Charakterystyka energetyczna budynku. O czym musi pamiętać inwestor?

We współczesnym budownictwie coraz większy nacisk kładzie się na energooszczędność. Jednym ze stosunkowo nowych wymogów jest charakterystyka energetyczna. Architekt tworzący projekt domu musi wystawić świadectwo, które informuje o zapotrzebowaniu budynku na energię do celów grzewczych oraz energię do celów użytkowych. W przyszłym roku wejdą w życie kolejne zmiany, które zakładają m.in. obowiązkowe kontrole efektywności systemów grzewczych. 

Co to jest charakterystyka energetyczna budynku?

Charakterystyka energetyczna budynku to świadectwo, które określa wartość rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną (EP) oraz energię końcową (EK) w kWh/m²/rok. W ostatnich latach w branży budowlanej coraz większy nacisk kładzie się na rozwiązania, które mają na celu poprawić energooszczędność budynku i uczynić je bardziej ekologicznymi. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku ma zaświadczyć, jakie jest zapotrzebowanie konkretnego budynku, a w przypadku nowo projektowanych domów zaświadczyć, że będą one spełniać normy energetyczne obowiązujące w danym roku. 

Po raz pierwszy charakterystyka energetyczna pojawiła się w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 2010 roku. Z kolei w Polsce, 29 sierpnia 2014 roku wprowadzona została ustawa o charakterystyce energetycznej budynku. O ile do 2022 roku większość obowiązków spoczywała na architektach, o tyle od przyszłego roku pojawią się nowe obowiązki, których dopełnić będą musieli właściciele nie tylko nowych, ale również starych budynków. 

Jakie normy muszą spełniać nowe budynki?

Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku ma potwierdzić, że budynek spełnia wymagany standard energetyczny. Aktualnie obowiązują warunki techniczne wprowadzone w 2021 roku, znane potocznie pod nazwą WT 2021. Po raz pierwszy, maksymalna wartość EP dla nowych domów (zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji i przygotowywania ciepłej wody) została wprowadzona w 2014 roku i wynosiła 120 kWh/m²/rok. Od 2017 roku było to już tylko 95 kWh/m²/rok, natomiast od 2021 roku maksymalna wartość to 70 kWh/m²/rok. Wiele wskazuje na to, że w nadchodzących latach normy te będą coraz niższe. Aby uzyskać tak dobre parametry, nowe domy muszą posiadać bardzo dobrą i szczelną termoizolację, okna i drzwi o niskim współczynniku przenikania ciepła oraz efektywną instalację grzewczą. 

Kto wystawia świadectwo charakterystyki energetycznej?

Świadectwo charakterystyki energetycznej może zostać wystawione przez osobę, która ukończyła studia wyższe zakończone uzyskaniem tytułu zawodowego: inżyniera, inżyniera architekta, inżyniera architekta krajobrazu, inżyniera pożarnictwa, a także posiada stosowne uprawnienia budowlane. Charakterystyka energetyczna jest aktualnie jednym z dokumentów, które otrzymujemy w momencie zakupu gotowego projektu domu. Świadectwo jest bowiem niezbędne jako załącznik do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę. W Polsce pojawia się również coraz więcej firm, które specjalizują się w audycie energetycznym, wystawianiu świadectw charakterystyki energetycznej, a także doradzaniu w kwestii poprawy energooszczędności budynku. Od przyszłego roku z usług takich firm korzystać będą także właściciele starych budynków. 

Zmiany wchodzące w życie od 2023 roku

W październiku prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy prawa budowlanego. Zmiany rozszerzają zakres obowiązków ciążących na inwestorach oraz właścicielach budynków. Oto najważniejsze założenia: 

• Obowiązkowe świadectwo charakterystyki energetycznej dla inwestorów indywidualnych. Kopia świadectwa będzie wymagana przy zawiadomieniu o zakończeniu budowy lub przy wniosku o wydanie pozwolenia na użytkowanie.

• Obowiązkowe świadectwo charakterystyki energetycznej dla budynków wybudowanych przed 2009 rokiem. 

• Obowiązek uzyskania świadectwa po przeprowadzeniu termomodernizacji budynku. 

• Obowiązek kontroli systemów ogrzewania i systemów klimatyzacji: co najmniej raz na 5 lat w przypadku kotłów o nominalnej mocy cieplnej od 20 do 100 kW, co najmniej raz na 4 lata w przypadku kotłów opalanych gazem o nominalnej mocy cieplnej powyżej 100 kW, co najmniej raz na 3 lata dla źródeł niewymienionych o sumarycznej wartości powyżej 70 kW, przynajmniej raz na 2 lata dla kotłów opalanych paliwem ciekłym lub stałym o nominalnej mocy powyżej 100 kW. 

• Obowiązek oceny efektywności energetycznej systemów klimatyzacji co najmniej raz na 5 lat w przypadku mocy chłodniczej większej niż 12 kW lub sumarycznej nominalnej mocy powyżej 70 kW dla systemu klimatyzacji i wentylacji. 

Zmiany w charakterystyce energetycznej mają uczynić budynki jeszcze bardziej energooszczędnymi oraz ekologicznymi. Możemy zakładać, że w nadchodzących latach czekają nas kolejne zmiany. Np. od 2025 roku ma wejść w życie obowiązek montażu systemów automatyki i sterowania. 

Ile trzeba będzie zapłacić za charakterystykę energetyczną?

Brak świadectwa charakterystyki energetycznej od przyszłego roku będzie groziło surowymi karami, także dla właścicieli starych budynków, które wcześniej takiego świadectwa nie potrzebowały. W związku z tym, właściciele domów powinni się jak najszybciej wyposażyć w takowe świadectwo. Ile kosztuje jego wystawienie? W Polsce pojawia się coraz więcej firm oferujących usługę wystawienia takiego świadectwa, a ceny są bardzo zróżnicowane i zależą w dużej mierze od lokalizacji. Na ten moment jest to wydatek rzędu od 400 do 600 zł za dom jednorodzinny.