Czym charakteryzuje się dach mansardowy?
Dach mansardowy to rodzaj dachu łamanego. Tego typu konstrukcje pojawiły się w pierwszej połowie XVII wieku w okresie baroku. Były powszechnie stosowane także w Polsce, czy to w klasycznych kamienicach czy też w staropolskich dworkach. W tym artykule objaśniamy, co to jest dach mansardowy, w jaki sposób jest skonstruowany, a także, jakie są jego mocne i słabe strony.
Co to jest dach mansardowy?
Dach mansardowy to inaczej dach łamany. Każda połać takiego dachu składa się z dwóch części: z górnej oraz z dolnej. Część górna posiada mniejszy kąt nachylenia w porównaniu z częścią dolną. Obie części połaci mogą być również przedzielone uskokiem.
Rozwiązanie to pozwala jeszcze skuteczniej odprowadzać wodę opadową z górnej części, tak, aby nie zalewała ona części dolnej.
Nazwa tej konstrukcji pochodzi od nazwiska twórcy, Françoisa Mansarta, francuskiego architekta, który wypromował to rozwiązanie w drugiej połowie XVII wieku. Rozwiązanie to stało się powszechne w momencie, gdy poddasza zaczęto wykorzystywać jako część użytkową.
Konstrukcja dachu mansardowego zwiększa powierzchnię użytkową na poddaszu, a stroma część dolna znacznie ułatwia wybudowanie lukarn, którymi dawniej doświetlano poddasza. Dach mansardowy może być zarówno dachem dwuspadowym, jak i czterospadowym.
W jaki sposób skonstruowany jest dach mansardowy?
Dach mansardowy jest budowany zazwyczaj na podstawie więźby płatwiowo-kleszczowej. W części górnej stosuje się krokwie, kleszcze usztywniające, płatwie stropowe i kalenicowe. Z kolei w części dolnej znajdują się słupy i zastrzały połączone ze sobą kleszczami. Obie części dachu są ze sobą połączone gzymsem lub uskokiem.
To dość skomplikowana konstrukcja, którą dziś często wykorzystuje się z pomocą elementów prefabrykowanych. Szczególne trudności sprawia prawidłowa hydroizolacja oraz termoizolacja dachu. W dolnej części dachu mansardowego często stosowało się lukarny. W okresie, gdy to rozwiązanie stało się popularne, nie stosowano jeszcze okien dachowych.
A zatem, lukarny obok okien w ścianach szczytowych były jedynym sposobem na doświetlenie wnętrz na poddaszu. Konstrukcja dachu mansardowego z jednej strony ma zapewnić większą powierzchnię użytkową na poddaszu, a z drugiej wprowadzić doświetlające lukarny.
Zastosowanie dachów mansardowych w budownictwie
Współcześnie dachy mansardowe należą do rzadkości. Wciąż są stosowane w budynkach, które bazują na klasycznych stylach architektonicznych, zwłaszcza na stylu barokowym. Chociażby staropolskie dworki posiadały często ten rodzaj dachu.
Rozwiązanie to posiada jednak wady, zwłaszcza w kontekście izolacyjności termicznej dachu. To, plus dość wysokie koszty wykonania takiego dachu sprawiają, że dachy mansardowe we współczesnym budownictwie stosowane są rzadko. Mimo to, wciąż spotkamy je jako zwieńczenie eleganckich dachów w domach jednorodzinnych. Są to jednak nieco unowocześnione konstrukcje, bazujące na prefabrykowanych elementach, a także prostym i lżejszym pokryciu dachowym.
Jest to jednak świetna propozycja dla tych inwestorów, którzy chcieliby wybudować dom z poddaszem wyposażonym w panoramiczne okna.
Zalety dachów mansardowych
Konstrukcja dachu mansardowego została wprowadzona z myślą o uzyskaniu większej powierzchni użytkowej poddasza. Dolna część o większym kącie nachylenia ciągnie się pod dolnej kondygnacji, aż na wysokość 1,9 – 2,2 metra. Dopiero wyżej stosuje się część górną o niższym kącie nachylenia. W stromej części dachy łatwo jest również wstawić efektowne lukarny, które zapewnią na poddaszu znacznie więcej światła dziennego.
Trzeba także przyznać, że tego typu dachy prezentują się naprawdę zjawiskowo i są pięknym zwieńczeniem klasycznych dworków i rezydencji barokowych. Decydując się na projekt domu z dachem mansardowym trzeba jednak zaakceptować pewne istotne wady.
Jakie wady posiada dach mansardowy?
Dach mansardowy to wciąż bardzo złożona konstrukcja, nawet przy zastosowaniu współczesnych materiałów i rozwiązań technologicznych. W związku z tym, budowa takiego dachu wymaga wykwalifikowanych i doświadczonych fachowców.
Problemem jest zwłaszcza uzyskanie szczelnej hydroizolacji oraz termoizolacji. Wszelkie błędy konstrukcyjne mogą prowadzić do zawilgocenia termoizolacji oraz do powstawania mostków termicznych, przez które uciekać będzie ciepło. Istotnym minusem jest także bardzo wysoki koszt budowy takiego dachu.
Stroma część dolna jest również bardziej narażona na uszkodzenia na skutek silnego wiatru. Może również zostać uszkodzona na skutek zsuwającego się śniegu z części górnej.