Płyta OSB i jej zastosowania

Płyta OSB to bardzo popularny materiał konstrukcyjny produkowany z odpadów drewnianych. Odznacza się dobrą wytrzymałością mechaniczną, łatwą obrabialnością, izolacyjnością akustyczną, a także odpornością na warunki atmosferyczne. To sprawia, że płyta OSB znajduje wszechstronne zastosowanie we współczesnym budownictwie. W tym artkule dowiesz się, czym właściwie jest płyta OSB, jakie są jej właściwości i rodzaje, a także do jakich celów jest wykorzystywana. 

Co to jest płyta OSB?

Płyta OSB to materiał drewnopodobny. Jej nazwa pochodzi od angielskiej nazwy: Oriented Stand Boards, co możemy przetłumaczyć jako: kompozytowa płasko prasowała płyta o wiórach orientowanych. Płyty te powstają w wyniku sprasowania prostokątnych wiórów (zwykle sosnowych lub świerkowych) pod wpływem wysokiego ciśnienia oraz wysokich temperatur.

Elementem, który łączy ze sobą wióry jest wodoodporna żywica syntetyczna. W płytach OSB zazwyczaj stosuje się trzy warstwy wiórów – warstwy wierzchnie są ułożone wzdłuż, natomiast warstwa środkowa w poprzek. Poprawia to właściwości mechaniczne, a jednocześnie sprawia, że płyta OSB jest wytrzymalsza na osi głównej w porównaniu z osią boczną.

Wyróżniamy płyty jedno i wielowarstwowe. Na ich powierzchni stosuje się natrysk klejem i emulsją na bazie wosku, co poprawia odporność na czynniki atmosferyczne. 

Jakie właściwości posiada płyta OSB?

Płyta OSB odznacza się wysoką wytrzymałością mechaniczną, zwłaszcza na osi głównej ze względu na dwie warstwy z wiórami ułożonymi wzdłuż. Wykończenie płyty sprawia, że jest ona bardziej odporna na wilgoć, a także na czynniki atmosferyczne.

W dużej mierze jest to zatem materiał drewnopochodny, który nie posiada wad naturalnego drewna. Płyta OSB ze względu na dobrą izolacyjność akustyczną pochłania i wytłumia dźwięki. Ponadto jest to materiał w 100% ekologiczny i łatwy w recyklingu. Płyty OSB można także łatwo obrabiać uzyskując określone kształty i wymiary. Powyższe właściwości decydują o bardzo wszechstronnym zastosowaniu płyt OSB. 

Rodzaje płyty OSB 

Płyty OSB mogą być jedno i wielowarstwowe. Ich powierzchnia może być szlifowana lub nieoszlifowana. W zależności od sposobu wykończenia możemy natomiast wskazać płyty z prostymi krawędziami, frezowane dwustronnie, a także frezowane czterostronnie. Jeśli chodzi o najpopularniejsze wymiary, płyty OSB są sprzedawane w rozmiarach: 207 x 280 cm, 125 x 250 cm, 67,5 x 250 cm. Dostępne grubości to: 8 mm, 10 mm, 12 mm, 15 mm, 18 mm, 22 mm oraz 25 mm.  Jednocześnie, w zależności od dokładnego sposobu produkcji oraz technik wykończenia możemy podzielić płytę OSB na cztery kategorie.
Płyta OSB 1 jest najbardziej uniwersalna i przeznaczona do użytkowania w warunkach suchych. Jako spoiwo stosuje się żywice mocznikowo-formaldehydowe. Płyty te bez odpowiedniej impregnacji nie są odporne na wilgoć. Zaletą jest niska cena i duża dostępność.

Płyty OSB 2 to płyty nośne przeznaczone do stosowania we wnętrzach ze spoiwem w formie syntetycznej żywicy. Również wymagają impregnacji, która zabezpieczy przed wilgocią.

Płyty OSB 3 zawierają spoiwo w formie kleju poliuretanowego (warstwa wewnętrzna) oraz żywicy melamnowo-uretanowej (warstwa zewnętrzna). Odznaczają się wyższą odpornością mechaniczną oraz odpornością na wilgoć. Z kolei płyty OSB 4 są już przystosowane do stosowania na zewnątrz budynku. Potrafią wytrzymać duże obciążenia mechaniczne, a także odznaczają się większą odpornością na wilgoć. 

Zastosowanie płyty OSB w budownictwie

Ze względu na swoje właściwości oraz dużą dostępność, płyta OSB to bardzo popularny materiał konstrukcyjny znajdujący wszechstronne zastosowanie w budownictwie. Do najważniejszych zastosowań płyty OSB możemy zaliczyć: 

okładzina podłogowa na legarach,

materiał na szalunki budowlane,

wewnętrzne i zewnętrzne poszycie ścian i dachów (w tym w konstrukcjach nośnych), 

elementy konstrukcyjne w technologii szkieletowej,

alternatywa dla litych desek oraz sklejki,

elementy konstrukcyjne dachu,

materiał na kontenery o dobrych właściwościach izolacyjnych,

element zabudowy o wykończenia skosów na poddaszu,

popularny materiał w branży meblarskiej. 
 

Płyta OSB znajduje zatem stosowanie zarówno przy budowie domu, jak również mniejszych obiektów budowlanych, np. składzików, garaży czy też budy dla psa. Należy jednak pamiętać, że płyta OSB dzieli się na cztery kategorie pod względem dokładnych właściwości, a zatem, trzeba wiedzieć, jaką płytę dobrać pod kątem konkretnego zastosowania. 

Ile kosztuje płyta OSB?

W 2022 roku ceny płyt OSB gwałtownie wzrosły i momentami były nawet o 50% droższe porównując ceny do roku poprzedniego. Ma to związek ze sporym zapotrzebowaniem na energię w procesie produkcyjnym.

W ostatnich tygodniach ceny jednak nieco spadły i istnieje nadzieja, że w roku 2023 będą nieco niższe. Aktualnie, za najczęściej wykorzystywany typ płyty OSB 3 trzeba zapłacić od 25 zł za m2 (płyty o grubości 9 mm, niefrezowane) do 100 zł za m2 (płyty o grubości 25 mm, frezowane).