Kategorie geotechniczne gruntu. O czym powinien wiedzieć inwestor?

Warunki gruntowe mają duży wpływ na budowę domu. Zależy od nich wybór odpowiednich fundamentów, przebieg prac ziemnych, jak również ewentualna konieczność zastosowania systemu odwodnienia działki. W zależności od warunków gruntowych można określić kategorie geotechniczne gruntu. Mają one spory związek z formalnościami, jakich trzeba będzie dopełnić przed rozpoczęciem budowy domu. O czym powinien wiedzieć inwestor?
 

Czym właściwie są kategorie geotechniczne gruntu?

Aby budowa domu przebiegała w sposób bezpieczny, a przyszły dom odznaczał się wysoką trwałością oraz wytrzymałością, muszą być spełnione określone warunki gruntowe. Ma to związek chociażby z bezpiecznym rozpraszaniem obciążeń, które są przekazywane przez elementy nośne budynku na fundamenty.

W związku z tym, trzeba wziąć pod uwagę rodzaj gruntu, jego nośność, przepuszczalność, głębokość strefy przemarzania, a także głębokość wód gruntowych. Na tej podstawie można chociażby wybrać właściwy rodzaj fundamentów, a także zaplanować budowę domu. 
Stopień skomplikowania warunków gruntowych decyduje o tym, jaka jest kategoria geotechniczna gruntu. Co ważne, pokrewnym pojęciem są także kategorie geotechniczne obiektu budowlanego. Idealne warunki to I kategoria geotechniczna, która obejmuje niemal wszystkie obiekty mieszkalne jedno i dwukondygnacyjne, pod warunkiem prostej kategorii gruntu.

Informacji na temat warunków wodno-gruntowych dostarcza badanie geotechniczne, na postawie której określa się kategorie geotechniczne gruntu. Z kolei projektant odpowiedzialny za sporządzenie projektu budowlanego na podstawie uzyskanych informacji przypisuje kategorie geotechniczne obiektu. 

Jakie czynniki uwzględnia kategoria geotechniczna?

Warunki wodno-gruntowe decydują o sposobie posadowienia budynku oraz informują o właściwościach nośnych gruntu, czyli zdolności do przenoszenia obciążeń. Należy wziąć pod uwagę takie czynniki, jak: typ gruntu, fizyczne właściwości gruntu (np. nośność i przepuszczalność), chemiczne właściwości gruntu (np. jego skład), a także obecność i właściwości wód gruntowych. Informacje te uzyskuje się w drodze badań geotechnicznych, które polegają na wykonaniu kilku odwiertów i pozyskaniu próbek gruntu. Ekspertyza geotechniczna pozwala projektantowi precyzyjnie określić kategorię geotechniczną obiektu. 

Trzy kategorie geotechniczne gruntu

Ze względu na stopień skomplikowania warunków gruntowych możemy wskazać trzy kategorie geotechniczne gruntów budowlanych. Na ich podstawie można poprawnie określić kategorie geotechniczne obiektu, co ma duży wpływ na formalności związane z uzyskaniem pozwolenia na budowę domu. Kategorie geotechniczne gruntu prezentują się następująco:

Proste – oznaczają sprzyjające warunki gruntowe umożliwiające na budowę każdego obiektu budowlanego. Posiadają jednorodne warstwy genetyczne, w których nie występują grunty mineralne o niskiej nośności, grunty organiczne lub nasypy niekontrolowane.

Nie występują tu również zjawiska geologiczne, które mogłyby oddziaływać na budynek. 

Złożone – są to warunki gruntowe, w których występują warstwy gruntów niejednorodnych. Możemy tu wskazać: nasypy niekontrolowane, grunty organiczne oraz mineralne grunty słabonośne. Nie zachodzą tu niekorzystne zjawiska geologiczne. 

Skomplikowane – obejmują charakterystykę gruntów złożonych, a ponadto zachodzą tu niekorzystne zjawiska geologiczne – krasowe, osuwiskowe, kurzawkowe, sufozyjne czy glacitektoniczne. Są to m.in. szkody górnicze, grunty o cechach zapadowych i ekspansywnych, a także grunty w pobliżu dolin, delt rzek i na terenach morskich. 
 

Wymarzona dla inwestora jest prosta kategoria geotechniczna, która nie nastręcza dodatkowych obowiązków i pozwala bez przeszkód zakwalifikować dom jednorodzinny do I kategorii geotechnicznej obiektów budowlanych. Oznacza to minimum formalności w związku z załatwianiem pozwolenia na budowę domu. Nieco więcej formalności pojawi się w przypadku kategorii gruntów złożonych. Na gruntach skomplikowanych dużo rzadziej znajdują się działki budowlane. 

Wpływ kategorii geotechnicznych gruntu na budowę domu

Projektant odpowiedzialny za sporządzenie kompletnego projektu budowlanego określa kategorię geotechniczną budynku. Domy jednorodzinne zazwyczaj zaliczają się do pierwszej kategorii, pod warunkiem prostej kategorii geotechnicznej gruntu. Jeśli natomiast mamy złożoną kategorię geotechniczną gruntu, wówczas domy będą podlegać II kategorii obiektów.

O ile pierwsza kategoria nie nastręcza żadnych dodatkowych formalności, o tyle w przypadku drugiej kategorii wymagane są ilościowe i jakościowe oceny danych geotechnicznych. Inwestor będzie potrzebowań dokumentację z badań podłoża gruntowego, a ponadto projekt geotechniczny. 

Kto przypisuje kategorię geotechniczną gruntu?

Kategorie geotechniczne gruntu określa geolog, który przeprowadził badania geotechniczne i wydał ekspertyzę zawierającą informacje na temat warunków wodno-gruntowych. Kategorię przydziela się w zależności od właściwości chemicznych i fizycznych gruntu.

Geolog musi posiadać stosowne uprawnienia do wydawania opinii geotechnicznych.

Zgodnie z ustawą o Prawie Budowlanym, projekt budowlany musi zawierać wyniki badań geologiczno-inżynierskich oraz geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych.