Płyta kartonowo-gipsowa – rodzaje i zastosowania

Płyta kartonowo-gipsowa to materiał, który umożliwia łatwą aranżację wnętrz poprzez szybkie wznoszenie lekkich, a zarazem dość trwałych ścian działowych. Wielu architektów w gotowych projektach domów z poddaszem i domów piętrowych wybiera właśnie ten materiał do budowy ścian położonych na górnej kondygnacji. Warto jednak pamiętać o tym, że płyta kartonowo-gipsowa występuje w kilku rodzajach, a wybór zależy od konkretnego zastosowania. W tym artykule wyjaśniamy, czym charakteryzuje się ten materiał i jakie posiada zastosowania.

Czym właściwie jest płyta kartonowo-gipsowa?

Fachowa nazwa tego materiału to płyta gipsowo-kartonowa (w skrócie G-K lub regips), ale wiele osób potocznie używa określenia płyta kartonowo-gipsowa lub po prostu karton-gips. Jak sama nazwa wskazuje, jest to materiał mający postać arkuszy składających się z gipsu zabezpieczonego przez tekturę (karton). Po raz pierwszy wprowadzone zostały w Stanach Zjednoczonych w 1916 roku. W wielu amerykańskich domach stosowano ściany oparte na drewnianych stelażach, które były pokrywane z dwóch stron kilkoma warstwami gipsu. Wprowadzenie płyt kartonowo-gipsowych znacząco skróciło czas pracy – od tego momentu można je było przykręcać do uprzednio przygotowanego stelaża.

Proces produkcji takich płyt jest bardzo prosty. W pierwszej kolejności miesza się gips z suchymi i mokrymi odpadami produkcyjnymi. Następnie miejsce ma kalcynowanie, czyli obróbka termiczna, która pozwala na otrzymanie gipsu sztukatorskiego (półhydratu). Następnie uzyskany materiał miesza się z komponentami, które mają decydować o finalnych właściwościach płyty. Mieszankę rozkłada się na specjalnych taśmach o ustalonej grubości i szerokości. Gdy mieszanka stwardnieje możliwe jest cięcie na mniejsze elementy w postaci płyt o określonych wymiarach. Ostatnim etapem jest wysuszenie i zapakowanie płyt.

Rodzaje płyt kartonowo-gipsowych

W procesie produkcyjnym można zastosować uszlachetniacze i dodatki, które będą decydować o finalnych właściwościach płyty kartonowo-gipsowej, a co za tym idzie, także o jej konkretnym zastosowaniu. Oto najczęściej stosowane rodzaje płyt:

• Płyta GKB – jest to zwykła płyta kartonowo-gipsowa, którą można stosować w pomieszczeniach, w których wilgoć nie przekracza 70%. Nie nadaje się do łazienek czy kuchni. Ma kolor szary.
• Płyta GKBI – jest to impregnowana płyta kartonowo-gipsowa, która może być stosowana w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności (nawet do 85% pod warunkiem, że tak wysoka wilgotność nie będzie utrzymywać się dłużej, niż przez 10 godzin. Płyty impregnowane mają kolor zielony lub posiadają zielone oznaczenia.
• Płyta GKF – jest to płyta kartonowo-gipsowa ogniochronna. Stosuje się w nich siatki z włókna szklanego lub gips zmieszony z rozdrobnionym włóknem szklanym. Odznacza się większą odpornością pożarową i odpornością na wysokie temperatury. Ma kolor czerwony.
• Płyta GKFI – jest to impregnowana płyta ogniochronna. Jest to zatem połączenie płyt GKBI oraz GKF. Posiadają one najszersze zastosowanie, ale są również najdroższe.
• Płyty perforowane – w ofercie producentów dostępne są płyty z perforacją, które zmniejszają czas pogłosu. Zapewniają lepszy komfort akustyczny.
• Płyty o zwiększonej wytrzymałości – poprzez zastosowanie odpowiednich uszlachetniaczy można sprawić, że płyta kartonowo-gipsowa będzie odznaczała się większą wytrzymałością mechaniczną. Dobrze sprawdzi się w miejscach bardziej narażonych na uszkodzenia tego typu.

Standardowe płyty kartonowo-gipsowe mają grubość 9,5 lub 12,5 mm i szerokość 1200 mm. Są dostępne w szerokiej gamie długości, z czego najczęściej spotykane warianty to: 2000, 2600 i 3000 mm.

Zastosowania płyt kartonowo-gipsowych

Płyta kartonowo-gipsowa jest wykorzystywana przede wszystkim do wznoszenia lekkich ścianek działowych. W tym celu stosuje się drewniane lub aluminiowe stelaże, do których następnie przykręca się z obu stron płyty G-K. Rozwiązanie bardzo popularne zwłaszcza na poddaszach i piętrach domów, gdzie priorytetem jest przede wszystkim niska waga. Płyty kartonowo-gipsowe można także kleić do starych ścian, aby uzyskać gładkie powierzchnie bez konieczności czasochłonnego tynkowania i gładzenia starych ścian. Kolejnym zastosowaniem jest budowa sufitów podwieszanych oraz licowanie sufitów zwykłych. Płyty gipsowo-kartonowe można również wykorzystać jako jastrych w podłodze lub deskowanie dachu, ale muszą to być materiały o zwiększonej wytrzymałości mechanicznej.

Zalety i wady konstrukcji z płyt kartonowo-gipsowych

Zaletą płyt kartonowo-gipsowych jest ich wyjątkowa lekkość. Dzięki temu, można z nich wznosić konstrukcje, które nie stanowią obciążenia dla nośnych elementów budynku. Z tego względu, płyty karton-gips bardzo często wykorzystuje się na poddaszach oraz na piętrach, zwłaszcza w przypadku mniej wytrzymałych stropów drewnianych. Materiał ten jest również relatywnie tani, a ponadto ścianki z G-K stawia się bardzo szybko i łatwo. Osoby posiadające odpowiednie narzędzia i podstawowe umiejętności techniczne samodzielnie poradzą sobie z tym zadaniem.

Jeśli chodzi o wady, standardowe płyty G-K źle znoszą wilgoć i nie powinny być stosowane w pomieszczeniach, w których wilgotność przekracza 70%. Nieco lepsze parametry mają płyty impregnowane, ale i one nie powinny być narażone na wilgotność ponad 85% przez więcej niż 10 godzin. Minusem jest również podatność na uszkodzenia mechaniczne – mocniejsze uderzenie twardym przedmiotem może pozostawić widoczne wgniecenie.

Ile kosztuje płyta kartonowo-gipsowa?

Standardowe płyty kartonowo-gipsowe można pozyskać za ok. 11 – 15 zł za metr kwadratowy, choć płyty o wyższej jakości wykonania kosztują bliżej 30 zł. Płyty impregnowane są już dużo droższe, a ich ceny zaczynają się od 35 zł za m2. Płyty ognioochronne GKF w kolorze czerwonym można zakupić za ok. 45 – 55 zł za m2. Najdroższe w asortymencie producentów są natomiast płyty GKFI, czyli płyty impregnowane oraz ogniochronne. Ich ceny zaczynają się od ok. 65 – 70 zł za m2.