Nadproże – rodzaje i parametry

Nadproża to bardzo istotne elementy konstrukcyjne, które mają zapewnić nośność konstrukcji, w których pracują, bezpośrednio nad otworem okiennym lub drzwiowym. Wybierając odpowiedni typ nadproża trzeba zwrócić uwagę na szereg parametrów, w tym wytrzymałość na ściskanie, szerokość otworu, a także klasę odporności ogniowej. W niniejszym artykule znajdziesz informacje na temat najważniejszych rodzajów nadproży stosowanych w budownictwie. 

Czym jest nadproże?

Nadproże to element konstrukcyjny umieszczany ponad otworami w ścianie, zazwyczaj otworami ściennymi lub drzwiowymi, ale również nad wszelkimi przejściami i portalami. Zadaniem nadproża jest przeniesienie obciążeń oddziałujących na fragment ściany ponad otworem na mur znajdujący się po obydwu stronach otworu. Innymi słowy nadproże chroni przed zawaleniem się konstrukcji nad otworem.

W roli nadproża zwykle stosuje się żelbetowe belki, ale wybór rozwiązań we współczesnym budownictwie jest znacznie szerszy. Przy wyborze nadproża trzeba wziąć pod uwagę kluczowe parametry związane z wytrzymałością, nośnością i odpornością ogniową. 

Rodzaje nadproży stosowanych w domach

Nadproża w domach jednorodzinnych stosuje się zwykle w ścianach nośnych nad otworami okiennymi i drzwiowymi, nad przejściami i portalami, a także nad bramą garażową. Czasami nadprożem wzmacnia się także ościeżnicę umieszczoną w ścianach działowych.

Dawniej nadproża stanowiły ważny element dekoracyjny, natomiast dziś są przeważnie całkowicie ukryte i niewidoczne spod warstw wykończeniowych. Poniżej omawiamy najważniejsze rodzaje nadproży: 

Nadproża żelbetowe

Najczęstszym rozwiązaniem są nadproża żelbetowe monolityczne. Aby je wykonać, nad otworem okiennym wykonuje się deskowanie, w którym następnie układa się zbrojenie główne wraz ze strzemionami. Do wykonania zbrojeń wykorzystuje się stal AIII oraz ST3S.

Parametry zbrojenia ustala architekt na podstawie specyfiki danej konstrukcji. Następnie konstrukcję zalewa się betonem o klasie w przedziale B20 – B30. Po utwardzeniu betonu można rozebrać deskowanie. 

Nadproża prefabrykowane

We współczesnym budownictwie często sięga się po rozwiązania, które pozwalają znacznie usprawnić roboty budowlane i skrócić czas ich trwania. Dlatego też, dużym zainteresowaniem cieszą się prefabrykowane nadproża. Zazwyczaj są to betonowe belki lub kształtki w formie litery U lub L.

Posiadają wolne przestrzenie, w których już na placu budowy układa się zbrojenie, a następnie zalewa betonem. Belki prefabrykowane mogą mieć profil kwadratu o wymiarach: 20x20 cm, 25x25 cm lub 30x30 cm, a także profil prostokąta o wymiarach: 20x25, 25x30, 25x35, 30x40 czy też 30x60 cm.

Wybór elementu zależy od rozpiętości otworu, a także obciążeń, jakie będzie przenosił. 

Nadproża stalowe

Stalowe belki nadprożowe produkuje się z kształtowników, takich jak: ceowniki oraz dwuteowniki. Przestrzenie pomiędzy elementami nośnymi wypełnia się cegłami lub bloczkami. Parametry nadproży stalowych sprawiają, że doskonale odnajdują się przede wszystkim przy otworach o dużej rozpiętości, np. nad bramą garażową.

Ze względu na niższą wagę oraz możliwość szybszej realizacji prac, nadproża stalowe wstawia się również podczas remontów, gdy zachodzi konieczność wybicia nowych otworów okiennych lub powiększenia dotychczasowych otworów. 

Nadproża drewniane

Do grona nadproży prefabrykowanych można zaliczyć także naddroża drewniane, które znajdują zastosowanie przede wszystkim w domach budowanych w technologii szkieletowej. Są to belki o profilu prostokąta lub kwadratu produkowane najczęściej z drewna klejonego, a także kratownic drewnianych.

W nadprożach sprawdzają się gatunki drewna, które wykorzystuje się także przy innych konstrukcjach nośnych, a zatem sosna, modrzew lub świerk. 

Jakie parametry są kluczowe przy wyborze nadproża?

O wyborze właściwego nadproża decyduje architekt posiadający stosowne uprawnienia budowlane. Bierze on pod uwagę specyfikę całej konstrukcji, a mianowicie: rozpiętość otworu, obciążenia, jakie będą oddziaływały na nadproże, a także materiały, z jakich wybudowano ściany zewnętrzne lub działowe.

Najbardziej uniwersalne są nadproża żelbetowe, natomiast w przypadku domów wybudowanych z drewna w technologii szkieletowej częściej sięga się po nadproża drewniane. 

Nadproże powinno odznaczać się dostatecznie dużą nośnością i wytrzymałością na ściskanie, o czym decydują przede wszystkim wykorzystane materiały. Największą wytrzymałość posiadają nadproża stalowe i strunobetonowe, których wytrzymałość na siły rozciągające przekracza nawet 2000 MPa. Przy wyborze nadproża zwraca się uwagę także na wysoką klasę odporności ogniowej.

Nadproża muszą bowiem dobrze znosić wysokie temperatury, aby w przypadku pożaru jak najdłużej zachować nośność gwarantującą utrzymanie konstrukcji. W projekcie budowlanym zawarte są wszelkie informacje potrzebne do wyboru odpowiednich nadproży.