Jak wykonywać i zabezpieczać prace ziemne i wykopy na budowie?

Prace ziemne są niezbędne przy budowie fundamentów oraz przy montażu wszelkich obiektów podziemnych. Przebieg tych prac powinien być ściśle kontrolowany przez kierownika budowy, który ma za zadanie zagwarantować bezpieczeństwo na placu budowy. Inwestorzy przygotowujący się do budowy domu często chcą dowiedzieć się więcej o tym, jak przebiegają prace ziemne. W tym artykule powiemy o ich prawidłowym wykonywaniu i zabezpieczaniu. 
 

Badanie geotechniczne – dlaczego warto je wykonać?

Duży wpływ na przebieg prac ziemnych mają warunki wodno-gruntowe. Chodzi to o rodzaj gruntu, jego parametry, nośność, przepuszczalność, a także o głębokość strefy przemarzania i poziom wód gruntowych. Informacji na temat warunków wodno-gruntowych może dostarczyć badanie geotechniczne wykonywane przez doświadczonego geologa. Wykonuje on kilka odwiertów, pobiera próbki gruntu, a następnie na ich podstawie określa warunki panujące na działce.

W ten sposób można chociażby rozpoznać pewne zagrożenia, jak chociażby wysoki poziom wód gruntowych czy też ryzyko osypywania się niestabilnego gruntu. To wszystko ma wpływ na prace ziemne i może oznaczać konieczność zastosowania odpowiednich zabezpieczeń wykopu. 

Kiedy wykonuje się prace ziemne?

Prace ziemne to jeden z pierwszych etapów prac przy budowie domu. Twój przyszły dom wymaga stabilnych i trwałych fundamentów, a żeby je osadzić niezbędne są oczywiście prace ziemne, czyli zrealizowanie wykopów.

Możemy je podzielić na wykopy wąskoprzestrzenne (o szerokości poniżej 1,5 metra), wykopy szerokoprzestrzenne (szerokość powyżej 1,5 metra), a także wykopy jamiste (długość i szerokość wykopu poniżej 1,5 metra).

Prace ziemne mają miejsce także w sytuacji, gdy miejsce ma montaż instalacji podziemnych, takich jak: odwodnienie działki, szambo lub przydomowa oczyszczalnia ścieków, czy też budowa basenu. 

W jaki sposób należy zabezpieczyć prace ziemne?

Prace ziemne mogą być realizowane wyłączenie po uzyskaniu stosowanego pozwolenia na budowę lub po zgłoszeniu i odczekaniu 21 dni. Plac budowy powinien zostać uprzednio zagrodzony, a ponadto trzeba umieścić tablicę informacyjną.

Wykopy można prowadzić dwoma metodami: czołową oraz warstwową. Metodę czołową stosuje się przy głębokich wykopach o niewielkiej szerokości. Polega ona na usuwaniu urobku od razu docelowej głębokości na kolejnych odcinkach wykopu. Z kolei metoda warstwowa polega na zastosowaniu spycharek i zginarek. Po usunięciu wierzchniej warstwy, kolejne warstwy gruntu są zdejmowane partiami.

Można także uzyskać docelową szerokość i głębokość, a następnie poszerzać wykop przez spychaki i zgniatarki.
Wykop o głębokości powyżej 1 metra musi być posiadać wyprofilowane zejście, a odległość pomiędzy kolejnymi zejściami nie może być większa niż 20 metrów.

Konieczne jest także zastosowanie szalunków wysuniętych na przynajmniej 15 cm nad poziom wykopu oraz barierek ochronnych o wysokości przynajmniej 1,1 metra. Przy krawędziach wykupu należy także wykonać spadki, które zapobiegną spływaniu wody opadowej do wykopu. 

Kiedy potrzebne jest zabezpieczenie wykopów na budowie?

W przypadku stabilnego gruntu czasami wystarczy odpowiednie wyprofilowanie skarpy aż do uzyskania bezpiecznego kąta nachylenia. W przypadku pionowych ścian wykopu i niestabilnego gruntu konieczne jest zastosowanie specjalistycznych zabezpieczeń, które zapobiegną osypywaniu się gruntu. Umożliwia to komfortowe wykonywane prac w wykopie, ale dba również o bezpieczeństwo pracowników.

Należy zdawać sobie sprawę z faktu, że 1m3 gruntu waży ponad tonę, a zatem osunięcie się ściany naraża pracowników na przygniecenie ogromną masą. Stwarza to realne zagrożenie dla zdrowia i życia, dlatego kwestia zabezpieczeń wykopów nie powinna być bagatelizowana.

To kierownik budowy na podstawie warunków wodno-gruntowych powinien wybrać odpowiedni rodzaj zabezpieczeń, gwarantujący należy komfort bezpieczeństwo pracy. 

Popularne sposoby zabezpieczenia wykopów

Istnieje wiele sposobów na zabezpieczenie wykopu przed osuwaniem, przed wodami opadowymi, a także przed wodami gruntowymi. Wybór jest zależny od warunków wodno-gruntowych panujących na działce.

Do najpopularniejszych sposobów zabezpieczenia wykopu możemy zaliczyć:

Skarpowanie (wyprofilowanie ściany wykopu pod odpowiednim kątem),

Szalunki (typu box, słupowe, segmentowe),

Ściany berlińskie, 

Palisady, 

Ściany szczelne (chroniące także przed wodami gruntowymi),

Ściany szczelinowe,

Grodzie stalowe.
 

W przypadku budowy domów jednorodzinnych często wystarczy skarpowanie. Specjalistyczne zabezpieczenia stosuje się głównie w przypadku wykopów pod budynki wielkokubaturowe.

Może się jednak okazać, że niesprzyjające warunki wodno-gruntowe na działce sprawią, że także przy budowie domu konieczne okażą się odpowiednie zabezpieczenia. Głównymi czynnikami wpływającymi na konieczność zabezpieczania wykopu jest niestabilny grunt oraz wysoki poziom wód gruntowych.