Co to są krokwie?

Krokwie to ważny element wchodzący w skład konstrukcji dachu spadowego. Podstawą takiego dachu jest więźba, na którą składają się m.in. krokwie. Ich zadaniem jest zapewnienie należytej stabilności i przenoszenie obciążeń generowanych np. przez wiatr. Wybór krokwi ma zatem bardzo duże znaczenie w kontekście trwałości i praktyczności całego budynku. W tym artykule tłumaczymy, co to są krokwie i jakie zadania pełnią w budynku. 

Czym właściwie jest krokiew?

Krokwie to pochyłe belki stanowiące podstawę więźby dachowej w spadzistych dachach. Parę krokwi stanowią dwie belki, które stykają się ze sobą w najwyższym punkcie. Do nich mocuje się łaty lub płatwie. Krokwie w zależności od parametrów technicznych budynku mogą być wzmocnione jętkami, czyli pionowymi belkami umieszczanymi pomiędzy krokwiami mniej więcej w połowie ich wysokości.

Belki na krokwie najczęściej wykonuje się z drewna, choć mogą to być również krokwie stalowe. Wykonaniem i montażem krokwi na placu budowy może zająć się wykwalifikowany cieśla, ale coraz częściej wykorzystuje się także prefabrykowane więźby dachowe, które trafiają na plac budowy już w gotowej formie przystosowanej do szybkiego montażu. 

Jakie funkcje pełnią krokwie?

Krokwie to podstawa nośna konstrukcji dachu. Ich zadaniem jest ustabilizowanie całej konstrukcji oraz przenoszenie obciążeń oddziałujących na konstrukcję dachu na ściany zewnętrzne.

To właśnie krokwie są głównym elementem nośnym przenoszącym ciężar pokrycia na dachu na niższe kondygnacje. Stosuje się je w dachach dwuspadowych, czterospadowych i wielospadowych. Najpopularniejsze rodzaje więźby wykorzystujące krokwie to: więźba krokwiowa, więźba krokwiowo-belkowa, więźba jętkowa oraz więźba płatwiowo-kleszczowa. Do górnej krawędzi tworzonej przez złączenia krokwi montuje się łaty lub płatwie.

Na tak przygotowanej więźbie można wykonać deskowanie, a następnie przejść do montażu docelowego pokrycia dachu. 

Z jakich materiałów wykonuje się krokwie?

Do produkcji belek na krokwie najczęściej wykorzystuje się drewno drzew iglastych, takich jak: sosna, modrzew czy świerk. To bardzo wytrzymałe gatunki drewna wykazujące się także większą odpornością na wilgoć. Krokwie są odpowiednio impregnowane i dodatkowo zabezpieczane przed wilgocią oraz szkodnikami.

Belki na krokwie muszą posiadać odpowiednią wilgotność, a także być składowane przez określony czas, aby uzyskać docelowe parametry. Krokwie można wykonać także z belek stalowych. Są one lżejsze, przez co bardzo często wykorzystuje się takę konstrukcje albo przy remoncie starego dachu, albo przy nadbudowie budynku. 
Belki na krokwie są dostępne w szerokiej gamie przekrojów. Popularne opcje to: 5 x 10 cm, 6 x 11 cm, 7 x 14 cm, 8 x 16 cm, a także 8 x 18 cm. Drewno na więźbę powinno być pozbawione sęków i możliwie jak najbardziej jednorodne.

Tylko w ten sposób można uzyskać stabilną i trwałą konstrukcję bez słabych stron. Za najmniejsze krokwie o długości 3 metrów trzeba obecnie zapłacić ok. 20 – 25 zł, natomiast za największe belki z dobrego drewna trzeba zapłacić nawet ponad 50 zł.

Rodzaje krokwi stosowane w domach

Podstawą więźby dachowej są krokwie główne, które tworzą ramiona wiązarów. Jednak przy bardziej złożonych konstrukcjach można zastosować także inne, wspomagające rodzaje krokwi. Możemy tu wskazać krokwie czołowe, wspierające krótsze połacie dachu wielopołaciowego, krokwie koszowe podpierające kosz w dachu wielopołaciowym, a także krokwie narożne, których zadaniem jest wspieranie kalenicy narożnej dachu wielopołaciowego.

Są potoczne nazywane krawężnicami. W dachach wielopołaciowych można zastosować także kulawkę. Jest to krótsza krokiew oparta na krokwi narożnej i koszowej. W dachach dwuspadowym spotkamy się wyłącznie z krokwiami głównymi. 

W jaki sposób dobiera się krokwie do więźby dachowej?

Wysokość krokwi zależy od kąta nachylenia dachu. Im jest on większy, tym dłuższe krokwie będą potrzebne. Spore znaczenie ma także szerokość okapu, czyli fragmentu dachu wysuniętego poza obrys budynku. Istotną kwestią jest także rozpiętość ścian zewnętrznych, nad którymi rozpościerają się krokwie. Najprostszy typ więźby krokwiowej można stosować w sytuacji, gdy rozpiętość ścian nie przekracza 6 metrów.

W przypadku większych rozpiętości krokwie muszą być wzmocnione innymi elementami, przede wszystkim poziomymi jętkami. Do wzmocnienia krokwi można wykorzystać także: murłaty, słupki, belki, płatwie, miecze, zastrzały, przepustnice. 
Od rodzaju dachu zależy także rozstaw krokwi. Najczęściej jest to 80 – 120 cm. Do krokwi mocuje się poziome łaty, na których następnie można układać warstwę hydroizolacyjną oraz paroprzepuszczalną, a także docelowe pokrycie, np. dachówki.

W zależności od docelowego pokrycia, na krokwiach można zastosować częściowe lub pełne deskowanie. Wszystkie informacje na temat parametrów technicznych więźby dachowej zawiera projekt budowlany. Do stworzenia trwałego i funkcjonalnego dachu niezbędne jest uwzględnienie kluczowych parametrów technicznych całego budynku.