Czym ogrzewać dom? Porównanie kosztów i efektywności wszystkich rodzajów ogrzewania

Koszt utrzymania domu jednorodzinnego to w znacznej mierze wydatki przeznaczone na ogrzewanie nieruchomości. Dlatego też decyzję o tym, jaki rodzaj ogrzewania wykorzystamy w planowanym domu, warto podjąć jak najwcześniej – najlepiej już na etapie planowania, ponieważ wtedy ilość dostępnych opcji będzie największa. A co za tym idzie, będziemy mieć możliwość wyboru rozwiązania, które będzie jednocześnie ekonomiczne i wygodne w obsłudze. I jedna i druga zmienna nabiera szczególnego znaczenia, kiedy uświadomimy sobie, że w naszej szerokości geograficznej z ogrzewania korzystamy właściwie przez pół roku.

Ilość rodzajów systemów grzewczych jest ogromna, a to które z nich wybierzemy, zależy od naszych indywidualnych preferencji i wcześniej nabytych przyzwyczajeń. W niniejszym artykule spróbujemy przybliżyć najczęściej wykorzystywane rozwiązania w zakresie ogrzewania wraz z kosztami, jakie generują zarówno na etapie montażu, jak i eksploatacji. Mamy nadzieję, że ta wiedza pomoże inwestorom w podejmowaniu świadomych decyzji podczas wyboru najlepszego dla ich domu rozwiązania grzewczego.
Jednak zanim przejdziemy do omawiania zalet i ograniczeń różnych rodzajów ogrzewania musimy wspomnieć o jednej ważnej sprawie. 

Na jakie rodzaje ogrzewania pozwala Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego?

MPZP to dokument, który określa nie tylko możliwości w zakresie wykorzystania konkretnych gruntów czy charakterystykę nieruchomości, jakie mogą na nich powstać. Bardzo często wskazuje również dopuszczalne sposoby ogrzewania domów wybudowanych w konkretnej lokalizacji. Obecnie często spotykany jest zakaz stosowania paliw stałych tj. węgiel. Dlatego, zanim przystąpimy do właściwego wyboru rodzaju ogrzewania naszego nowo powstającego domu, należy sprawdzić, na co zezwalają nam samorządowe wytyczne zawarte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub w warunkach zabudowy. Czy nam się to podoba, czy nie musimy się do nich zastosować. Od tej zasady nie ma odstępstw. Kiedy już wiemy, na co możemy sobie pozwolić, możemy przystąpić do przeglądu zalet i ograniczeń każdego z dostępnych rozwiązań grzewczych.

Klasyczne ogrzewanie węglowe

Nie jest tajemnicą, że palenie węglem jest coraz bardziej na cenzurowanym z racji jego niekorzystnego wpływu na stan powietrza jakim, oddychamy. Pomimo to, węgiel nadal jest najpopularniejszym paliwem w naszym kraju. Ot taki paradoks. Użytkowników przekonuje nie tylko stosunkowo niska cena, ale i duża dostępność surowca – który niekoniecznie pochodzi z polskich kopalń. Jednak ogrzewanie kotłem węglowym jest dość pracochłonne – szczególnie gdy mamy do czynienia z klasycznym kotłem zsypowym, który każdego dnia trzeba na nowo rozpalić. Do tego dochodzi jeszcze konieczność organizacji miejsca do gromadzenia opału, w praktyce jest to najczęściej piwnica – którą w tej sytuacji warto mieć, a której wybudowanie jest zwyczajnie kosztowne. W obliczu tych wszystkich uciążliwości oraz zanieczyszczenia środowiska, jakie generuje ten rodzaj ogrzewania, warto poważnie przemyśleć jego zastosowanie, szczególnie że wybór innych opcji jest naprawdę spory.

Ogrzewanie na eko groszek

Eko groszek jest obecnie najchętniej wybieranym paliwem stałym w naszym kraju. Wielu właścicieli nieruchomości, którzy wcześniej do ogrzewania domu wykorzystywali węgiel kamienny lub drewno przeszło właśnie na eko groszek. Inwestorów przekonuje fakt, że ten rodzaj paliwa również jest stosunkowo tani i doskonale współpracuje z instalacjami niskotemperaturowymi. Jednakże planując ten typ instalacji grzewczej w nowo budowanej nieruchomości, należy mieć świadomość, że jest to rozwiązanie w najlepszym razie na kilkanaście lat. Dlaczego? Ponieważ kolejne miasta będą zakazywać ogrzewania paliwami stałymi. W tej chwili taki zakaz obowiązuje już np. w Krakowie, który w ten sposób chce rozwiązać gigantyczny problem z zanieczyszczeniem powietrza i wszechobecnym smogiem. Dlatego koniec końców nie warto montować takiego systemu w nowym domu, ponieważ za kilka lat możemy zostać zmuszeni do jego wymiany na bardziej ekologiczne rozwiązanie.

Ogrzewanie gazem ziemnym

Szacunki wskazują jasno, że ogrzewanie gazem ziemnym jest tylko niewiele droższe niż znacznie mniej ekologicznym węglem. Jednakże problem z tym rozwiązaniem jest innego typu. Otóż wiele miejsc w naszym kraju nie jest w pełni zgazyfikowanych, a doprowadzenie gazociągu do działki budowlanej generuje znaczne koszty. Dodatkowo nie pomaga nieustannie zmieniająca się cena gazu ziemnego, która co rusz spada i wzrasta, przez co trudno jest jednoznacznie oszacować rząd kosztów związanych z tego rodzaju rozwiązaniem.

Co ciekawe pomimo to, ogrzewanie tego typu jest najczęściej umieszczane w gotowych projektach domów. Dlaczego?
• gazowy kocioł grzewczy nie wymaga specjalnie wydzielonej kotłowni, dzięki czemu oszczędzamy miejsce w nowym domu,
• przy tego rodzaju ogrzewaniu możemy zastosować dowolny rodzaj wentylacji,
• system działa w pełni automatycznie i bezobsługowo,
• mamy możliwość zastosowania różnego rodzaju grzejników,
• nawet w obliczu ciągłych zmian cen ogrzewanie to generuje umiarkowane koszty.

Ogrzewanie gazem płynnym, czyli kotłem gazowym

Wydatki związane z tym ogrzewaniem zależą w dużej mierze od tego, jaki rodzaj kotła wykorzystujemy. Najkorzystniejszy pod kątem finansowym jest zakup gazowego kotła kondensacyjnego – pomimo iż koszt zakupu tego rodzaju kotła jest wyższy niż innych. Wykorzystuje on nie tylko ciepło wytworzone podczas spalania gazu, ale również ciepło zawarte w spalinach, które w przypadku kotłów innego typu bezpowrotnie ulatuje przez komin. Sprawność nowoczesnych urządzeń tego typu jest niezwykle wysoka i nierzadko przekracza 100 procent. Dzięki temu oszczędzamy paliwo, a co za tym idzie, mniej płacimy za ogrzewanie naszej nieruchomości.

Kocioł kondensacyjny nie wymaga specjalnego pomieszczenia, ponieważ można go zamontować w wybranym wnętrzu, w którym nie będzie rzucał się w oczy. Inwestorów z pewnością zainteresuje fakt, że decydując się na wykorzystanie tego rodzaju ogrzewania już na etapie projektu, można zrezygnować z budowy komina spalinowego, co także generuje oszczędności. Uzupełnieniem kotła niezwykle często są panele słoneczne, których zadaniem jest wsparcie systemu w produkcji energii cieplnej wykorzystywanej do ogrzewania ciepłej wody użytkowej. Ich wykorzystanie daje kolejne oszczędności.

Ogrzewanie propanem

W świadomości Polaków utarło się, że ogrzewanie propanem jest bardzo drogie. Pewnie dlatego jest ono mało popularne. Jednakże nie jest to do końca prawda. Okazuje się bowiem, że cena jest wysoka jedynie w przypadku kiedy decydujemy się na dzierżawę zbiornika od dużego koncernu. W takiej sytuacji znaczną część kosztów generuje czynsz dzierżawny. Jeśli jednak zakupimy zbiornik na własność i będziemy korzystać z rynkowych cen zakupu gazu, koszt ogrzewania z wykorzystaniem tego rodzaju rozwiązania stanie się porównywalny do tego wykorzystującego gaz ziemny lub węgiel.

Ogrzewanie energią elektryczną

Przyjęło się myśleć, że ogrzewanie elektryczne należy do najdroższych systemów grzewczych. Jeśli jednak przyjmiemy, że regulacje prawne zmierzają w kierunku budownictwa o coraz niższym zapotrzebowaniu na ciepło, to może się okazać, że korzystanie z prądu to najrozsądniejszy wybór. Szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę możliwość korzystania z trybu dwutaryfowego, niezawodność takiego rozwiązania, brak kosztów instalacji, montażu tradycyjnych grzejników oraz zakupu kotła.

Ogrzewanie pompą ciepła

Pomimo sporych kosztów związanych z zakupem pompy ciepła jest to rozwiązania docelowo najbardziej opłacalne, jeśli chodzi o ogrzewanie domu. Szczególnie że koszt zakupu urządzenia można skutecznie obniżyć, pozyskując korzystne finansowanie z jednego z programów wspierających działania ekologiczne. Pompa pobiera ciepło z wybranego miejsca, (powietrza, wody, gruntu) następnie kumuluje je i oddaje w powietrze w domu. Warto również wspomnieć, że rozwiązanie to w zimie ogrzewa dom, a latem może działać odwrotnie i dzięki temu służyć jako klimatyzacja. Pompa ciepła najkorzystniej działa w połączeniu z wysokiej jakości rekuperatorem (czyli systemem wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła). Całość wspierać mogą ogniwa fotowoltaiczne produkujące prąd potrzebny do zasilania pompy ciepła. Coraz wyższa świadomość ekologiczna połączona z poszukiwaniem najkorzystniejszych finansowo rozwiązań grzewczych sprawia, że pompy ciepła są coraz częściej brane pod uwagę w nie tylko w przypadku nowych inwestycji, ale również starszych domów poddanych wcześniejszej termomodernizacji.

Ogrzewanie olejem opałowym

Kiedyś niezwykle popularne bardzo straciło na znaczeniu w momencie, gdy olej obłożono obowiązkowym kosztem akcyzy. Obecnie ten rodzaj ogrzewania stosowany jest niezwykle rzadko, dlatego na potrzeby niniejszego artykułu tylko wspominamy, że taki system ogrzewania jest dostępny, aczkolwiek niezwykle drogi – porównywalny do wykorzystania grzejników elektrycznych pracujących w systemie dwutaryfowym.

Ogrzewanie na pellet

Kocioł na pellet stanowi ciekawą i ekologiczną alternatywę dla kotła węglowego. Wymaga porównywalnych nakładów energii przeznaczonych na jego obsługę, jednak jest znacznie bardziej przyjazny środowisku naturalnemu – dlatego nazywany jest zielonym węglem. Dzieje się tak dlatego, że pellet powstaje z odrzutów powstających przy obróbce drewna. Podczas jego spalania wytwarzają się niewielkie ilości dwutlenku węgla, nie powstają za to żadne nieprzyjemne zapachy. Kotły tego typu działają niemal bezobsługowo i posiadają coraz wyższą sprawność. Niektórych inwestorów odstrasza dość wysoka cena zakupu samego urządzenia, jednakże jeśli weźmiemy pod uwagę  fakt, że wykorzystując go, nie dokładamy niepotrzebnej cegiełki do zanieczyszczenia środowiska, to może warto rozważyć tę opcję?

Ogrzewanie drewnem opałowym

Obliczenie rzeczywistego kosztu ogrzewania z wykorzystaniem drewna nastręcza niemałych trudności. Dzieje się tak dlatego, że ceny tego surowca są niezwykle zróżnicowane. Nie bez znaczenia jest również fakt, że różne rodzaje ogrzewania na drewno mają różną sprawność. Nie da się rozsądnie porównać palenia w piecu na drewno starego typu (który nie bez powodu często nazywa się „śmieciuchem”) z kominkiem czy kotłem zgazowującym drewno. I pomimo że ogólnie rzecz biorąc, ogrzewanie drewnem jest stosunkowo tanie, to problemem w tym przypadku jest coś innego. Mianowicie chodzi o poziom osobistego zaangażowania, jaki musimy włożyć, korzystając z tego typu ogrzewania. Drewno nie tylko trzeba kupić, porąbać, sezonować, ponieważ mokre grzeje znacznie mniej skutecznie, trzeba je też regularnie (czytaj: często) uzupełniać zarówno w piecu, jak i w kominku. Realnie patrząc, mało kto dysponuje odpowiednią ilością czasu, by podołać temu przedsięwzięciu.

Podsumowanie

Budowa domu pod klucz wymaga podejmowania decyzji, których konsekwencje będziemy odczuwać latami. Ma to szczególnie duże znaczenie w przypadku ogrzewania, które jak wskazują różnorodne badania i szacunki pochłania ogromną część wydatków związanych z całorocznym utrzymaniem domu jednorodzinnego. Dlatego też źródło ciepła należy wybierać rozsądnie i świadomie mając na uwadze zarówno docelowy koszt ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej, koszt instalacji, komfort obsługi, jak również sprawność systemu.