Kredyt na budowę domu w 2023 roku – czy zmieniły się warunki?

Wysoka inflacja w 2022 roku wymusiła na Narodowym Banku Polskim podniesienie stóp procentowych. To doprowadziło do znacznych podwyżek rat kredytów hipotecznych. Raty kredytobiorców z zobowiązaniem wartym kilkaset tysięcy złotych mogły wzrosnąć nawet dwukrotnie. A jak prezentuje się kredyt na budowę domu w 2023 roku? Jakich zmian możemy się spodziewać? Co z deklarowaną pomocą w postaci Bezpiecznego Kredytu 2%?

Prognozy związane z wysokością stóp procentowych

Wysokość rat kredytów determinują stopy procentowe. Stopa referencyjna utrzymuje się na tym samym poziomie od września 2022 roku i wynosi 6,75%. Na chwilę obecną NBP nie planuje kolejnych podwyżek, ale wiele zależeć będzie od tego, jak kształtować się będzie wskaźnik inflacji. Jeśli inflacja nadal będzie rosnąć, wówczas NBP będzie zmuszony podnieść stopy procentowe, co oczywiście wpłynie na wzrost rat kredytów hipotecznych. Dobrą wiadomością jest to, że na początku 2023 roku obserwujemy nieznaczny spadek stawki WIBOR. Kwartalny wskaźnik pod koniec ubiegłego roku wynosił 7,02%, podczas gdy obecnie jest to 6,93%.

Zmniejszający się WIBOR przełoży się na niższe raty, ale niestety nie od razu. Wiele zależy tu od regulaminu banku. Niektóre banki bazują na wskaźniku kwartalnym, a inne na wskaźniku półrocznym. Dla przykładu. w banku Millenium obowiązuje wskaźnik półroczny, a ostatni wzięty pod uwagę wskaźnik to ten z końca 2022 roku. Jego aktualizacja nastąpi dopiero w czerwcu i wtedy zmieni się wysokość rat. Z kolei w przypadku mBanku mamy wskaźnik kwartalny uwzględniany w przedostatnim dniu roboczym lutego, maja, sierpnia i listopada. A zatem, aktualizacja rat kredytu w przypadku tego banku będzie miała miejsce 27 lutego.

WIRON zastępuje WIBOR

Do końca 2025 roku stawka WIBOR ma zniknąć, a jej miejsce zajmie stawka WIRON opracowywana na podstawie transakcji depozytowych. Co ważne, indeks WIRON ma być stopniowo wdrażany od początku 2023 roku, co oznacza, że kredyty na budowę domu mogą być oferowane według tej stawki. To dobra wiadomość, biorąc pod uwagę, że indeks WIRON aktualnie oferuje niższą stawkę oprocentowania. Dla porównania, aktualny wskaźnik półroczny WIBOR kształtuje stawkę oprocentowania na poziomie 9,29%, podczas gdy półroczny wskaźnik WIRON wyznacza tę stawkę na poziomie 8,51%. A zatem, biorąc kredyt na budowę domu w 2023 roku należy zwrócić uwagę, na podstawie jakiego wskaźnika obliczana jest oferta banku i uwzględnić to, jak kształtują się różnice pomiędzy ofertami WIBOR i WIRON.

Zdolność kredytowa i wkład własny

Aktualne referencje KNF są takie, aby analiza zdolności kredytowej uwzględniała wzrost stopy procentowej o 5%. Bank ma zatem sprawdzić, czy kredytobiorca będzie w stanie nadal spłacać kredyt w przypadku, gdyby stopy wzrosły o 5%. Jeśli aktualna sytuacja nie pozwala na spłatę takiej wirtualnej raty, wnioskujący spotka się z odmową. W rezultacie, w 2022 roku znacznie zmalała uśredniona maksymalna zdolność kredytowa. Przeciętny Kowalski w maju 2022 mógł liczyć na ok. 282,000 zł, podczas gdy w październiku było to już zaledwie 243,000 zł. Plusem jest jednak to, że pod koniec roku maksymalna zdolność kredytowa nieznacznie wzrosła i wiele wskazuje na to, że w najbliższych miesiącach ten trend będzie się utrzymywał, choć raczej nie będą to duże zmiany.

A jak to wygląda w kwestii wkładu własnego? Tutaj pozostajemy bez zmian. Chcąc wziąć kredyt na budowę domu w 2023 roku inwestor musi przygotować wkład własny w wysokości 10 lub 20% w zależności od wybranego banku.

Bezpieczny Kredyt 2% na budowę domu

Sytuację na rynku kredytowym może nieco poprawić program Bezpieczny Kredyt 2%, z którego skorzystać będą mogły osoby do 45. roku życia, które nigdy wcześniej nie miały na własność mieszkania, domu lub spółdzielczego prawa do lokalu lub domu. W ramach tego programu takie osoby mogą otrzymać do 500,000 zł (osoby samotne) lub do 600,000 zł (małżeństwa lub rodzice z dzieckiem) z dopłatami na pierwsze 10 lat spłacania. Dopłaty miesięczne sprawią, że oprocentowanie kredytu przez pierwsze 10 lat wyniesie 2% (powiększone o marżę, prowizję oraz opłaty poboczne). Banki mają jednak normalnie analizować zdolność kredytową, nie uwzględniając niższych rat. Innymi słowy, Bezpieczny Kredyt 2% będą mogły wziąć tylko te osoby, które byłyby w stanie spłacać kredyt na normalnych warunkach, bez otrzymywania dopłaty.

Wpływ sytuacji na rynku kredytowym na branżę budowlaną

Gwałtowny wzrost stóp procentowych w 2022 roku sprawił, że liczba zapytań o kredyty hipoteczne i kredyty na budowę domu spadła o ponad 60%. Dużo mniej osób posiada zdolność kredytową potrzebną na podjęcie takiego zobowiązania na aktualnych warunkach. Wbrew pozorom, to może jednak pozytywnie wpłynąć na branżę budowlaną. Problemy z kredytami przełożą się na niższy popyt, a to z kolei może wpłynąć na niższe koszty nieruchomości w 2023 roku. A zatem, choć kredyt na budowę domu w 2023 roku wciąż będzie bardzo kosztowny, może się okazać, że inwestorom wystarczy mniejsza kwota, aby spełnić swoje marzenia o własnym domu.