Co to jest dźwigar dachowy?

Konstrukcja nośna dachu musi być dostosowana do jego parametrów: rozpiętości, kąta nachylenia, ciężaru pokrycia. Czasami standardowa więźba jest podparta także o dźwigar dachowy. Konstrukcja ta jest zdolna do przenoszenia znacznie większych obciążeń i bardzo dobrze sprawdza się w przypadku dachów o dużej rozpiętości. W tym artykule dowiesz się, co to jest dźwigar dachowy, jakie pełni funkcje, a także, jak wybrać odpowiedni typ dźwigara do konstrukcji dachu.

Czym jest dźwigar dachowy i jaką pełni funkcję?

Dźwigar to ważny element konstrukcyjny odpowiedzialny za przenoszenie obciążeń konstrukcji na podpory główne. Może to być konstrukcja pozioma lub ukośna. W zależności od specyfiki dachu oraz pełnionej funkcji, dźwigar dachowy może być drewnianym wiązarem, kratownicą, blachownicą lub pojedynczym układem prętowym w formie belki stalowej lub drewnianej. Dźwigary spotkamy nie tylko w konstrukcjach dachów, ale również w stropach. Element ten jest niezbędny także przy większych konstrukcjach, np. mostach. Dźwigar jest zdolny do przenoszenia znacznie większych obciążeń, dzięki czemu stabilizuje konstrukcję i poprawia jej nośność. 

W jakich sytuacjach stosuje się dźwigary dachowe?

Dźwigary w konstrukcji dachu mogą występować w formie wiązarów lub pojedynczej belki, która będzie przenosić obciążenia dachu na podpory główne, w postaci: ścian nośnych, słupów oraz filarów. Co ważne, dźwigary w formie kratownicy stanowią podparcie dla pokrycia dachowego i umożliwiają zastosowanie cięższych materiałów, takich jak np. dachówka ceramiczna lub betonowa. Dźwigar najczęściej wykonuje się z tego samego materiału, co pozostałą konstrukcję dachu, a zatem w przypadku drewnianej więźby spotkamy się z drewnianym dźwigarem. Wykonuje się również dźwigary stalowe lub dźwigary żelbetowe. Dźwigary stalowe można wykorzystać przy remoncie starego dachu, gdy chcemy poprawić jego nośność bez dociążania konstrukcji.

Dźwigary dachowe mogą być obciążane wzdłuż osi oraz prostopadle do niej. Są zdolne do przenoszenia dużo większych obciążeń, co sprawia, że doskonale sprawdzają się w przypadku dachów o ciężkim pokryciu, jak również dachów o większej rozpiętości, które powinny być bardziej ustabilizowane. Stosując dźwigar można uniknąć konieczności podpierania dachu na ścianach wewnętrznych. To rozwiązanie stosuje się nie tylko w przypadku domów jednorodzinnych, ale również większych obiektów, jak chociażby duże centra handlowe czy hale produkcyjne.

Z jakich materiałów wykonuje się dźwigar dachowy?

Jak już mówiliśmy, dźwigar dachowy najczęściej wykonuje się z tego samego materiału, co konstrukcję nośną dachu. A zatem, jeśli mamy do czynienia z drewnianą więźbą, wykorzystuje się drewniany dźwigar, a jeśli więźba jest stalowa, wówczas stosuje się dźwigar stalowy. W przypadku stropów żelbetowych najczęściej spotkamy się z dźwigarami żelbetowymi. Dźwigar może przyjmować różne przekroje: okrągłe, prostokątne, trójkątne i trapezowe. Zróżnicowana jest także forma tej konstrukcji, którą może być zarówno pojedyncza belka, jak również bardziej zaawansowana kratownica.

Rodzaje dźwigarów dachowych

Dźwigary mogą być zastosowane do podpierania dachów jednospadowych, dwuspadowych, czterospadowych, wielospadowych, jak również stropodachów. Istnieje wiele rodzajów konstrukcji, które możemy podzielić na wiązary kratowe oraz ramy. Różnią się one kształtem oraz sposobem przenoszenia obciążeń, a głównym czynnikiem różnicującym jest rozpiętość dachu. Najprostsze wiązary sprawdzają się przy rozpiętościach od 10 do 18 metrów, podczas gdy najbardziej zaawansowane konstrukcje (przypominające swoim kształtem układ nośny mostu) są zdolne do przenoszenia obciążeń dachu o rozpiętości 20 – 30 metrów.

Ze względu na materiał, z którego wykonano dźwigar, możemy wskazać podział na: drewniane wiązary dachowe, stalowe kratownice lub blachownice, dźwigary żelbetowe, a także dźwigary z kablobetonu. Oczywiście nieco inne rodzaje dźwigarów stosuje się w przypadku domów jednorodzinnych, nieco inne w przypadku obiektów wielkogabarytowych, jak centra handlowe, a jeszcze inne w przypadku mostków lub kładek kolejowych.

W jaki sposób dobiera się dźwigar dachowy?

Zaprojektowanie dźwigara dachowego to odpowiedzialne zadanie spoczywające na architekcie. Musi on wziąć pod uwagę takie czynniki, jak: rodzaj dachu, rozpiętość, kąt nachylenia, układ ścian zewnętrznych i wewnętrznych, ciężar docelowego pokrycia dachu. W domach jednorodzinnych zwykle wykonuje się dźwigary na bazie drewnianych desek, belek, ale również bali. Rzadziej stosuje się natomiast dźwigary stalowe. Architekt musi ocenić, jakie obciążenia będą oddziaływały na konstrukcję dachu i jaką nośnością musi odznaczać się dźwigar. Na tej podstawie dobiera dźwigar, który może mieć przekrój prostokątny, trójkątny, trapezowy, ale również okrągły.