Wykop szerokoprzestrzenny – co warto wiedzieć na ten temat?

Roboty ziemne to jeden z pierwszych etapów prac przy budowie domu. Aby osadzić fundamenty należy oczywiście wykonać dostatecznie głęboki wykop. W zależności od rodzaju fundamentów można wykonać wykopy szerokoprzestrzenne lub wąskoprzestrzenne. W tym artykule skupimy się przede wszystkim na tym, czym charakteryzuje się wykop szerokoprzestrzenny, przy jakich projektach się go stosuje, a także jak należy go zabezpieczyć.

Co to jest wykop szerokoprzestrzenny?

Wykop szerokoprzestrzenny to wykop, którego szerokość dna jest większa, niż 1,5 metra. Dno takiego wykopu znajduje się poniżej poziomu przemarzania gruntu, a zatem na głębokości ok. 0,8 – 1,4 metra w zależności od tego, w jakiej strefie przemarzania gruntu znajduje się dana działka. Wykop może być jednak głębszy, jeśli wznoszony budynek ma posiadać podpiwniczenie. Tak czy inaczej, szerokość i długość wykopu znacznie przekracza głębokość. W zależności od warunków wodno-gruntowych panujących na działce budowlanej konieczne może okazać się odpowiednie zabezpieczenie fundamentów przez osuwaniem się gruntu. Wykop szerokoprzestrzenny jest niezbędny przy niektórych rodzajach fundamentów, np. przy płycie fundamentowej.

Czym różni się wykop szerokoprzestrzenny od wąskoprzestrzennego?

 W przypadku wykopów wąskoprzestrzennych wykonuje się długie i wąskie wykopy, których szerokość nie może przekraczać 1,5 metra. Długość i głębokość takiego wykopu jest dowolna. Wybór odpowiedniego rodzaju wykopu zależy od celu prowadzenia robót budowlanych. Jeśli chodzi o rodzaj fundamentów, wykopy szerokoprzestrzenne stosuje się przy płycie fundamentowej, z kolei wykopy wąskoprzestrzenne w zupełności wystarczą w przypadku tradycyjnych ław fundamentowych. Wykopy szerokoprzestrzenne ze względu na znacznie szerszy zakres pracy okazują się oczywiście dużo kosztowniejsze, a ponadto, często wymagają bardziej skrupulatnego zabezpieczenia.

Kiedy należy wykonać wykopy szerokoprzestrzenne?

Wykopy szerokoprzestrzennego są niezbędne w przypadku domów posiadających podpiwniczenie, niezależnie od tego, czy będzie to podpiwniczenie pełne, czy tylko częściowe. Wówczas w wykopie osadza się fundamenty, ale również wznosi wysokie ściany fundamentowe, a także wykonuje wylewkę. Wykopy szerokoprzestrzenne stosuje się także w budynkach bez podpiwniczenia, o ile mają one zostać wybudowane na płycie fundamentowej. To popularny rodzaj fundamentu, który często stosuje się przy niesprzyjających warunkach wodno-gruntowych, ze względu na wywieranie równomiernego obciążenia i mniejsze ryzyko osuwania się gruntu.

Wykopy szerokoprzestrzenne wykonuje się także w celu budowy oraz montażu obiektów i konstrukcji podziemnych, takich jak chociażby: basen, oczko wodne, szambo, przydomowa oczyszczalnia ścieków, zbiornik retencyjny. W ustawie Prawo Budowlane wykopy szerokoprzestrzenne są jasno zdefiniowane – ich szerokość przekracza 1,5 metra, a ponadto, szerokość i długość są znacząco większe, aniżeli głębokość. Taka definicja sprawia, że wykopy szerokoprzestrzenne są bardzo popularnym rozwiązaniem stosowanym przy wielu przedsięwzięciach budowlanych.

Czy wykop szerokoprzestrzenny wymaga zabezpieczenia?

Jak najbardziej, wykop szerokoprzestrzenny trzeba zabezpieczyć przed osuwaniem się gruntu. Naturalnym sposobem zabezpieczenia takiego wykopu jest skarpowanie, czyli wyprofilowanie skarp wykopu. Kąt nachylenia zależy od warunków wodno-gruntowych i wynosi: 90 st. dla gruntów skalistych, 60-90 st. dla gruntów gliniastych, 70-80 st. dla gruntów ilastych oraz 45-55 st. dla gruntów piaszczystych. Dopuszcza się wykopy o ścianach pionowych lub ze skarpami o nachyleniu większym od bezpiecznego wtedy, gdy brzeg skarpy nie jest obciążony, a głębokość wykopu nie przekracza: 1,25 m (piaski, lessy, gliny zwałowe), lub 1 m (skały, rumosze, zwietrzeliny, nienawodnione piaski).

Konieczne jest także wyprofilowanie pasa przylegającego do krawędzie wykopu w taki sposób, aby umożliwić bezpieczne odprowadzanie wód opadowych. Szerokość takiego pasa powinna być równa trzykrotnej głębokości wykopu. Wykopy można zabezpieczyć także ścianami szczelinowymi, palisadami, ścianami berlińskimi, czy też ścianami szczelnymi. O zastosowaniu odpowiedniego rodzaju zabezpieczenia decyduje kierownik budowy nadzorujący roboty ziemne.

Co warto zrobić przed robotami ziemnymi?

Choć na większości działek budowlanych nie jest to konieczne, na etapie przygotowań do rozpoczęcia budowy domu warto przeprowadzić badania geotechniczne gruntu, na podstawie których określone zostaną warunki wodno-gruntowe, w tym rodzaj gruntu, na którym prowadzone będą prace. Na podstawie uzyskanych informacji można wybrać optymalny rodzaj fundamentów, a także lepiej przygotować się do prawidłowego wykonania wykopu. Koszt takich badań to ok. 1500 – 3000 zł, ale uzyskane informacje często okazują się bezcenne, ponieważ na ich podstawie można łatwiej wybudować trwały dom na lata.