Co to jest wole oko?
Dom z poddaszem użytkowym zwieńczony czterospadowym dachem rodzi pewne trudności z prawidłowym doświetleniem wnętrz na poddaszu. Można zastosować tradycyjne okna dachowe lub zdecydować się na lukarny. Rodzajem lukarny jest także wole oko, to łukowa konstrukcja w dachu, w której umieszczone są pionowe okna. Kształt tej konstrukcji sprawia, że przypomina ona bawole oko i stąd właśnie pochodzi jej nazwa. Co warto wiedzieć na temat tej konstrukcji?
Czym właściwie jest wole oko?
Wole oko jest rodzajem lukarny, która pozwala doświetlić wnętrza znajdujące się na poddaszu. To łukowa konstrukcja w dachu, w której umieszcza się pionowe okna. Wykonanie konstrukcji wymaga wycięcia fragmentu więźby dachowej i wstawienia w jej miejsce łukowych profili wykonanych najczęściej z drewna świerkowego lub sosnowego. Dawniej wolne oko pełniło rolę niewielkiego okna odpowiedzialnego za wentylowanie i doświetlanie strychu. Współcześnie jest to element dekoracyjny odpowiedzialny za doświetlanie wnętrz użytkowych na poddaszu. Prawidłowe wykonanie wolego oka jest zadaniem trudnym i wymaga wykwalifikowanego cieśli. W związku z tym, rozwiązanie to jest współcześnie stosowane dość rzadko – znacznie tańszym i prostszym rozwiązaniem są lukarny lub po prostu okna połaciowe umieszczone bezpośrednio w pochyłym dachu.
W jaki sposób wykonuje się wole oko?
Wole oko wymaga zaawansowanego projektu architektonicznego. W pierwszej kolejności trzeba ustalić parametry techniczne tej konstrukcji, z czego najważniejszy jest kształt łuku czołowego, a także kąt pomiędzy szczytową krokwią lukarny a krokwiami połaci dachu. W przypadku wolego oka kąt nie może być zbyt duży – zwykle nie przekracza 10-12 st. Wole oko wymaga dostatecznie dużej przestrzeni (przynajmniej metr z obu stron), ponieważ jest to element głównej połaci dachu. Prawidłowe wykonanie wolego oka wymaga wykwalifikowanego cieśli oraz dekarzy.
Profil wolego oka wykonuje się z drewna świerkowego lub sosnowego. Profile te stają się integralną częścią więźby dachowej. Po wykonaniu konstrukcji przybija sią kontrałaty, a na nich mocuje się łaty – taki system obowiązuje w przypadku wolego oka pokrytego dachówka, a z takim właśnie rozwiązaniem spotkamy się najczęściej. Ścianę frontową wolego oka można wykończyć blachą lub tynkiem, w zależności od rodzaju konstrukcji. Wykończenie wolego oka wiąże się z położeniem pokrycia dachowego, wstawieniem okna, a także montażem okapów odpowiedzialnych za odprowadzanie wody. Trzeba przyznać, że wole oko to dość złożona i trudna konstrukcja.