Drenaż działki gliniastej. Kiedy jest konieczny?

Glina jako grunt działki budowlanej ma swoje mocne strony, ale ma również wady. Z jednej strony jest to materiał spoisty i stabilny, na którym łatwiej jest wznieść fundamenty. Z drugiej jednak strony, glina to materiał słabo przepuszczalny, przez który bardzo wolno przechodzą wody opadowe i wody roztopowe. Stanowi to zagrożenie dla fundamentów budynku i grozi podmywaniem elementów osadzonych na gruncie. Aby temu zapobiec, wykonuje się drenaż działki gliniastej.

Drenaż działki gliniastej — na czym polega?

Drenaż działki, w tym działki gliniastej jest niezbędny dla skutecznego zarządzania wodą na określonym obszarze. Odpowiednio przeprowadzony skutecznie zapobiega zalewaniu terenu, zapewniając odpowiednie warunki, zarówno na potrzeby budowlane, jak i w uprawie roślin. System drenażowy swoją skuteczność zawdzięcza zastosowaniu rur, które zbierają wodę z podłoża, by następnie skierować ją do odległych miejsc, w których możliwe będzie jej skuteczne usunięcie.

Grunty gliniaste, z uwagi na swoją specyficzną strukturę, mają tendencję do nadmiernego gromadzenia wody, co w efekcie może przyczyniać się do wystąpienia trudności z jej późniejszym odprowadzeniem. W Polsce przeprowadzenie drenażu działki jest niezwykle istotne, ponieważ znaczna część gruntów to gleby gliniaste.

Czym charakteryzuje się gleba gliniasta?

Działki gliniaste są bardzo wymagające i często oznaczają wyższe koszty budowy domu. Glina jest bowiem glebą o bardzo niskiej przepuszczalności. Na skutek wilgoci tworzy zwartą skorupę, która zatrzymuje wody opadowe i roztopowe. Po intensywnych opadach deszczu wody opadowe mogą przenikać do głębszych warstw gruntu tygodniami. Tymczasem zalegająca wilgoć stanowi zagrożenie dla fundamentów budynku, a także niekorzystnie wpływa na wiele gatunków roślin. Wilgotna gleba gliniasta znacznie utrudnia także wykonanie robót budowlanych w okresie wiosennym i jesiennym.

Niemniej jednak działka gliniasta ma także pewne zalety. Jest to grunt spoisty i stabilny, dzięki czemu nie występuje ryzyko osiadania gruntu pod wpływem obciążeń generowanych przez budynek. Ponadto prawidłowo wykonany drenaż działki gliniastej pozwala poradzić sobie z trudnościami związanymi ze słabą przepuszczalnością. Dlatego, choć działki gliniaste są uważane za problematyczne, budowa domu na ich terenie jest jak najbardziej możliwa. 

Jak sprawdzić warunki wodno-gruntowe na działce?

Przed przystąpieniem do adaptacji projektu warto przeprowadzić badania geologiczne, które pozwolą sprawdzić warunki wodno-gruntowe na działce. Należy sprawdzić spoistość gruntu, jego solidność, przepuszczalność, głębokość strefy przymarzania, a także poziom wód gruntowych. To wszystko może mieć duży wpływ na wybór konkretnych rozwiązań konstrukcyjnych, zwłaszcza fundamentów. Badania geologiczne to koszt rzędu 1500 – 3000 zł, ale ekspertyza uzyskana w wyniku takich badań znacznie ułatwi wzniesienie trwałego i komfortowego domu na lata.

Dlaczego drenaż działki gliniastej jest potrzebny?

Glina skutecznie zatrzymuje wody opadowe i roztopowe, które oddziałują na fundamenty budynku. To z czasem może obniżyć ich konstrukcję. W przypadku domów z podpiwniczeniem pojawia się także problem związany z wysokim zawilgoceniem piwnicy, co sprzyja rozwojowi pleśni. Zalegające wody opadowe i roztopowe sprawiają, że grunt jest podmokły, a chodzenie po nim sprawia duże trudności. Z takimi warunkami nie poradzą sobie także rośliny, które nie tolerują wysokiej wilgotności. Do tego dochodzi ryzyko podmywania podjazdów, alejek, ścieżek, tarasu oraz innych elementów osadzonych na gruncie. To sprawia, że drenaż działki gliniastej często okazuje się po prostu niezbędny.

Drenaż działki gliniastej należy wykonać szczególnie wówczas, gdy gleba na powierzchni działki jest:

- lepka, a po zmoczeniu przykleja się do narzędzi i butów,

- zbita i zwięzła, sprawiająca trudności podczas uprawy,

- ciężka, o wysokim poziomie gęstości i z małą zawartością powietrza,

- słabo przepuszczalna, zwarta struktura sprawia, że woda zalega, tworząc rozległe kałuże,

- skłonna do pękania, w okresie suszy na glebie gliniastej mogą się pojawiać pęknięcia i duże bryły,

- o wysokim poziomie wód gruntowych.

Chcąc samodzielnie ocenić typ gleby, warto zebrać garść gleby, a następnie dodać odrobinę wody. Delikatnie wilgotną glebę należy uformować w kulkę, a następnie rozkruszyć. Gleby piaszczyste z łatwością się rozkruszą, z kolei gleba gliniasta pozostanie zwarta, a jej rozkruszenie będzie wyraźnie trudniejsze.

Dlaczego należy wykonać drenaż działki budowlanej

Planowana budowa może wymagać wcześniejszego przygotowania gruntu. Gdy gleba ma tendencję do zatrzymywania wody, wówczas może dochodzić do jej nadmiernego zalegania, co w efekcie może wywierać negatywny wpływ na późniejszą trwałość budynków. Nadmiar wody może prowadzić do erozji gleby, która poprzez destabilizację terenu, może prowadzić do uszkodzenia fundamentów budynków.

Fundamenty budynku poddane ciągłemu działaniu nadmiernej wilgoci wypaczają się, co może negatywnie wpłynąć na całą konstrukcję, przyczyniając się do występowania poważnych uszkodzeń konstrukcyjnych. Odpowiednio przeprowadzony drenaż, pozwala skutecznie zwiększyć stabilność gruntu, chroniąc budynki przed wystąpieniem uszkodzeń

System odprowadzania wody — jak wykonać drenaż działki gliniastej?

Osoby planujące budowę na działce gliniastej mogą skorzystać z różnych technik odwodnienia. Warto jednak pamiętać, że dla uzyskania wysokiej skuteczności, system drenażowy powinien być dopasowany do planowanej inwestycji. W przypadku działek budowlanych najpowszechniejszą metodą drenażu jest drenaż powierzchniowy i drenaż opaskowy.

Drenaż powierzchniowy — na czym polega?

Drenaż powierzchniowy polega na wykonaniu rowów na powierzchni gruntu, co pozwala skutecznie odprowadzić nadmiar wody deszczowej, do okolicznych zbiorników melioracyjnych. Dla zwiększenia skuteczności drenażu, rowy należy wyłożyć włókniną, a następnie wsypać do nich drobne kamienie lub żwir, które skutecznie odprowadzają wodę deszczową, zapobiegając jej nadmiernemu gromadzeniu się.

Z uwagi na wyraźnie niższą skuteczność, drenaż liniowy dedykowany jest w szczególności do odwodnienia działki rolnej. W przypadku działek budowlanych taka forma drenażu sprawdzi się wówczas, gdy nadmiar wody należy usunąć z okolic wybrukowanych podjazdów czy tarasów, na których występuje naturalne, lekkie pochylenie terenu.

Aby poprawić estetykę drenażu powierzchniowego, można zastosować odpowiednio zaprojektowane kanaliki odwadniające, które następnie przykrywa się gęstą kratką.

Czym jest drenaż opaskowy?

Drenaż opaskowy to rozwiązanie, które stosuje się w przypadku nieprzepuszczalnych gruntów. Aby ochronić fundamenty budynku przed oddziaływaniem wilgoci, stosuje się specjalny system podziemnych rur drenarskich, które mają na celu przechwytywać wodę, a następnie odprowadzać ją do zbiornika retencyjnego lub do kanalizacji.

W ten sposób można zapobiec niszczeniu fundamentów na skutek wilgoci. Drenaż opaskowy to właśnie system drenażu podziemnego. Składa się z rur drenarskich osadzonych na głębokości 40 – 70 cm i otoczonych przepuszczalnym materiałem, a także ze studzienek, które mają odprowadzać wodę z powierzchni gruntu do rur drenarskich.

Odprowadzenie nadmiaru wody z gruntu — co będzie skuteczniejsze?

Planując budowę na działce gliniastej, inwestorzy muszą pamiętać, że zbyt wysoki poziom wód gruntowych może się okazać realnym zagrożeniem dla fundamentów budynków. Aby znacząco zmniejszyć ryzyko zatrzymywania wody w glebie gliniastej, o wysokim poziomie wód gruntowych, należy zdecydować się na opaskowy drenaż odwadniający.

Z kolei drenaż powierzchniowy doskonale sprawdzi się w przypadku obiektów wznoszonych na podłożu zwartym i nieprzepuszczalnym. Starannie zaplanowany system drenażowy zapobiegnie wówczas powstawaniu błota i tworzeniu się rozległych kałuż na powierzchni działki.

Metody na odwodnienie ogrodu

Najpopularniejszym, a zarazem najtańszym sposobem jest drenaż powierzchniowy polegający na usunięciu górnej, nieprzepuszczalnej warstwy ziemi i zastąpieniu go materiałem drenującym o dużej przepuszczalności, takim jak: żwir, piasek czy keramzyt. Grubość tej warstwy powinna wynosić ok. 20 -40 cm. Grunt macierzysty jest odizolowany od warstwy drenującej geowłókniną. Drenaż powierzchniowy sprawdza się przy aranżowaniu ogrodu, a także przy odwodnieniu chodników. Jest jednak mało efektywny, jeśli chodzi o ochronę budynku.

Drenaż podziemny składa się natomiast z rur drenarskich i studzienek osadzanych pod powierzchnią gruntu. Ich zadaniem jest zbieranie zalegającej wody i odprowadzanie jej do specjalnego zbiornika, którym może być rów melioracyjny, staw, oczko wodne, studnia chłonna czy zbiornik retencyjny. Wodę można odprowadzać także do kanalizacji deszczowej, ale wymaga to uzyskania pozwolenia. Rury drenarskie są montowane w zagłębieniach wypełnionych żwirem lub piaskiem na głębokości od 40 do 70 cm. Przykładem tej instalacji jest drenaż opaskowy stosowany dookoła fundamentów.

Do odwadniania nawierzchni ogrodowych, podjazdów, chodników lub alejek stosuje się także odwodnienie liniowe. Są to kratki umieszczone na powierzchni gruntu, które pozwalają odprowadzić wody opadowe i roztopowe do zbiornika retencyjnego lub kanalizacji. Aby system ten był efektywny, powierzchnie powinny być lekko nachylone w kierunku kratek.

Jak zagospodarować ogród na działce gliniastej?

Działka gliniasta może uprzykrzyć życie osobom marzącym o pięknym i zadbanym ogrodzie. Zalegająca woda opadowa i roztopowa czyni grunt podmokłym i miękkim. Jest to środowisko, w którym wiele gatunków roślin po prostu sobie nie poradzi. Naturalnym sposobem walki z tego typu glebą jest zastosowanie roślin, które preferują bardzo wilgotne stanowiska i mają zdolność do absorpcji wody. Sprawdzą się tutaj: magnolie, bez, kaliny, wierzby, olchy, dęby błotne, ciemierniki.

Istnieje także wiele praktycznych rozwiązań, które pozwalają uporać się z nieprzepuszczalną glebą. Można stosować podwyższone rabaty wypełnione przepuszczalnym gruntem, rośliny w dużych donicach, nawierzchnie ażurowe, które wspomagają odprowadzanie wody, a także wspomniany już powierzchniowy drenaż działki gliniastej. Choć oznacza to dodatkowe koszty, to pozwoli na stworzenie wymarzonego ogrodu także na wymagającej działce gliniastej.