Wolnostojący dom to marzenie wielu Polaków, przez wielu urzeczywistniane. Posiadanie własnej działki pod zabudowę, gdy do dyspozycji są niezbędne fundusze, skłania do podjęcia trudu budowy. Marzenia trzeba jednak najpierw przekuć w projekt. Wśród wielu decyzji, jakie należy w tym momencie podjąć, czeka na samym początku ta: czy będzie to dom parterowy, z poddaszem użytkowym, czy może piętrowy. Podstawą jest dobry projekt domu.
Oczywiście nikt nie może, nawet na własnej ziemi, budować, co mu się żywnie podoba. Inwestorów ograniczają niejednokrotnie warunki zabudowy. To one mogą określać możliwą wysokość budynku, a także rodzaj i ewentualny kąt nachylenia dachu. Załóżmy jednak, że od strony formalnej nie ma żadnych przeszkód i inwestor może sam zdecydować, czy postawi parterowy bungalow, czy też coś wyższego. Trzeba przyznać, że będzie miał się nad czym zastanawiać…
Powierzchnia działki i sąsiedztwo, a dom parterowy
Dom parterowy oznacza dużą powierzchnię do zabudowania – wymaga więc odpowiednio dużej działki. Trudno sobie wyobrazić bungalow „od płotu do płotu”: taki budynek powinien być otoczony przynajmniej z trzech stron ogrodem, komponować się z nim w jedną naturalną całość, wtapiać się w zielone otoczenie. Można wówczas zaplanować wyjścia do ogrodu z kilku pomieszczeń, niezastąpione w wiosenne i letnie poranki.
Trzeba jednak uwzględnić sąsiedztwo. Jeśli w bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się budynki piętrowe, powstaje problem. Po pierwsze – sąsiedzi będą mogli łatwo zaglądać w okna parterowego budynku, toteż zapewnienie domownikom niezbędnej prywatności może kosztować sporo zachodu. Po drugie – stojące w pobliżu wyższe budynki mogą nadmiernie zacieniać bungalow. Może ktoś sobie tego życzy, np. obawiając się upałów, ale zapewne nie każdy.
Kto zamieszka w domu parterowym?
Dom parterowy to idealne miejsce dla rodzin, których członkami są osoby starsze, niepełnosprawni lub małe dzieci. Brak schodów to dla nich przede wszystkim możliwość bezproblemowego poruszania się po całym domu, a także zwiększone bezpieczeństwo. Upadki ze schodów zdarzają się zresztą nie tylko osobom z ograniczoną zdolnością poruszania się.
Brak schodów to zarazem więcej ciszy w domu, a także łatwość meblowania, częstej wymiany wyposażenia etc. Ludzie dynamiczni, kochający zmiany, docenią zapewne fakt, że nie będą musieli taszczyć niczego po schodach na górę ani z trudem znosić na dół. No, chyba że do piwnicy. Również okna stają się o tyle bezpieczne, że upadek z parteru na ogół nie kończy się tragicznie.
Można też założyć, że dom parterowy sprzyja lepszej integracji rodziny, a także kontroli nad dziećmi: lepiej widać i słychać wszystko to, co dzieje się na jednej kondygnacji. Z drugiej strony, jeśli ktoś pracuje w domu i potrzebuje do tego ciszy i spokoju, być może lepszym rozwiązaniem będzie dla niego budynek z piętrem albo użytkowym poddaszem, gdzie urządzi sobie gabinet. Nie będą tam raczej docierały odgłosy życia rodzinnego z parteru, łatwiej będzie się więc skupić na pracy.
Architektura wnętrz - dom parterowy
Niewątpliwą zaletą domu parterowego są zwiększone możliwości co do kształtu samego budynku (który nie musi być zwykłym prostokątem), jak również poszczególnych pomieszczeń. Ścianki działowe w takim domu można dowolnie rozmieszczać i przesuwać. Trzeba natomiast rozwiązać problem korytarzy, by zajęły jak najmniej miejsca i by nie trzeba było dostawać się z jednego pomieszczenia do drugiego okrężną drogą. Centralny hol wydaje się najlepszym rozwiązaniem.
Jeśli zaplanować standardową, jednolitą wysokość, będzie można łatwiej wyposażyć dom w meble kupowane w sklepach, zamiast zamawiać je na wymiar – przyniesie to niemałą oszczędność kosztów i lepsze wykorzystanie przestrzeni.
Koszty budowy i eksploatacji domu parterowego
Oszczędności przyniesie brak schodów oraz strop, natomiast więcej kosztować będą fundamenty, ewentualne podpiwniczenie oraz dach (większa powierzchnia). Rekompensatą mogą być niższe koszty fundamentów wynikające z mniejszych wymagań co do ich nośności. Więcej natomiast trzeba będzie włożyć w wykończenie, by niska bryła budynku była naprawdę estetyczna.
Pewien kłopot mogą sprawić instalacje: ponieważ w domu parterowym nie ma pionów, nie da się umieścić instalacji w jednym punkcie: prawdopodobnie potrzeba będzie więcej rur, by doprowadzić wodę i ogrzewanie do wszystkich pomieszczeń. Koszty przesyłu ciepłej wody mogą więc być nieco większe niż w domu piętrowym. Niestety, ogrzewanie domu parterowego będzie droższe niż piętrowego. Wynika to z większej powierzchni ścian, dachu i fundamentów w stosunku do kubatury całości.
Architekt podpowiedziałby też zapewne, że pewną przewagą domu piętrowego jest możliwość prowadzenia budowy w dwóch etapach: jeśli inwestor chce się szybko wprowadzić, może wybudować parter, zamieszkać i kontynuować prace na poziomie powyżej niego. Dom parterowy trzeba będzie raczej wykonać w całości lub przynajmniej w większej części, by nadawał się do zamieszkania.