybrać pustaki do budowy domu?
O wyborze odpowiednich pustaków do budowy domu decyduje architekt. To on analizuje poszczególne rozwiązania i dobiera pustaki pod kątem nośności i izolacyjności termicznej, tak, aby stworzyć funkcjonalny dom spełniający określone normy oraz standardy. Inwestor ma jednak wpływ na to, jaki materiał zostanie wykorzystany do budowy domu. Dla przykładu, na etapie adaptacji gotowego projektu można poprosić inwestora o to, aby zastąpić domyślne pustaki pustakami wykonanymi z innego materiału. Należy jednak pamiętać, że jest to dość kosztowna przeróbka, ponieważ przy zmianie należy uwzględnić różnice w parametrach technicznych. W Polsce szczególnie popularne są ceramiczne pustaki do budowy domu Porotherm wytwarzane przez firmę Wienerberger.