Badania archeologiczne na działce – co powinien wiedzieć inwestor?

Przed zakupem działki budowlanej należy podjąć niezbędne kroki, które pozwolą nam zapoznać się ze statusem gruntów oraz wykryć ewentualne niedogodności, które mogą ograniczać wybór projektu domu lub generować wyższe koszty inwestycji. Jedną z takich niedogodności może być stanowisko archeologiczne pokrywające się z częściowo lub w całości z terenem działki. Co należy zrobić w takiej sytuacji, aby uzyskać pozwolenie na budowę domu?

Czym jest stanowisko archeologiczne?

W całej Polsce znajduje się ponad pół miliona stanowisk archeologicznych. Są to miejsca, na których z większym prawdopodobieństwem można odkryć cenne zabytki z minionych epok. Tak duża liczba stanowisk sprawia, że nie sposób jest prowadzić pracę na wszystkich z nich. Obowiązek sprawdzenia tego, co kryje ziemia na terenie działki budowlanej spada zatem na inwestora, który będzie musiał pokryć koszty takich badań. W sytuacji, gdy stanowisko archeologiczne pokrywa się w całości z obszarem działki, badania będą niezbędne. Jeśli natomiast pokrywa się częściowo, wówczas można uniknąć konieczności przeprowadzania badań, o ile prace ziemne nie będą prowadzone na terenie objętym stanowiskiem archeologicznym.

Jak sprawdzić, czy nasza działka pokrywa się ze stanowiskiem archeologicznym?

Przed zakupem działki budowlanej należy zajrzeć do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w którym umieszczane są informacje na temat stanowisk archeologicznych. Jeśli Twoja działka budowlana nie jest objęta MPZP, wówczas należy wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy. Jeśli działka jest objęta stanowiskiem archeologicznym, inwestor zostanie o tym poinformowany w wydanej decyzji. Duże znaczenie ma to, czy cała działka jest objęta stanowiskiem, czy tylko jej fragment. W tym drugim przypadku badania archeologiczne nie będą koniecznie, o ile na terenie stanowiska nie będą prowadzone prace ziemne, takie jak: wykopy pod fundamenty, wykopy pod piwnice, wykopy pod instalacje podziemne, trasy prowadzenia mediów czy też niwelacja terenu, w tym podnoszenie lub obniżanie poziomu gruntu.

Co robić w sytuacji, gdy na działce znajduje się stanowisko archeologiczne?

Stanowisko archeologiczne na terenie działki budowlanej nastręcza dodatkowych obowiązków. Jeśli prace ziemne będą prowadzone na terenie stanowiska, wówczas konieczne będzie przeprowadzenie na własny koszt badań archeologicznych. Są one niezbędne do tego, aby otrzymać pozwolenie na budowę, o którym więcej przeczytasz w naszym artykule. Inwestor musi skontaktować się z firmą archeologiczną świadczącą takie usługi i posiadającą specjalne uprawnienia. Kompleksowe usługi takiej firmy obejmują pośredniczenie w załatwianiu wszelkich formalności. Jedną z takich formalności jest zgoda na badanie archeologiczne wydawana przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Ma on 30 dni na zapoznanie się z wnioskiem i wydanie decyzji. Do wniosku należy dołączyć mapę topograficzną oraz plan prowadzenia prac archeologicznych. Zajmie się tym właśnie firma archeologiczna.

Jak przeprowadzić badania archeologiczne?

Badania archeologiczne prowadzi się tylko w miejscach, które będą objęte pracami ziemnymi, takimi jak: wykopy pod fundamenty, wykopy pod piwnice, wykopy pod instalacje podziemne (drenaż, zbiornik retencyjny, studnia głębinowa, oczyszczalnia ścieków, niwelacja terenu czy trasa prowadzenia mediów i przyłączy. Badania zazwyczaj polegają na tym, że prace ziemne prowadzone na terenie działki są objęte nadzorem archeologicznym. Uprawniony archeolog na bieżąco sporządza dokumentację rysunkową oraz fotograficzną. W tym czasie inwestor powinien modlić się w duchu o to, aby nie znaleziono artefaktów. W przypadku artefaktów o niskiej wartości, archeolog zazwyczaj dopuszcza dalsze prace. Jeśli jednak odnalezione zostaną bardzo cenne artefakty, wówczas prace budowlane mogą zostać wstrzymane nawet na pół roku. Po zakończeniu badań inwestor otrzymuje sprawozdanie, a jego działka zostaje zwolniona z obszaru stanowiska archeologicznego.

Czy badania archeologiczne na działce są niezbędne?

Jeśli prace ziemne będą prowadzone na terenie stanowiska archeologicznego, tak, badania są niezbędne ku temu, aby otrzymać pozwolenie na budowę domu. W naszym tekście poświęconemu budowie domu możesz dowiedzieć się więcej na temat kolejnych etapów przygotowań oraz realizacji projektu w technologii murowanej. Warto jeszcze przed zakupem działki dokładnie sprawdzić teren, aby uniknąć podobnych niespodzianek. Wszelkie niedogodności, takie jak stanowisko archeologiczne wydłuża budowę oraz generuje dodatkowe koszty. W przypadku badań archeologicznych, koszty zależą od wielkości terenu, na którym prowadzone będą pracę. Będzie to wydatek rzędu ok. 1000 złotych.