Kocioł na paliwo stałe – czy to dobry wybór?
Spis treści:
Jedną z istotnych decyzji przy projektowaniu wymarzonego domu jest oczywiście wybór odpowiedniej instalacji grzewczej. Wielu inwestorów decyduje się na tradycyjny kocioł na paliwo stałe. Jest on stosunkowo niedrogi w zakupie i montażu, a w ostatnich latach najkorzystniej wypadał w kontekście kosztów ogrzewania. Jednak przy rosnących cenach opału, kocioł na paliwo stałe jest wyborem co najmniej ryzykownym. W tym artykule dowiesz się więcej, na temat tego systemu.
Czym jest kocioł na paliwo stałe?
Kocioł na paliwo stale to źródło ciepła. Jest wyposażone w komorę spalania (bądź komorę zgazowania), w której pod wpływem wysokiej temperatury dochodzi do spalania materiału opałowego celem uzyskania energii cieplnej potrzebnej do ogrzania wody w obiegu centralnego ogrzewania. Kotły na paliwo stałe mogą być opalane różnym rodzajem opału: począwszy od węgla i koksu, poprzez drewno, a kończąc na słomie i pellecie. Bardzo istotną kwestią jest jednak wybór odpowiedniej instalacji.
Nie każdy kocioł na paliwo stale nadaje się do stosowania tego samego materiału opałowego. Nieco innego kotła potrzebujemy, jeśli chcemy opalać pelletem, a jeszcze innego, gdy chcemy opalać węglem lub wyłącznie drewnem. Przy wyborze instalacji warto zwrócić na sprawność systemu, która decyduje zarówno o ekonomii, jak również o ekologicznej pracy instalacji grzewczej. Przez wiele lat kocioł na paliwo stale był najpowszechniejszym rozwiązaniem, ale powoli jest wypierany przez nowocześniejsze systemy: kotły gazowe, kotły elektryczne, a także pompy ciepła. W dużej mierze jest to związane z większym naciskiem na ochronę środowiska oraz konieczność oszczędzana energii nieodnawialnej.
Rodzaje kotłów na paliwo stałe
Istnieje wiele różnych rodzajów kotłów na paliwo stałe, a wybór odpowiedniego systemu będzie miał ogromne znaczenie w kontekście kosztów ogrzewania, bezpieczeństwa, ale również wygody użytkowników. Ze względu na proces spalania opału możemy wyróżnić: kotły ze spalaniem górnym (komorowe), kotły ze spalaniem dolnym (zasypowe) oraz kotły zgazowujące. Poniżej przygotowaliśmy krótką charakterystykę poszczególnych systemów grzewczych.
Kotły ze spalaniem górnym
Jest to tradycyjny system bazujący na tych samych zasadach, co piece węglowe. Posiadają komorę spalania połączoną zazwyczaj z komorą zasypową, która umożliwia dozowanie opału przez dłuższy czas bez konieczności ciągłego dokładania, co zwiększa wygodę użytkowników. Proces spalania odbywa się na ruszcie paleniska w komorze spalania, od której wychodzą ciągi spalania dostarczające powietrze i odprowadzające spalanie. Kocioł jest połączony z centralnym ogrzewaniem i podgrzewa wodę znajdującą się w obiegu. Co ważne, zastosowanie odpowiedniego systemu umożliwia przełączanie trybu grzewczego np. na bojler, celem ogrzania wody użytkowej. Proces spalania w kotłach ze spalaniem górnym jest bardzo dynamiczny, a możliwość regulacji temperatury jest mocno ograniczona. Sprawność tego systemu jest dość niska – spora część energii cieplnej jest bezpowrotnie tracona, a opał zazwyczaj nie jest wypalany w całości.
Kotły ze spalaniem dolnym
Kotły ze spalaniem dolnym są określane kotłami zasypowymi. Komora spalania jest umieszczona z tyłu, za komorą zasypową, dzięki czemu proces spalania odbywa się przy udziale powietrza wtórnego. W ten sposób opał jest spalany dużo wydajniej i niemal w całości, a utrata energii cieplnej jest dużo niższa, aniżeli w przypadku kotłów ze spalaniem górnym. Sprawność tego systemu jest zatem dużo wyższa. Systemy są wyposażone w automatyczną regulację, która pozwala utrzymać stalą wysokość warstwy żaru i moc cieplną. Łatwiej zatem uzyskać komfortową temperaturę w domu. W kotłach ze spalaniem dolnym najczęściej wykorzystuje się węgiel lub koks. Jest to rozwiązanie dużo nowocześniejsze, a co za tym idzie, odpowiednio droższe od kotłów ze spalaniem górnym.
Kotły zgazowujące
Ten rodzaj kotłów nie posiada komory spalania, a komorę zgazowania, w której umieszcza się opał, w tym przypadku drewno. Kotły te nie nadają się do opalania węglem. Opał ulega odgazowaniu pod wpływem bardzo wysokiej temperatury. Dzięki temu, jest spalany niemal w całości, a utrata energii cieplnej jest minimalna. To sprawia, że kotły zgazowujące są najbardziej sprawnymi i wydajnymi kotłami na paliwo stałe. Wadą jest niestety najwyższa cena. Za te modele trzeba zapłacić nawet ok. 10,000 zł. Do tego zazwyczaj należy doliczyć 2,500 – 3,000 zł na zasobnik buforowy, który pozwoli na opalanie przez dłuższy okres czasu bez dokładania opału. Kolejnym minusem kotła zgazowującego są jego gabaryty. Wymaga on osobnej kotłowni o powierzchni 6 – 9 m2 w zależności od modelu.
Jakie zalety posiada kocioł na paliwo stałe?
Kotły na paliwo stale są obecnie najtańszym systemem grzewczym w zakupie oraz montażu. Jest to ważne z perspektywy inwestorów, którzy przy budowie domu liczą się z każdą wydaną złotówką. Ponadto, jest to jedyna instalacja grzewcza niezależna od przyłączy i uzbrojenia działki. W praktyce jednak, nowoczesne systemy wymagają nieco energii elektrycznej potrzebnej do automatycznej regulacji systemu oraz automatycznego dorzucania opału. Kotły mogą być także wyposażone w pompę, która zadba o dużo szybsze rozprowadzanie gorącej wody w obiegu centralnego ogrzewania. Kolejnym plusem jest możliwość stosowania różnych rodzajów paliwa, ale w tym miejscu należy pamiętać o tym, że nie każdy kocioł nadaje się do stosowania każdego paliwa. Dla przykładu, w przypadku kotła zgazowującego stosuje się wyłącznie drewno.
Jakie są wady kotłów na paliwo stałe?
Nawet najbardziej nowoczesne i sprawne kotły na paliwo stale nie mogą uchodzić za system ekologiczny. Dochodzi tu do emisji spalin powstających w procesie spalania, a dodatkowo część energii cieplnej uzyskanej z nieodnawialnych źródeł energii ulega utracie. No i koszty eksploatacyjne. O ile jeszcze kilka lat temu kotły na paliwo stale były najtańsze w eksploatacji, o tyle dziś ceny opału zupełnie odmieniły sytuację. Jeśli nie będziemy liczyć dopłat, które można było otrzymać w roku 2022 na zakup opału, opalanie węglem, drewnem lub pelletem wychodzi drożej, aniżeli ogrzewanie kotłem gazowym lub elektrycznym, nie wspominając już o pompie ciepła. Tymczasem ceny opału mogą stale rosnąc, co sprawia, że wybór tego kotła w nowym domu jest dość ryzykowną inwestycją.